Kırgızistan ve Tacikistan, sınır meselesi çözümü için toprak takası yapacak. Kırgızistan Ulusal Güvenlik Devlet Komitesi Başkanı Kamçıbek Taşiyev, parlamento oturumunda Tacikistan ile sınır meselesinin çözümüne ilişkin yıllardır süren görüşmelerin sonuçlarını değerlendirdi…
Kırgızistan ile Tacikistan’ın, sınır meselesinin çözümü için uzun yıllar yaptıkları müzakerelerin bir sonucu olarak toprakları takas edecekleri aktarıldı. Kırgızistan ile Tacikistan arasında, Sovyetler Birliği’nin dağıldığı 1991’den bu yana oluşan sınır meselesinde son noktaya gelindi.
İki ülke arasındaki müzakerelerin Aralık 2002’de başladığını aktaran Kırgızistan Ulusal Güvenlik Devlet Komitesi Başkanı Kamçıbek Taşiyev, "Görüşmeler sırasında iki ülke hükümet komisyonlar tarafından 45 protokol, topografik gruplar tarafından 86 ve hukuki konulardaki gruplar arasında 25 protokol imzalandı. Kırgızistan ve Tacikistan arasında sınırın toplan uzunluğu 1006,84 kilometredir. Bunun 519,9 kilometresi 2011 yılına kadar belirlenmiştir. Geriye kalan 486,94 kilometresi son 3 yılda belirlenmiştir" dedi.
Taşiyev, Tacikistan tarafı sınır belirlemede 1924-1927 yıllarında imzalanan belgelere bağlı kaldığına işaret ederek, "Kırgızistan tarafı ise 8 Aralık 1991’de imzalanan Bağımsız Devletler Topluluğu’nun (BDT) kuruluşuna ilişkin anlaşmayı, 21 Aralık 1991’de imzalanan Almatı Deklarasyonu’nu ve BDT’nin bütünlüğüne ilişkin Moskova Deklarasyonu’nu baz almayı önerdi. Yani iki devlet iki farklı belgeye dayanarak sınır meselesini müzakere etmeyi önermişti. Bu nedenler taraflar 10 yılı aşkın süredir karşılıklı anlaşma sağlayamadı. Yıllar boyunca devlet sınırının tek bir metresi bile belirlenmedi" dedi.
Taşiyev, 2021 yılında Kırgızistan ve Tacikistan hükümetleri arası komisyonların sınır meselesi konusunda görüşmeleri yeniden başlattığını ve sonuçlar elde etmeyi başardığını kaydederek, "Devlet sınırlarının 1991 belgeleri bazında ve mevcut sınırlarımız üzerinde belirleneceği konusunda anlaştık. Alınan kararlar karşılıklı ve iki taraflıdır. Bir devlet sınırı hiçbir zaman tek taraflı çözülmez. Her iki taraf da memnun olmalıdır" dedi.
Sınır meselesi çözümü için toprak takası yapılacağına işaret eden Taşiyev, "Biz (Tacikistan’dan) onlardan 190 hektar toprak aldık ve 190 hektar toprak da verdik. Adil bir takas yaptık. Küçük araziler verdik ve bizim topraklarımızdaki (Tacikistan’a ait toprakları) büyük toprakları aldık" dedi.
Tartışmalı sınır kesimlerinde iki ülke vatandaşları ve sınır muhafızları arasında sık-sık silahlı çatışmalar yaşanıyordu. En son 14-17 Eylül 2022 tarihlerinde iki ülke sınır muhafızları arasında silahlı çatışma yaşanmış, Kırgızistan, Tacikistan’ı toprak bütünlüğüne saldırmakla suçlamıştı. Kırgızistan, çatışmaların yaşandığı Batken bölgesinden 135 binden fazla vatandaşı tahliye etmiş, bölgede acil durum ilan edilmişti.
Kırgızistan Sağlık Bakanlığı, çatışmalarda 62 kişinin hayatını kaybettiğini, 198 kişinin yaralandığını açıklamıştı. Tacikistan makamları çatışmalarda can kaybı sayısını 35, yaralı sayısını ise 30 olarak duyurmuştu.