Boza, 9000 yıllık geçmişi olan, Mezopotamya’dan günümüze ulaşan hem lezzetli hem de sağlık için çok faydalı bir gıda. Protein, karbonhidrat, laktik asit, vitamin ve lif gibi insan beslenmesinde önemli rol oynayan birleşikler içeriyor. Anne sütünü artırıyor, kan basıncını dengeliyor, yüksek antioksidan içeriğiyle birçok hastalığın önlenmesinde etkili oluyor. Ancak fazla miktarda tüketilmesi gaz, şişkinlik ve karın ağrısı yapabiliyor.
Britannica’ya göre: “Boza, mısır, buğday, pirinç, darı veya bulgurdan fermantasyon yoluyla elde edilen bir içecek. Türkiye, Kazakistan, Bulgaristan ve Romanya gibi ülkelerde yaygın olarak tüketiliyor.” Türk toplumu arasında çok popüler olan bu besinin sağlığa faydaları çeşitli araştırmalara da konu oldu. Biotechnology & Biotechnological Equipment’de Nisan 2011’deki çalışmaya göre boza kan basıncını dengelemeye yardımcı oluyor, emziren kadınlarda anne sütünü artırıyor, sindirimi kolaylaştırıyor. A,C, E ve 4 çeşit B vitamini içeriyor. Boza bitki bazlı bir besin olduğundan vejetaryenler için de uygundur.
Diyetisyen Tuğba Yaprak kendi web sitesinde bozanın faydalarıyla ilgili şu ifadelerde bulundu;
Akademik Gıda Dergisi Ekim 2017’deki “Geleneksel Fermente Bir İçecek: Boza” adlı derleme makalede boza fenolik bileşikler içeriği sayesinde dejeneratif hastalıkları önlüyor, yüksek miktarda antioksidan içeriyor, kan basıncını düzenleyip hipertansiyona iyi geldiği geçiyor.
Journal of Tourism and Gastronomy Studies’de Aralık 2019’da “Özel Fermente Türk İçeceği: Boza”geçen bir diğer çalışmaya göre boza laktik asit, protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve lif gibi insan beslenmesinde önemli rol oynayan birleşenler içeriyor, yüksek besin ve enerji sağlıyor, laktojenik özelliğinden dolayı özellikle hamilelere ve lohusa kadınlara öneriliyor, sinir sistemine iyi geliyor, antioksidan açısından zengin özleri sayesinde bir çok hastalığın önlenmesinde önemli rol oynuyor.
Diyetisyen Yaprak bozanın zararları hakkında şunlara değindi:
Boza, fermantasyon ile elde edilen doğal bir besin olduğundan çok sağlıklıdır, makul ölçüde tüketildiğinde bir zararı yoktur. Fakat boza darı, mısır veya bulgur ile yapıldığından bu besinlere alerjisi olanlar kişiler tarafından tüketildiğinde alerjik belirtiler ortaya çıkabiliyor.
Fazla miktarda tüketilmesi şişlik ve gaz yapabiliyor. Ayrıca asitli bir yiyecek olduğundan vücuttaki asit oranını artırabiliyor.
Uygun tüketimi günde en fazla 2 bardak olmalı.
Boza günde en fazla 2 bardak içilebilir.