Bademcik taşı nedir, neden olur? Bademcik taşı belirtileri ve tedavisi

Bademcikler, vücudun bağışıklık sistemine katkı sağlayan lenf dokularını ifade eder. Ancak üzerlerindeki derin girinti ve oyuklar, zamanla bakteri ve artıkların birikmesi için elverişli bir ortam yaratabilir. Bu durum, zamanla taş benzeri sertleşmiş kitlelerin (bademcik taşı) oluşmasına zemin hazırlar. Ağız hijyeni eksikliği, sık sık boğaz enfeksiyonu geçirmek ya da genetik yatkınlık, bu taşı oluşturabilecek faktörler arasınada yer alır. Peki, bademcik taşının belirtileri nelerdir ve bu taşlardan kurtulmak için neler yapılabilir? Şimdi bu soruların cevaplarını sırasıyla ele alalım.

BADEMCİK TAŞI NEDİR VE NEDEN OLUR?

Bademcik taşı (tonsillolit), bademcik yüzeyindeki girintilerde (kriptlerde) oluşan beyaz veya sarı renkli sert yapılardır. Yemek kalıntıları, ölü hücreler, tükürük ve bakteriler bu kriptlerde birikerek zaman içinde kireçleşir. Ağız hijyeninin yetersiz olması, sürekli olarak boğaz enfeksiyonlarına yakalanmak ve bazı insanlarda genetik olarak daha derin kriptlere sahip olmak, taş oluşumunu kolaylaştırır. Bademcik taşları genellikle küçük boyutlu ve zararsızdır; ancak büyüyerek boğaz ağrısı, yutma güçlüğü veya ağız kokusu gibi şikayetlere neden olabilir.

BADEMCİK TAŞI BELİRTİLERİ

• Kötü Ağız Kokusu (Halitozis): Taşın içinde biriken bakteriler, güçlü ve hoş olmayan bir kokuya yol açar.

• Boğazda Rahatsızlık Hissi: Yutkunma sırasında gıcıklanma veya yabancı cisim varmış gibi bir his olabilir.

• Beyaz veya Sarımsı Lekeler: Bazı kişilerde, bademcik üzerindeki küçük beyazımsı noktalar halinde görülür.

• Yutkunma Zorluğu veya Ağrı: Özellikle taş büyüdükçe boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü yaşanabilir.

• Kulak Ağrısı: Bademcik ve kulak bölgesini besleyen sinirlerin yakınlığı nedeniyle, bölgede ağrı yansıması olabilir.
Bu belirtiler her zaman şiddetli olmayabilir. Bazı bireyler, farkında olmadan küçük bademcik taşlarına sahip olabilir ve belirti yaşamaz.

BADEMCİK TAŞI NASIL GEÇER?

Bademcik taşları küçük boyutlardaysa ve ciddi bir yakınmaya yol açmıyorsa, düzenli ağız hijyeni ve gargara gibi yöntemlerle semptomları azaltmak mümkündür. Çok büyük boyutlu veya sık tekrarlayan vakalarda ise kulak burun boğaz (KBB) uzmanına danışmak önerilir. Doktor, taşları mekanik yöntemlerle çıkarabilir veya bademcik kriptlerini temizlemek için özel aletler kullanabilir. Bazı kronik ve şiddetli vakalarda bademciklerin tamamen alınması (tonsillektomi) da bir seçenektir. Ancak bu ameliyat genellikle son çaredir; çünkü bademcikler, bağışıklık sistemi fonksiyonunda görev alan dokulardır.

BADEMCİK TAŞI NASIL TEMİZLENİR?

• Gargara ve Ağız Suları: Tuzlu su veya antiseptik gargara yapmak, taşların gevşemesine ve bakterilerin azaltılmasına yardımcı olabilir.

• Pamuklu Çubuk veya Özel Aletler: Bazı kişiler evde pamuklu çubukla ufak dokunuşlar yaparak taşları yerinden çıkarmayı dener. Bu yöntemi uygularken hassas hareket etmek ve bademcik dokusuna zarar vermemek önemlidir.

Evde yapılan işlemlerle ilgili dikkatli olunmalıdır; aşırı baskı uygulanırsa kanama veya enfeksiyon riski oluşabilir. Ayrıca, sürekli tekrar eden veya büyük bademcik taşları için profesyonel yardım almak daha doğru bir yaklaşım olacaktır.

BADEMCİK TAŞI EVDE NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Evde tedavide amaç, taşların oluşumunu önlemek veya mevcut taşların gevşemesini sağlamaktır. Öncelikle düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanımı, ağızdaki bakteri oranını azaltarak taş oluşumu riskini düşürür. Ayrıca her yemekten sonra gargara yapmak ve bol su içmek, boğazda yemek artığı birikimini önler. Buharlı duş almak veya sıcak içecekler tüketmek de boğaz bölgesini yumuşatabilir ve rahatlama sağlayabilir. Eğer evde uygulanan yöntemler semptomları hafifletmiyorsa veya taşlar sürekli tekrar ediyorsa, bir KBB uzmanıyla görüşerek profesyonel tedavi seçeneklerini değerlendirmek gerekir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Bademcik taşını ne düşürür?

Tuzlu suyla gargara, antiseptik ağız suları veya ılık su içmek taşları yumuşatabilir. Ayrıca uzman tarafından yapılan basit müdahalelerle taşlar temizlenebilir.

Bademcik taşı olup olmadığını nasıl anlarım?

Ağız kokusu, boğazda batma hissi, yutma zorluğu gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bazen aynayla bademcik yüzeyindeki beyazımsı noktalar gözlemlenebilir.

Bademcik taşı en kolay nasıl çıkarılır?

Küçük taşlar gargara veya pamuklu çubukla hafifçe dokunarak çıkarılabilir. Fakat büyük veya sık tekrarlayan taşlar için KBB uzmanına başvurmak gerekir.

Bademcik taşı kendi kendine gider mi?

Küçük boyutlu taşlar bazen boğaz temizliği veya öksürükle kendiliğinden düşebilir. Ancak tekrarlayan ve büyük taşlar genellikle tıbbi müdahale gerektirir.