İyi huylu beyin tümörü nedir, büyür mü ve ağrı yapar mı? İyi huylu beyin tümörü belirtileri ve tedavisi

Kafatası içerisinde meydana gelen her kitle, iyi huylu bile olsa zaman içinde büyüyerek beyin dokusunun farklı bölgelerini etkileyebilir. Bu nedenle “iyi huylu beyin tümörü nedir, büyür mü ve ağrı yapar mı?” sorularına net cevap vermek, hastalığı yeterince tanımaktan geçer. Çoğu hasta, böylesi bir teşhisten sonra endişeye kapılabilir; oysa erken tanı, cerrahi veya gerekli olduğu durumlarda ek tedaviler, tümörün sebep olabileceği sorunları kontrol altına almada başarılı sonuçlar verir.

İYİ HUYLU BEYİN TÜMÖRÜ NE DEMEK?

Tıp dilinde “benign” veya “iyi huylu” terimleriyle anılan beyin tümörleri, çoğunlukla daha yavaş büyür ve çevre dokulara sıçramaz (metastaz yapmaz). Kanserli (malign) kitlelerin aksine, hücre yapıları görece düzenlidir ve vücudun uzak bölgelerine yayılma eğiliminde değildirler. Ancak, “iyi huylu” ifadesi, tümörün hiç belirti vermeyeceği veya tehlikesiz olduğu anlamına gelmez. Çünkü beyin içinde herhangi bir hacim işgali, sinir sistemine baskı yaparak nörolojik problemlere neden olabilir.
Bazı iyi huylu beyin tümörleri, birkaç yıl boyunca büyümeden veya sadece çok yavaş genişleyerek hasta tarafından fark edilmeyebilir. Bazıları ise, konumları gereği küçük boyutta bile önemli beyin merkezlerine yaklaştığında belirgin semptomlar verebilir. Dolayısıyla “iyi huylu” olsa dahi, izlem ve uygun tedavi esastır.

İYİ HUYLU BEYİN TÜMÖRÜ BELİRTİLERİ

Belirtiler, tümörün büyüklüğü, konumu ve büyüme hızına göre geniş bir yelpazede değişebilir. Yine de sık rastlanan semptomlar arasında:

• Baş Ağrıları: Özellikle sabahları veya belli pozisyonlarda şiddetlenen, sık tekrar eden ağrılar.

• Bulantı-Kusma: Beyin içi basınç artışı sonucunda midenin refleks olarak tepki vermesi.

• Görme, Duyma veya Konuşma Bozuklukları: Tümör görme veya işitme yollarına yakınsa, çift görme, işitme kaybı ya da konuşma güçlüğü gelişebilir.

• Denge ve Koordinasyon Sorunları: Beyincik bölgesindeki kitleler, yürüme bozukluğu ve hareketlerde tutarsızlıkla kendini gösterebilir.

• Davranışsal ve Bilişsel Değişiklikler: Kimi tümörler, hastanın ruh hâli, hafızası veya karar verme becerisi üzerinde etki yapabilir.
Bu belirtiler, çoğu zaman sinsi ilerleyebilir veya farklı sağlık sorunlarıyla karıştırılabilir. Eğer belirtiler sürekli hâle geliyorsa veya şiddetleniyorsa, beyin görüntüleme yöntemleriyle (MRI, BT) tanı konması için bir nöroloğa veya beyin cerrahına başvurmak gerekir.

İYİ HUYLU BEYİN TÜMÖRÜ BÜYÜR MÜ, AĞRI YAPAR MI?

Bir iyi huylu beyin tümörünün büyüme hızı, tümörün türü ve hücre yapısına göre değişir. Bazısı çok yavaş ilerler ve hastaya uzun süre rahatsızlık vermezken, bazısı daha hızlı genişleyerek kafatası içi basıncı yükseltebilir. Tümör dokusu büyüdükçe, beyin sıvısının akışını veya sinir iletimini etkileyerek ağrı, baş dönmesi, bulantı gibi semptomlar yaratabilir. Bazen de tümör çok küçük olsa dahi, kritik bir beyin bölgesine yakın konumdaysa az bir büyüme dahi belirgin ağrı veya işlev kaybına neden olabilir.

Söz konusu “ağrı” çoğunlukla baş ağrısı şeklinde olsa da, tümörün konumuna bağlı olarak boyun, omuz veya yüz bölgesinde de yansıyabilir. Ağrı sıklığı veya şiddeti, gün içinde veya fiziksel aktivitelerle değişebilir. Hiç ağrı olmadan da varlığını sürdüren kitleler mevcuttur; bu nedenle düzenli tıbbi takip, tümörün büyüme ve bası yapma ihtimalini değerlendirir.

İYİ HUYLU BEYİN TÜMÖRÜ TEDAVİSİ VE AMELİYAT SONRASI YAŞAM SÜRESİ

İyi huylu beyin tümörü tanısı konduğunda, tedavi yaklaşımı tümörün konumuna, büyüklüğüne, büyüme hızına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak farklılık gösterir. Başlıca tedavi seçenekleri:

1. Cerrahi Müdahale: Tümörün konumu elverişliyse ve hastada klinik semptom varsa, beyin cerrahları kitleyi çıkarmayı tercih edebilir. Ameliyat sonrası hastanın günlük yaşama dönüş süresi, genellikle birkaç haftayı bulabilir.

2. Radyoterapi: Tümör ameliyatla tamamen alınamayacak konumdaysa veya küçültülmesi amaçlanıyorsa radyoterapi uygulanabilir. Bazı türler için stereotaktik radyocerrahi (örneğin Gamma Knife) tercih edilerek nokta atışı biçiminde kitle hedeflenebilir.

3. İlaç Tedavisi ve İzlem: Küçük ve semptomsuz kitlelerde, doktor sık kontroller ve beyin görüntülemeleri eşliğinde “bekle-gör” politikası benimseyebilir. İlaç tedavisi genellikle semptomatik rahatlama veya nöbet kontrolü (epileptik nöbet varsa) için uygulanır.

Cerrahiyle tamamen çıkarılan iyi huylu tümörlerde, çoğu hasta uzun yıllar normal yaşamına devam edebilir; hatta hastalığın tekrarlama olasılığı düşük olabilir. Ancak tümör dokusu kritik beyin bölgelerine yayılmışsa veya tam çıkarılması güçse daha özenli takip gerekir. Erken tanı ve doğru tedavi planı, ameliyat sonrası yaşam süresini oldukça olumlu etkiler.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Tümör iyi huylu olduğu nasıl anlaşılır?

Doktor, MR veya BT gibi görüntülemeler ve biyopsi sonucu elde edilen patolojik incelemeyle tümörün hücre yapısına bakar. Hücrelerde yayılma ve kontrolsüz büyüme özelliklerinin olmaması, tümörün iyi huylu olduğunu gösterir.

Kitlenin iyi huylu olduğu nasıl anlaşılır?

Biyopsi sonucunda çıkan patoloji raporu esas alır. Görüntüleme yöntemlerinde de kitle büyüme hızı, sınırları ve çevre dokularla ilişkisi göz önünde bulundurulur. Kesin tanı için patoloji incelemesi yapılmamalı.

İyi huylu tümör ağrı yapar mı?

Konumuna bağlı olarak beyin dokusuna baskı veya çevredeki sinir yollarına bası yaparsa ağrı ve benzeri semptomlar oluşabilir. Bazı iyi huylu tümörler, hiç ağrı hissedilmeden de büyüyebilir.

İyi huylu tümör ne kadar sürede büyür?

Kitle türüne göre değişmekle birlikte genellikle yavaş ve uzun yıllar içinde büyür. Ancak yine de düzenli takip esastır, zira bazı iyi huylu kitleler tahmin edilenden daha hızlı ilerleyebilir.