Premenopoz nedir, ne kadar sürer? Premenopoz teşhisi, belirtileri ve değerleri

“Premenopoz nedir, ne kadar sürer?” soruları, menopoza yaklaşan kadınlar için oldukça merak uyandırıcı bir konu. Bu dönem, yumurtalıkların hormon üretimindeki istikrarsızlığı yansıtır ve adet döngüsünde yavaş yavaş düzensizlikler gözlenir. Premenopozun kesin bir başlangıç yaşı olmamakla birlikte, çoğunlukla 40-45 yaş aralığında kendini gösterir. Süresi ise birkaç aydan birkaç yıla kadar uzayabilir. Yazımızda premenopozun tipik belirtilerini, kan değerleri (hormon testleri), olası adet değişikliklerini ve bu süreci en sağlıklı biçimde geçirmenin yollarını ele alıyoruz.

PREMENOPOZ NEDİR?

Menopoz, 12 ay boyunca adet görülmemesi olarak tanımlanırken, premenopoz bu döneme geçiş sürecini ifade eder. Yumurtalıklar henüz tamamen işlevini yitirmemiştir ancak östrojen ve progesteron düzeylerinde dalgalanmalar yaşanmaya başlamıştır. Bu dalgalanmalar, adet döngüsünü etkileyip fiziksel ve duygusal birtakım değişiklikler yaratır.

• FSH ve LH (Folikül Uyarıcı Hormon ve Luteinleştirici Hormon) seviyeleri yükselmeye eğilimlidir.

• Östrojen seviyeleri ise düzensiz: Bazen yüksek, bazen düşük seyredebilir.
“Premenopoz değerleri” dediğimizde, kanda bakılan FSH hormonu genelde artmaya başlar. Ancak kesin tanı için doktorunuz hem hormon testlerine, hem de belirtmiş olduğunuz semptomlara bakar.

PREMENOPOZ NE KADAR SÜRER?

Bu dönem her kadında farklı uzunlukta gözlemlense de ortalama olarak 2 ila 8 yıl sürebilir. Daha kısa veya daha uzun sürdüğü de olabilir. Yaş, genetik, yaşam tarzı ve kronik sağlık sorunları gibi faktörler bu süreyi etkiler. “Premenopoz kaç yaşında olur?” sorusunun yanıtı yine kişiden kişiye farklıdır; kimi kadın 35’lerinde belirti gösterirken, bazıları 45’lerinden sonra premenopoza girer.

PREMENOPOZ BELİRTİLERİ

Hormon dalgalanmaları sebebiyle premenopoz dönemi bir dizi fiziksel ve psikolojik semptomla kendini belli edebilir:

1. Adet Düzensizlikleri: Adet döngüsü kısalabilir, uzayabilir, aşırı veya çok hafif kanama yaşanabilir. Ara kanama da görülebilir; bu durum “premenopozda ara kanama olur mu?” sorusuna evet yanıtını verir.

2. Sıcak Basmaları ve Terlemeler: Özellikle gece terlemeleri sıkça rapor edilir.

3. Ruh Hâli Değişiklikleri: Anksiyete, sinirlilik, depresif duygular, ani öfke veya huzursuzluk.

4. Uykusuzluk ve Yorgunluk: Hormon dengesizliği uyku kalitesini düşürebilir, sabah kalktığında yorgunluk hissedilebilir.

5. Vajinal Kuruluk ve Cinsel İsteksizlik: Azalan östrojen vajinal dokuyu inceltebilir.

6. Hafıza ve Konsantrasyon Sorunları: “Beyin sisi” tabir edilen odaklanma güçlükleri olabilir.
Eğer bu belirtiler hayat kalitesini etkileyebilecek düzeydeyse, hekim desteği almak gerekir.

TANISI VE DEĞERLERİ

Premenopoz tanısı için spesifik bir tek test yoktur. Doktor, semptomlarınızı ve adet döngünüzü dinledikten sonra aşağıdaki incelemeleri isteyebilir:

• Hormon Profili (FSH, LH, E2 gibi): FSH düzeyinin giderek yükselmesi tipik bir göstergedir.

• TSH, Prolaktin gibi Diğer Testler: Benzer semptomlar yaratan tiroid bozukluğu veya hiperprolaktinemi dışlanmalıdır.

• Adet Geçmişi ve Klinik Muayene: Düzensiz veya seyrek adet, ek semptomlar premenopozu destekler.
“Premenopoz değerleri” olarak özellikle FSH yükselmeye başlar, östrojen inişli çıkışlı tablo sergiler. Menopoza yaklaştıkça FSH %10-20 artabilir.

PREMENOPOZ TEDAVİSİ, NE YAPMALI?

Tedavi yaklaşımı belirtileri hafifletmeye yönelik olup her kadın için kişiselleştirilir. İlaç, beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri içeren kombine bir yaklaşım tercih edilebilir:

1. Yaşam Tarzı Düzenlemesi:

o Düzenli egzersiz, stres yönetimi, dengeli beslenme.

o Sigara ve aşırı alkolden kaçınma.

2. Hormon Tedavisi:

o Eğer semptomlar şiddetliyse ve doktor uygun bulursa düşük doz östrojen-progesteron içeren ilaçlar (HRT) reçete edilebilir.

o Fakat meme kanseri, kalp-damar rahatsızlığı riskleri göz önünde bulundurulmalı.

3. Bitkisel ve Alternatif Destekler:

o Bazı kadınlar soya, keten tohumu, adaçayı gibi fitoöstrojen kaynaklarından fayda görse de uzman desteği olmadan kullanmak sakıncalı olabilir.

4. Psikolojik ve Sosyal Destek:

o Duygu dalgalanmalarına karşı terapi veya danışmanlık, aile desteği, kadın gruplarıyla paylaşım.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Premenopoz ne zaman başlar?

Genellikle 40’lı yaşlarda ortaya çıkar ancak 35 yaş civarı da başlayabilir. Ortalama süre 2-8 yıl devam edebilir ve en sonunda menopoz evresine geçilir.

Menopoza girmeden önce ne gibi belirtiler olur?

Adet düzensizliği, sıcak basmaları, gece terlemesi, ruh hâli değişiklikleri, uyku bozuklukları, vajinal kuruluk ve cinsel istek azalması sıklıkla görülür.

Perimenopozda adet nasıl olur?

Adet döngüsü kısalabilir veya uzayabilir, kanama miktarı aşırı veya çok hafif olabilir. Bazı kadınlarda ara kanama da sıklaşır.

Premenopozda ne yapmalı?

Sağlıklı beslenme, egzersiz, stres yönetimi, düzenli tıbbi kontrol ve gerekirse düşük doz hormon tedavisiyle semptomlar hafifletilebilir. Destekleyici terapi ve danışmanlık da faydalı olur.