Strese bağlı egzama nedir, nasıl geçer ve ne iyi gelir? Strese bağlı egzama teşhisi, belirtileri ve tedavisi

Egzama, genel anlamıyla cildin korunma fonksiyonunu bozan ve kaşıntı, pullanma, kızarıklık gibi semptomlara neden olan iltihaplı bir durum. Bunun “strese bağlı egzama” gibi türünde, çevresel veya alerjik faktörlerden ziyade kişinin ruh hâli, anksiyete ve günlük yaşamdaki psikolojik gerilimler süreci tetikler. “Strese bağlı egzama neden olur?” sorusu, vücudun kortizol düzeyinde ve immün sistem dengesinde meydana gelen değişikliklerle ilişkilendirilir.

STRESE BAĞLI EGZAMA (SİNİRSEL EGZAMA) NEDİR, NEDEN OLUR?

Strese bağlı egzama, altta yatan ana etkenin psikolojik stres ve kaygı olduğu egzama türüne işaret eder. Günlük hayatın getirdiği yoğun tempo, ekonomik kaygılar, sınav dönemi, ailevi sıkıntılar veya duygusal travmalar gibi faktörler, ciltteki savunma mekanizmalarını bozabilir. Sonuç olarak kaşıntılı kızarıklıklar veya pullanmalar meydana gelir.
Bazı bireyler genetik olarak egzama (dermatit) sorunlarına yatkın olabilir. Örneğin “atopik dermatit” tanısı olan kişilerde stresli dönemlerde cilt reaksiyonları şiddetlenir. Sinirsel egzama adı verilen tablo, diğer egzama çeşitlerinden farklı olarak akut stres anlarında veya kronik kaygı hâlinde ansızın alevlenebilir.

STRESE BAĞLI EGZAMA BELİRTİLERİ

Strese bağlı egzamanın tipik semptomları diğer egzama türleriyle benzerlik gösterse de psikolojik dalgalanmalarla paralel şiddet değişimleri gösterebilir:

1. Kızarıklık ve Kaşıntı: Özellikle yüzde, boyunda, ellerde, kollarda veya cildin hassas bölgelerinde kızarık, kaşıntılı plaklar oluşabilir.

2. Kuru ve Pullanan Cilt: Ciltte beyaz kepeklenme veya pullanma sık görülür.

3. Cildin Hassasiyeti ve Yanma Hissi: Bazı hastalarda sıcak basması gibi yanma veya gerginlik hissi.

4. Dönemsel Alevlenmeler: Stres seviyesi arttığında ani alevlenme, stres azaldığında hafifleme görülebilir.

5. Kızarıklığın Ardından Kabuklanma veya Çatlaklar: Özellikle uzun süre kaşımanın getirdiği tahriş sonrasında cildin bütünlüğü bozulabilir.
Uzun süreli stres egzamasında ciltte kalınlaşma (likenifikasyon) veya kronik lezyonlar da gelişebilir.

STRESE BAĞLI EGZAMA (SİNİRSEL EGZAMA) TEDAVİSİ VE NASIL GEÇER?

Egzamanın nedeni stres kaynaklı olduğundan tedavinin iki boyutu vardır: cildin onarılması ve kaşıntının kontrolü, stresin yönetilmesi. Bu iki yaklaşım birlikte uygulanmazsa iyileşme yavaş olabilir.

1. Cilt Bakımı ve İlaç Tedavileri

• Nemlendirici Kremler: Düzenli olarak yoğun nemlendiriciler kullanarak cilt bariyerini güçlendirmek ve kuruluğu azaltmak önemlidir.

• Topikal Steroidler: Alevlenme döneminde doktorun önerisiyle deriye sürülen düşük/orta potentlikteki kortizonlu kremlerle kızarıklık ve kaşıntı hafifletilir.

• Antihistaminikler: Yoğun kaşıntıyı bastırmak amacıyla ağızdan antihistaminik ilaçlar reçete edilebilir.

• Bağışıklık Düzenleyiciler (Topikal Kalsinörin İnhibitörleri): Steroid kullanımı yan etkilerinden kaçınmak gerektiğinde seçenek olabilir.

2. Stres Yönetimi ve Psikolojik Destek

• Terapi ve Danışmanlık: Bireysel terapi, kognitif davranışçı terapi veya stres azaltma programlarıyla kaygı kontrol edilebilir.

• Meditasyon, Yoga, Derin Nefes Egzersizleri: Vücut- zihin dengesini korumaya yardımcıdır.

• Düzenli Egzersiz ve Uyku Düzeni: Vücudun stresle mücadele kapasitesini artırır.

3. Beslenme ve Yaşam Tarzı

• Dengeli Beslenme: Şeker, işlenmiş gıda ve trans yağ tüketimini sınırlamak ciltte inflamasyonu azaltabilir.

• Alkol ve Sigara Sınırlama: Sigara, cilt ve genel sağlık üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Alkol de bazı kişilerde egzama alevlenmesine neden olabilir.

• Alerjenlerden Kaçınma: Kimyasal temizlik ürünleri, parfüm, deterjan gibi tahriş edici maddeler egzamayı kötüleştirebilir.

STRESE BAĞLI EGZAMA NEDEN OLUR VE NE KADAR SÜRER?

“Strese bağlı egzama neden olur?” sorusunun temel yanıtı, vücudun stresli durumlarda salgıladığı kortizol gibi hormonların cilt bariyerini zayıflatmasıdır. Kaşıntı ve kızarıklık ile döngüye giren rahatsızlık, stres sürdüğü müddetçe tekrarlama eğilimindedir.
İyileşme süresi kişinin stres faktörlerini ne kadar iyi yönettiğine ve cilt bakımını düzenli yapmasına göre değişir. Hafif vakalarda birkaç gün içinde belirgin düzelme görülebilirken, şiddetli vakalar haftalar hatta aylar sürebilir. Kronik hâle gelmiş egzamalarda hem psikolojik hem de dermatolojik bakımın uzun soluklu olması gerekebilir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Strese bağlı egzama nerelerde çıkar?

Sıklıkla yüz, boyun, eller, kollar, bacaklar gibi açık alanlarda görülebilir ancak aslında vücudun herhangi bir yerinde de gelişebilir. Kişinin stres unsuruyla ilişkili bölgesel kızarıklıklar ortaya çıkabilir.

Egzamayı en çabuk ne geçirir?

İlk adım, tetikleyici faktörü azaltmaktır. Sonra ise uygun nemlendiriciler, topikal steroidler, kaşıntı giderici ilaçlar ve stres yönetimi stratejileri hızlı rahatlama sağlayabilir.

Sinirsel egzama ne demek?

Stres veya duygusal gerginlik kaynaklı egzama anlamına gelir. Psikolojik baskı arttığında ciltte belirtiler şiddetlenebilir.

Egzama üzüntüden çıkar mı?

Evet, üzüntü, kaygı, yoğun stres gibi duygusal gerilim durumları, vücudun bağışıklık dengesini etkilediği için egzama semptomlarını tetikleyebilir veya alevlendirebilir.