Çocuklarda alt ıslatma problemine alarm tedavisi nasıl uygulanır? Yüzde 90 başarı…

Çocuklarda gece alt ıslatma, 5 yaşından büyük çocukların en az 3 ay boyunca geceleri düzenli olarak idrar kaçırmasıdır. Bu durum, çocuklarda en sık görülen idrar yolu problemlerinden biridir. Alt ıslatma sorunu, alarm cihazlarıyla 3 ay içinde yüzde 90’a kadar çözüme kavuşuyor.

ELİF DEMİRTAŞ BİLİR | MAVİ KADIN

Alt ıslatma çocukluk ve ergenlik çağında görülen en yaygın ve en ciddi sağlık sorunları arasında yer alıyor. 5 yaşında yüzde 15, 10 yaşında yüzde 5, 15 yaşında yüzde 2, 20 yaş ve üzeri yetişkinlerde ise yüzde 1’e yakın görülebilen alt ıslatma ciddi psikososyal sonuçları olan bir sağlık sorunudur. 

Dr. Hanefi Demirtaş, Çocuğun 3-4 yaşına kadar gece altını ıslatmasının doğal olduğunu ancak 5 yaşından sonra da sorun devam ediyorsa tedavinin şart olduğunu söyledi ve “Alarm cihazlarıyla 3 ay içinde yüzde 90 oranında alt ıslatma sorununu çözebiliyoruz” dedi.

Dr. Demirtaş, tüm toplumlarda alt ıslatmanın yaygın olarak görüldüğünü belirterek sebepleri hakkında bilgi verdi: Daha çok genetik olarak ortaya çıkan alt ıslatmaya ‘birincil alt ıslatma’ yani ‘primer enürezis’ deniyor. Alt ıslatmaların yaklaşık yüzde 90’ı herhangi bir sebebe bağlanmayan bu genetik geçişli alt ıslatmalardan oluşuyor.

İdrar yolu iltihapları, şeker hastalığı, bağırsak parazitleri gibi fiziksel veya ailevi sorunlar, kardeş kıskançlıkları gibi psikolojik bir sebebe bağlı olarak sonradan ortaya çıkan alt ıslatmaya da ‘ikincil alt ıslatma’ yani ‘sekonder enürezis’ deniyor. Psikolojik veya fiziksel bir sebeple ortaya çıkan alt ıslatmalarda sorun çözülünce alt ıslatma da kendiliğinden düzeliyor.

3 AYDA SORUN ÇÖZÜLÜYOR

Herhangi bir sebebe bağlanamayan ve genelde genetik geçişli olan birincil alt ıslatmalarda en etkili tedavi şeklinin ‘alarm yöntemi’ olduğuna işaret eden Dr. Demirtaş, şu bilgileri verdi: Alarm yönteminde; alarm cihazları ile beyin şartlı/koşullu refleksi oluşturarak yaklaşık 3 ay içerisinde yüzde 90’a yakın oranda kişi uyanmayı veya kuru kalmayı öğrenebiliyor. Alarm yöntemi tedavisi ortalama 3 ay boyunca yakından takip edilmesi gerekir. Alt ıslatma hekimlerin, hastaya alarm cihazı reçete ederek hastanın ve ailenin bu cihazı kendi başına kullanması ile çözümlenebilecek bir sorun değildir. Alt ıslatan çocuk ve kişinin yaşı, uyku ağırlığı ve sosyal durumuna göre cihazlar farklılık göstermektedir. Alarm cihazları ile şartlı refleks oluşturmanın yanında mesane kontrolünü artırıcı ilaçlar ve uyku ağırlığına çözüm olabilecek yöntemlerle alt ıslatma tedavisindeki başarı oranları arttırılabilmektedir. 

ALT ISLATMA NEDENLERİ

Gece alt ıslatma nedenleri:

Genetik faktörler: Gece alt ıslatmanın en önemli nedeni genetik faktörlerdir. Ailesinde gece alt ıslatma sorunu olan çocuklarda bu sorunu yaşama riski daha yüksektir.

Mesane gelişiminin tamamlanmaması: Mesane, gece boyunca üretilen idrarı tutacak kadar olgunlaşmamış olabilir.

Uyku apnesi: Uyku apnesi olan çocuklarda geceleri sık sık uyandığı için idrarını tutamaz.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB): DEHB olan çocuklarda geceleri idrarını tutmayı zorlaştıran bazı davranışsal sorunlar görülebilir.

Stres ve kaygı: Stres ve kaygı, gece alt ıslatmanın tetikleyicisi olabilir.

Kabızlık: Kabızlık, mesanenin üzerine baskı yaparak idrar kaçırmaya neden olabilir.

Böbrek ve idrar yolu hastalıkları: Böbrek ve idrar yolu enfeksiyonu, şeker hastalığı, spina bifida gibi hastalıklar gece alt ıslatmaya neden olabilir.

Gündüz alt ıslatmanın nedenleri ise şunlardır:

Stres ve kaygı: Stres ve kaygı, gündüz alt ıslatmanın tetikleyicisi olabilir.

Kabızlık: Kabızlık, mesanenin üzerine baskı yaparak gündüz idrar kaçırmaya neden olabilir.

Tuvalete yeteri sıklıkta gitmeme: Tuvalete yeteri sıklıkta gitmemek, mesanenin tam olarak boşalmasına engel olabilir ve gündüz idrar kaçırmaya neden olabilir.

Tüm idrarı yapmama: İşerken tüm idrarı yapmamak, mesanenin tam olarak boşalmasına engel olabilir ve gündüz idrar kaçırmaya neden olabilir.

Aşırı aktif mesane sendromu: Aşırı aktif mesane sendromunda, mesane istemsiz olarak kasılır ve idrar kaçırmaya neden olabilir.

Küçük mesane: Küçük mesane, gündüz idrar kaçırmaya neden olabilir.

İdrar yolu hastalıkları: Böbrek ve idrar yolu enfeksiyonu, şeker hastalığı, spina bifida gibi hastalıklar gündüz idrar kaçırmaya neden olabilir.

İDRAR KAÇIRMA SORUNU AZALTILABİLİR

Gece alt ıslatmanın tedavisi, altta yatan nedene göre değişir. Organik nedenlerden kaynaklanan gece alt ıslatmalarda, altta yatan nedenin tedavisi ile birlikte idrar kaçırma sorunu da ortadan kalkabilir. Fonksiyonel nedenlerden kaynaklanan gece alt ıslatmalarında ise, idrar kaçırma sorununu azaltmaya yönelik tedavi yöntemleri uygulanır. 

Sıvı alımını sınırlandırma: Gece alt ıslatması olan çocuklarda, yatmadan 2 saat önce sıvı alımı sınırlandırılmalıdır.

Tuvalet eğitimi: Tuvalet eğitimi, gece alt ıslatması olan çocuklarda idrar kaçırma sorununu azaltmaya yardımcı olabilir.

Alarmlı bebek bezi: Alarmlı bebek bezi, çocuğun idrar kaçırdığında alarm vererek uyanmasına yardımcı olur. Bu durum, çocuğun idrar kaçırma sorununun farkında olmasını sağlayarak, idrar kaçırma sıklığını azaltmaya yardımcı olabilir.

Psikoterapi: Psikolojik faktörlerden kaynaklanan gece alt ıslatmalarda, psikoterapi uygulanabilir. Psikoterapi, çocuğun stres, kaygı, travma gibi psikolojik sorunlarını çözerek, idrar kaçırma sorununu azaltmaya yardımcı olabilir.