Yapay et dünyayı kurtaracak mı? Yapay etin 19 faydası ve zararları

Kültür eti olarak da bilinen yapay et dana, keçi, sığır, tavuk, domuz gibi hayvanlardan alınan kök  hücrenin laboratuvar ortamında çoğaltılması sonucu elde edilen ete verilen isimdir. Yapay et, laboratuvar eti olarak da bilinir. Yapay et nasıl üretilir? Yapay etin faydaları, avantajları ve sağlığa zararları nedir? Haberin detayları içeriğimizde:

Yapay et hayvanlardan alınan hücrelerin laboratuvarda çoğaltılmasıyla elde ediliyor. Yapay etin üretilmesindeki en temel amaçlardan birini artan dünyanın gittikçe artan nüfusunun protein ihtiyacını karşılamak oluşturuyor. Yapay et sayesinde hayvanları beslemeye ve öldürmeye olan ihtiyacın ortadan kalkacağı düşünülüyor.

Açlık, küresel ısınma, orman, arazi taribatı,insan popülasyonun protein ihtiyacının karşılanması… Peki yapay et tüm bu sorunlara çözüm olabilir mi? 2000’li yıllardan bu yana yapay et üzerine çalışma yapan bilim insanları bu soruyu “ Evet “ olarak cevaplıyor. Hatta Twitter’ın kurucuları Biz Stone ve Evan Williams, Bill Gates gibi zengin sermaye sahipleri yapay etin en büyük destekçileri arasında yer alıyor.

YAPAY ET GELECEĞİN GIDASI OLABİLİR Mİ, YAPAY ET İÇİN UZMANLAR NE DİYOR?

Bu konuda TÜBİTAK Bilimsel Programlar Başuzmanı Dr. Özlem Kılıç Ekici şunları söylüyor:

”İnsanoğlunun neslini devam ettirebilmesi için yapay et üretimi zorunlu. Çünkü; İlk olarak, açlık oranı dünya çapında son derece yüksek. Birleşmiş Milletler Raporu’na göre dünya genelinde açlık çeken insan sayısı artıyor, kötü beslenme yaygınlaşıyor. Hal böyle olunca, bu insanların temel beslenme ihtiyacını gidermek için normal hayvancılığın yeterli gelmeyeceği âşikâr. Bu nedenle yapay et üretilmesi gerekiyor. Öte yandan besi hayvanları kesildikten sonra birçok parçası mecbur atılıyor. Yani hayvan vücudunun her bölümünden yararlanamıyoruz. Oysa laboratuvar ortamında üretilen etler sadece gıda amaçlı kullanılacağı için, hayvan organlarının telef olması söz konusu değil.

Yapay et üretimini yaygınlaştırmak doğanın korunmasına da katkı sağlayacak. Böylece sera gazı salınımı %90 oranında azalacak. Bu gazın önemli bir miktarı büyükbaş hayvanlar tarafından üretiliyor. Küresel ısınmaya yol açan bu zararlı gazın etkileri yapay et üretimi sayesinde en aza indirilecek.

Oxford Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir araştırma, yapay et üretiminin maliyet bakımından da çok avantajlı olduğunu gösteriyor.Bu çalışmaya göre, besi hayvancılığında kullanılan enerjiden %50’si yapay et üretimi için yeterli. Bu işlem %95 daha az su ve %99 daha az arazi gerektiriyor.

Aynı zamanda yapay etin besin değeri yönünden sağlıklı ete denk gelebileceği öngörülüyor.”

YAPAY ET NASIL ÜRETİLİYOR?

Yapay et yabancı kaynaklarda laboratuvar eti ve kültür eti olarak adlandırılıyor. Yapay et üretiminde ilk olarak dana, tavuk, sığır, keçi gibi bir hayvandan numune alınıyor. Bu biyopsiden kök hücreler elde ediliyor. Bunlar; amino asitler, glikoz, vitamin ve minerallerden meydana gelen bir çözeltiyle karıştırılıyor. Laboratuvar ortamında biyoreaktöre yerleştirilen besin maddeleri ve kök hücreler bir süre sonra olgun kas hücrelerine dönüşüyor. Bu hücreler ise kültürlenmiş et olarak karşımıza çıkıyor.

YAPAY ETİN AVANTAJLARI NELERDİR, NEDEN YAPAY ET TÜKETMELİDİR?

Bunları özetle şöyle sıralamamız mümkün:

• Günden güne yoğunlaşan nüfusun protein gereksinimi sağlıklı ve yeterli bir biçimde giderilmiş olacak.
• Metan gazı başta olmak üzere hayvansal kaynaklı sera gazları azalacak, bu da küresel ısınmanın engellenmesine yardımcı olacak.
• Arazi ve orman tahribatları önlenecek.
• Tahıl ürünleri ve tarım arazileri daha verimli bir şekilde kullanılabilecek.
• Pek çok hayvan kesilmekten kurtulacak.

HERKES ETE DOYACAK!

Güncel verilere göre dünya nüfusu 7 milyarı buldu. 1 milyar kişi açlıkla mücadele ediyor. Yenidoğan ölümlerinin çoğu açlık yüzünden gerçekleşiyor.

2050 yılına kadar dünya nüfusunun dokuz milyarı geçmesi bekleniyor, laboratuvarda üretilen yapay etin artan nüfusun et ihtiyacını karşılaması ön görülüyor.

SERA GAZI SALINIMI AZALACAK!

Yapay et üretiminin yaygın hâle gelmesiyle, hayvansal üretime bağlı sera gazlarında ciddi azalma olacak. Bu durum, küresel ısınmanın önüne geçmeyi kolaylaştıracak.

ANTİBİYOTİKLERE SON!

Çiftliklerde beslenen hayvanlara genelde antibiyotik takviyesi yapılıyor. Bunun amacı hayvanların sağlıklı kalmasına yardımcı olmak.

Ne var ki, insanlar antibiyotik alan hayvanların etini yediğinde vücuduna o antibiyotikten bir parça almış oluyor. Bu da bağırsak florasının bozulmasına yol açıyor. İşte yapay et bu problemi çözüme kavuşturuyor.

YAPAY ET HORMONDAN KURTULUŞ DEMEKTİR!

Hayvanlar geleneksel metotlarla yetiştirilirken antibiyotiklerin yanı sıra hormonlara da maruz kalıyorlar. Daha fazla büyüsünler ve daha çok süt versinler diye hayvanlara hormon takviyesinde bulunuluyor.

Uzmanlar bu hormonların insan sağlığına zarar verebileceğini düşündüğünden söz konusu hormonların kullanımı Avrupa genelinde yasaklandı.

Yapay et üretiminde sağlığı riske atacak hormonlar kullanılmadığı için, bu açıdan da güvenli bir ürün olarak değerlendiriliyor.

HAYVANLAR ÖLDÜRÜLMÜYOR!

Bu işlem hayvanların kesilmesini gerektirmiyor. Yalnızca onların kök hücreleri kullanıldığından dolayı bazı dokularının alınması yeterli oluyor. Bu sebeple yapay et üretimi, hayvanların nesli için tehlike oluşturmuyor.

YAPAY ETİN OLUMSUZ YÖNLERİ, ZARARLARI NELERDİR?

Yapay etin avantajları ile beraber, çeşitli yan etkileri de mevcut. Peki yapay etin zararları neler? İşte cevabı:

KANSER RİSKİ YÜKSEK!

Yapay etin üretiminde kullanılan kök hücreler kanser oluşumuna zemin hazırlayabilir. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Ebubekir Şenateş’in bu konudaki açıklamaları şu şekildedir:

”Laboratuvar eti yapımında az miktarda kök hücre kullanılıyor. Bu hücrelerden çok fazla et üretimi gerçekleştiriliyor. Bu ise hücrelerin aşırı çoğalması demek.  Hâliyle riskli bir yöntem. Kansere davetiye çıkarabilir.”

İŞSİZLİĞE NEDEN OLABİLİR

Et üretimi, istihdam gücünün en yüksek olduğu sektörlerden biri. Birçok kişi hayvancılıkla geçimini sağlıyor.

Yapay et yaygınlaşırsa et fabrikalarında görevli personellere ihtiyaç kalmayacağı için onların işsiz kalma riski var.

ADI ÜSTÜNDE YAPAY BİR ŞEY NE KADAR LEZZETLİ OLABİLİR!

Yapay etlerde kemik ve yağ bulunmuyor. Dolayısıyla tadı gerçek ete pek benzemeyebilir. İnsanların damak zevkine uyum sağlayabilecek mi? Bunu zaman gösterecek.

OBEZİTE ORANI ARTABİLİR

Yapay et üretimi, et fiyatlarının ucuzlamasına sebep olabilir. Bu da et yemeyi -gelir seviyesi düşük-yüksek fark etmeksizin- herkes için ulaşılabilirhâle getirir.

Kulağa iyi bir haber gibi geliyor fakat böyle olması durumunda obezite oranının artması muhtemel.

NE KADAR GÜVENİLİR ACABA?

İsminden de belli olduğu gibi, yapay et doğal değil. Laboratuvarda, çeşitli işlemler sonucu elde ediliyor.

Pek çok kişinin buna önyargıyla yaklaşacağı, sağlıksız bulacağı kesin. İnsanlar bunu gönül rahatlığıyla tüketebilecek mi? Yoksa GDO’lu besinlerden biri olarak görüp uzak durmaya mı çalışacaklar? Yapay et nasıl ve ne kadar zamanda kabul görecek? Bunlar da üzerinde düşünülmesi gereken sorular.

2025’te YAPAY ET SATIŞTA!

Bugün Hollanda, Singapur, Amerika ve İsrail gibi ülkelerde 100’e yakın firma tarafından yapay et üretimine yönelik çalışmalar gerçekleştiriliyor. Bu eti elde edebilmek için her şeyden önce yüksek bir bütçeye ihtiyaç var. Zira yapay etin üretimi oldukça maliyetli. Bu nedenle tüketiciye ulaşması kolay değil.

İlk yapay et 2013 itibariyle Hollanda’da üretildi. Yapay et ile hazırlanan bir hamburger tam 330 bin dolar fiyatından satışa sunuldu.

Neyse ki modern teknoloji maliyetlerin azalmasını sağlamış durumda. Şu an laboratuvar etinin üretimi için gereken bütçe yaklaşık 2 bin 500-3 bin dolar. Yine de hâlâ tüketicinin yapay et ile buluşması zor.

Ancak üretim maliyetleri azalırsa yapay et yaygınlaşmaya başlayacak.

Tahminlere göre yapay etin piyasaya sürülmesi için daha birkaç yıl beklememiz gerekiyor. Tüketiciler muhtemelen 2025 yılında artık yapay et almaya başlayabilecekler.

Diğer taraftan, yapay etin piyasalardaki payını hızla artıracağı düşünülüyor. 2030 yılında dünya et piyasasının yaklaşık payını %10’unu yapay et oluşturacak.

Ayrıca yapay et üretimi, insanların farklı et türleriyle tanışmasını sağlayacak. Mesela geyik eti bunlardan biri.

Yapay et araştırmacılarına göre ilk aşamada üretimi yapılacak laboratuvar eti, hamburger köftesi ve sosis olacak. Bunlar, kas parçalarının bir araya getirilip kıyma gibi çekilmesiyle elde edilecek.

Ardından yapay et ile üretilmiş bonfile ve bifteklerin piyasadaki yerini alması hedefleniyor.

İddiaya göre yapay et, bildiğimiz etten daha sağlıklı bir içeriğe sahip olabilir.

Örneğin etin tadına zarar vermeyecek şekilde ekstra omega-3 yağ asitleri ilâve edilebilir veya farklı besin öğeleri için takviyede bulunulabilir.

Fakat bunların her biri henüz bir varsayım ve yapay et hakkında birçok detay kesinleşmiş değil.

Et Alerjisi Belirtileri, Nedenleri Ve Tedavisi Tıklayınız