Belli belirsiz tebessümü, sağ tarafa bakışları, gizemli ifadesi, gözlerinin derinliği ve neredeyse gerçek değilmiş ya da başka vücuda aitmiş gibi görünen elleri ile sanat tarihinin en ünlü eserlerinden biri Mona Lisa. Peki, Mona Lisa neden bu kadar ünlü?
Hakkında çok fazla yazılıyor, çiziliyor, konuşuluyor hatta parodisi bile yapılıyor. Üstelik Mona Lisa diye biri olmamasına rağmen. İtalyan Rönesansı’nın baş yapıtı olarak değerlendirilen Mona Lisa tablosundaki kadının kim olduğu halen daha gizemini korumaya devam ediyor.
Çeşitli iddialar ortaya atılan Mona Lisa tablosu hakkında modelin Da Vinci’nin annesi olduğu yönünde. Kimisine göre Floransa yöneticisi Giuliano de’ Medici veya Isabella d’Este olduğunu söyleniyor. En ilginç iddia ise tablodaki kadının aslında Leonardo Da Vinci’nin kendisi olduğu fikri.
Tablo hakkındaki bir diğer görüş de, aslında onun iki yüzün birleşiminden oluşması. Da Vinci asistanı Salai’nin tablosunu ayrıca da çizmiş ve bu iki figür arasındaki benzerlik oldukça dikkat çekmiş. Yani kimi sanat tarihçisi de yüzün yarısı Lisa’ya, diğer yarısı ise Salai’ye ait olduğu konusunda hemfikir.
Ancak tablonun yer aldığı Lourve Müzesi’nde Lisa Gherardini ismiyle yer alıyor. Genel kanı, zengin İtalyan Francesco del Giocondo’nun karısı Lisa Gherardini olduğu ve eşinin siparişi üzerine resmin yapıldığı.
Mona Lisa’nın bir başka sürreel tarafı da kaş ve kirpiklerinin olmayışı. Bu konudaki ilk iddia o dönemde kaşlarını tamamen alma modası olduğu için kaşlarının olmamasına, kimileri ise tablonun yarım kalmış olmasına yoruyor. Bir başka rivayete göre tablodaki kadın 24 yaşındaydı ve Rönesans döneminde o yaştaki kişilerde ciddi hastalık sonucunca kaş ve kirpiklerin dökülmesinden dolayı kaşlarının olmadığına inanıyorlar.
Mona Lisa tablosu hakkındaki spekülasyonlardan biri de orijinal resim olmadığı yönünde. İtalyan Rönesansı’nın baş yapıtı olarak değerlendirilen Mona Lisa 1911 yılında Louvre Müzesi’nden çalındı ve saatlerce fark edilmedi. Çünkü müze fotoğrafçıları tarafından fotoğraf çekimi için stüdyoya götürüldüğü düşünülmüştü.
Tablonun yerinde olmadığı 12 saat sonra fark edildi ve özel dedektiflerle müzenin her noktası arandı. Hırsız hakkında hiçbir iz yoktu, tarihin en büyük sanat soygunuydu.
49 dönümlük araziye kurulmuş Louvre Müzesi’nde 1 hafta tablo arandı. Merdivenle girilen ve göz önünde olmayan odada tablonun çerçevesi bulununca tablonun çalındığı kesinleşti.
Çalınmasıyla üzüntüye boğulan binlerce insan Louvre’a akın edip tablonun yerinde oluşan boşluğa çiçekler, notlar vs. bırakmış. Hırsız yakalanıp eser geri müzeye kavuştuğunun ertesi günü 100 bin kişi tabloyu görmeye gelmiş.
Rivayete göre tabloyu çalan kişi Vincenzo peruggia, louvre müzesinde çalışan bir kişi. Ayrıca daha öncesinde Louvre’dan çalınan eserleri satın aldığı tespit edilen Pablo Picasso da Mona Lisa tablosunun çalınması olayıyla ilgili sorgulanmış ancak masum olduğu anlaşılmıştır. Mona Lisa tablosu, sanat tarihçileri tarafından her zaman ön planda tutulmuş ancak küresel ününü 1911 yılında onu çalan hırsıza borçlu…
Ressam, heykeltıraş, astrolog, mimar, mühendis, matematikçi ve bunlar gibi daha birçok unvanı bulunan Leonardo da Vinci başladığı birçok fotoğrafı maddi sıkıntılar sebebiyle tamamlayamıyordu. Mona Lisa tablosunu 1503 yılında yapmaya başlamış ve eseri tamamlaması üç – dört yıl sürmüştür.
Mona Lisa tablosu Paris’teki Louvre Müzesi’nde sergileniyor ve saatte ortalama 1.500 kişi ziyaret ediyor. Kendine ait özel odada, 20 derecelik ısıda ve 3 kat cam kafesin içinde sergilenen Mona Lisa, yılda sadece bir kere bakım ve temizlik yapılması için kafesinden çıkartılıyor.
Mona Lisa’nın gülümsemesi gizemli. Neşeli ya da üzgün olduğu belli değil. Modelin gülümsemesi hem mutlu hem de hüzünlü ifadeye sahiptir ve bu nedenle yorumlaması zordur.
Mona Lisa’nın gözlerindeki sır olarak adlandırılan özelliği modelin gözlerinin, insanların dikkatini çeken ve onları etkileyen şekilde tasarlanması. Mona Lisa’nın gözlerinin, insanların gözlerine bakarken değişen ve kendine has bir hava veriyor.
14 Aralık 1962’de, değerinin 100 Milyon Dolar civarında olduğu tahmin ediliyor ki, bu da bugünkü değerinin yaklaşık 800 Milyon Doların üzerinde olduğunu gösteriyor.