El işinden dokumacılığa, tandırcılıktan çıkıkçılığa…. Kaybolmaya yüz tutmuş kadın meslekleri

Genellikle ev kadınlarının, ev bütçesine katkı sağlamak amaçlı yapmış olduğu ve şimdiler de kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri var. Kimi meslek, kadınların artık kamu hayatına katılımının kolaylaşması nedeniyle kimisi endüstri üretime geçmesi sebebiyle kayboldu.

Ev hanımı ya da ev kadını kelimelerinin sözlük anlamı, dışarıda herhangi bir işte çalışmayan ve kendi ev işleri ile meşgul olan ve maddi kazancı olmayan evli kadın demektir. Fakat bu sözlük anlamı, ev hanımı kelimesini tam olarak karşılamıyor.

Ev kadını ya da hanımı, geçmişten günümüze kadar çalışmayan kadın olarak tanımlandı. Hiç şüphesiz bunda ev hanımlığının maddi olarak görülmeyişi bu tanımın başlıca sebebidir. Oysa ev hanımları, yapmış olduğu ev işleri ile evin maddi yükünün çoğunu omuzluyor. Bugün bir ev hanımının evinde yapmış olduğu işler, dışarıda ayrı ayrı bir iş kolu. Bir ev hanımı, bulaşıkçı, temizlikçi, kuru temizlemeci, aşçı, bakıcı, garson bu iş kollarının hepsini kapsayan bir çalışma görevine sahip. Üstelik geçmişte ev hanımları, görülmeyen bu emeklerinden dışında günümüzde freelance, serbest çalışan, ek iş diye tanımladığımız işleri de yapıyordu.  Maalesef, günümüzde ev hanımlarının ek iş olarak yapmış olduğu bazı meslekler kayboldu bazıları ise unutulmaya yüz tuttu.

TANDIRCI

Tandır ekmeği, yer fırını olarak bilinen tandır ocağında pişirilen genellikle İç Anadolu’da bilinen yuvarlak, kabarık ekmek türü. Yere açılmış çukur içinde çoğunlukla odun ateşinin etrafında duvara yapıştırılarak pişirilen bu ekmeği, kadınlar bahçelerinde yapıp satarak maddi gelir elde ediyordu.

EL İŞİ

Çeyiz için yapılan dantel, oyma, fiskos gibi ürünlerin dışında kazak, atkı, yelek gibi geçmişte seri üretimi çok olmayan ürünler üretirlerdi. Bu ürünler, ‘El emeği’ olarakta adlandırılır.

DOKUMACILIK

Yine seri üretime geçilmeden önce genellikle kadınlar, halı dokuma tezgahı ile  halı dokurlardı.

ÇAMAŞIRCILIK VE ÜTÜCÜLÜK

Çamaşır makinesi 1907 yılında icat edildi. Fakat teknolojik aletler o zaman günümüzdeki kadar hızla yayılacak imkanı bulamıyordu. Türkiye’de çamaşır makinesinin yaygınlaşması 90’lı yılları buluyor. Kadınlar, çamaşır makinesi olmadan önce kirli çamaşırları elleri ile yıkamak zorundaydı. Tabiki geliri yüksek kadınlar, bu zahmetli iş için para karşılığı çamaşır yıkayacak kadınlarla çalışıyordu.

ÇIKIKÇI VE KIRIKÇI

Kentleşmenin ve ulaşımın yaygın olmadığı zamanlarda sağlık tedavisini genellikle deneyimli ve yaşlı kadınlar sağlardı. Koca karı ilaçları diye adlandırılan, çay, bitki, yağ türündeki tedavilere bu nedenle ‘Koca karı ilaçları’ tabiri kullanılır. 

ÇAPACILIK

Günümüzde mevsimlik işçi diye tanımlanan tarım mesleğidir. Geçmiş dönemde kadınların çoğunlukla maddi imkanı bulduğu tek meslekti.