Bebekleri kat kat giydirsek, sarıp sarmalasak da ellerinin ve ayaklarının ısınmadığını, buz gibi kaldığını görmek doğal olarak bizi endişelendiriyor. Peki bebeklerin elleri ve ayakları neden soğuk olur? Elleri soğuk olan bebek üşür mü? İşte ayrıntılar.
Bebeğimin eli ve ayakları buz gibi, bir türlü ısınmıyor, çok endişeliyim, acaba hasta mı, ateşi mi çıkıyor? Diyorsanız üzülmeyin! Bebeklerin ellerinin ve ayaklarının soğuk olması genellikle herhangi bir sorundan kaynaklanmaz, çoğu bebekte bu doğal bir süreç. Ancak nadiren de olsa bebekte enfeksiyon olması, kansızlık, kalp hastalıkları da bu duruma yol açabiliyor. Bebeklerde el ve ayakların soğuk olması şu gibi nedenlerden dolayı görülebiliyor:
Vücudunun geri kalanı normal sıcaklıktayken bebeğinizin ellerinin ve ayaklarının soğuk olduğunu fark ettiğiniz zamanlar olabilir. Öncelikle şunu söyleyelim bebeklerin elleri ve ayakları genellikle yetişkinlerden daha soğuktur çünkü dolaşım sistemleri hala gelişmeye devam etmekte. Bebeğin vücudunda yer alan kan ilk önce, en çok ihtiyaç duyulan, halen gelişmekte olan hayati organlarına (beyin, kalp, akciğer gibi) gidiyor. Kan, oksijenin yanı sıra ısıyı da vücudun her yerine taşır. Bu nedenle, yeni doğanlarda (özellikle üç ayın altındakilerde) el ve ayakların üşümesi çok yaygın, çünkü bunlar genellikle kanın vücuda en son ulaştığı kısımlar. Bebeklerde ellerin ve ayakların soğuk olmasının sık karşılaşılan sebepleri şunlardır:
Eller ve ayakların içerisinde damarlar yer alıyor, damarların içerisinde yer alan kan ise sürekli hareket ediyor. Kan vücudun her yerine oksijen taşımanın yanı sıra ısıyı da taşır. Yeni doğan bebeklerde ve 3 aydan küçük bebeklerde kan dolaşım sistemi henüz tam olgunlaşmamıştır. Bu durum ise, bebekte kalpten en uzak kısımlara, ellere ve ayaklara daha az kan (ve ısı) gittiği anlamına geliyor.
Bebekler özellikle ilk aylarda uzun saatler uykuda kalıyor. Uyumak ve uzanmak, bebeğinizin günün büyük bölümünde hareketsiz kalmasına yol açıyor. Bu elbette bir bebek için tamamen normal ve sağlıklı. Ancak hareket eksikliği, bebeklerin uzuvlarına (kollar, bacaklar, eller ve ayaklar) daha az kan akışına yol açacağından bebeklerin elleri ve ayakları doğal olarak soğuyor. Bebeğiniz uyanıkken oyun oynayarak ve uvuzlarını nazikçe hareket ettirerek ellerinin ve ayaklarının ısınmasına yardımcı olabilirsiniz.
Soğuk eller ve ayaklar bebeklerde doğal bir durum sayılabileceğinden, genellikle herhangi bir probleme işaret etmiyor. Ancak buna başka semptomlar da eşlik ediyorsa (yüksek ateş, öksürük, burun akıntısı, kusma veya huysuzluk gibi) bebeğiniz soğuk algınlığı geçiriyor ve ellerin ayakların soğuk olması bundan kaynaklanıyor olabilir.
Bebeğinizin ateşi varsa (38°C’nin üstü), bu durumda da elleri ve ayakları soğuk olabilir. Bunun nedeni, kan dolaşımının ve bağışıklık sistemlerinin vücudun başka yerlerindeki mikroplarla savaşmakla meşgul olması. Bu olay, ısıyı eller ve ayaklar gibi kısımlardan uzaklaştırabiliyor. Bebeğinizin vücudu yükselen ateşi dengelemeye çalışırken ellerde ve ayaklarda üşüme görülebiliyor.
Bebeklerin vücut ısılarını düzenleme yetenekleri yetişkinlerden oldukça geride. Bebeklerin doğal gelişim sürecinde vücut sıcaklıkları yetişkinlere göre biraz daha yüksek iken, kolları, elleri, ayakları ve bacakları ise daha soğuktur. Temel olarak, bir bebeğin vücudunun ortasının sıcaklığı bir yetişkininkinden daha sıcaktır. Ancak küçük boyutları nedeniyle kendilerini ısıtamazlar veya sıcaklıklarını hızlı bir şekilde düzenleyemezler. Bu da bacaklar, ayaklar, kollar ve ellerinin soğuk olmasına neden olabiliyor.
Bebeklerin vücut yağ yüzdesi genellikle yetişkinlere göre daha düşük. Vücut yağı ısının korunmasına yardımcı olduğundan, azalan yağ depoları özellikle soğuk ortamlarda el ve ayakların daha serin olmasını tetikleyebiliyor.
Bebeğin bulunduğu odanın ısısının düşük olması yahut bebeğe ince kıyafetler giydirmek de bebeğin ellerinin ve ayaklarının soğumasına, bebeğin üşümesine sebep olabiliyor.
Bebeklerin vücutları sıklıkla duygularına tepki veriyor. Üzgün olduklarında, kaygılandıklarında veya ağladıklarında bu durum ekstremitelerdeki kan akışını etkileyerek el ve ayaklarının daha soğuk hissetmesine neden olabiliyor.
Yukarıda saydığımız nedenler dışında kalp sorunları, akciğer veya solunum problemleri, kan dolaşımında tıkanıklık, düşük tansiyon, yetersiz beslenme, kansızlık ve enfeksiyonlar gibi sebepler de bebeklerde ellerde ve ayaklarda soğukluğa yol açabiliyor. Kansızlık kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltarak dolaşımı ve sıcaklığı etkiler. Düşük tansiyon ekstremitelere kan akışının zayıflamasına neden olabiliyor. Yetersiz beslenme, dolaşım da dahil olmak üzere genel sağlığı etkileyebilir ve potansiyel olarak ellerde ve ayaklarda soğukluk yapabiliyor.
Bebek üşümese de elleri, kolları ve ayakları soğuk olabiliyor. Ancak yine de ellerinin ve ayaklarının sıcak kalması için eldiven ve çorap giydirmek iyi olur.