Çocukların ilk yıllarda yaşadığı dil gelişimi, yaşam boyu sürecek iletişim becerilerinin temelini oluşturuyor. Uzmanlar, ebeveynlerin bu kritik dönemde sağladıkları desteğin çocukların gelecekteki başarısını şekillendirdiğini belirtiyor.
Erken dil gelişimi, çocukların genel gelişim süreçlerinde kritik bir rol oynar. Uzmanlara göre televizyon ve video izleme ve oyunlar gibi nedenlerle son yıllarda çocukları tehdit eden en büyük problem geç konuşma.
Konuşmayı zamanında öğrenemeyen çocukların hem sosyal hayatları hem de okul başarıları olumsuz etkileniyor. Ancak birçok ebeveyn, bu dönemde çocuklarına nasıl destek olabilecekleri konusunda yeterince bilgi sahibi olamayabiliyor.
Çocukların dil gelişimi yaşlarına göre değişiklik gösterebilir, ancak genel olarak, çocukların konuşmaya başlaması belirli yaş aralıkları içinde gerçekleşir. Çocuk konuşma terapisti Esra Özer’in verdiği bilgilere göre, 1 yaşında çocuklar ilk kelimelerini söylemeli. Gel ver, baba, anne, git, dede, gibi. 18 aylık olduklarında 50 civarında kelimeleri vardır. 2 yaşına geldiklerinde artık cümle kurmaları gerekir. 2 kelimelik, 3 kelimelik cümleleler. Örneğin, ‘baba gitti’, ‘baba işe gitti’ gibi. Eğer bu yaşlarda çocuklar bu kelimeleri hala kullanamıyorsa, bu durum ciddiye alınması gereken bir tutumu gerektirir.
Çocuk konuşma terapisti, çocukların 2 yaşına gedilğinde, belli başlı kelimeleri söylemesi gerektiğini vurguluyor. Bu yaşta çocuklar çoğunlukla temel dil becerilerini kazanmış olmalıdır. Özer, eğer bir çocuk 3 yaşına geldiğinde hâlâ konuşma becerilerinde belirgin bir ilerleme göstermiyorsa, bu durumun “gecikmiş konuşma” olarak değerlendirilebileceğini söyledi.
Esra Özer, konuşma geriliği olan çocuklara dil terapisinde nasıl uygulamalar yapıldığını da anlattı. Özer, ”öncelikle bir işitme testi yaptırılmalı. Çünkü işitme kaybı, konuşma problemleri ortaya çıkarabiliyor” dedi. Konuşmanın ön koşullarından birinin çiğneme becerisi olduğunu söyleyen Özer, ”çiğneme becerisi normal olan çocuğa, eylemleri ve harfleri öğretip, fotoğraflar kullanıyoruz, görsel ve fiziksel uyarılar vererek çocuğun davranışlarını kontrol ediyoruz” ifadelerini kullandı.
Çocukların dil gelişimini desteklemek, onların bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimleri için kritik bir öneme sahiptir. İşte çocukların dil gelişimini desteklemenin çeşitli yolları…
Konuşarak ve Dinleyerek Öğrenme: Çocuklarla sık sık konuşmak, onların dil gelişimini desteklemenin en etkili yollarından biridir. Ebeveynler, günlük rutinleri sırasında bile çocuklarıyla diyalog kurarak, onlara yeni kelimeler ve kavramlar öğretebilir.
Kitap Okuma ve Hikaye Anlatma: Kitap okuma, çocukların kelime dağarcığını zenginleştiren ve hayal güçlerini geliştiren bir etkinliktir. Uzmanlar her gün belirli bir süre kitap okumanın çocukların dil gelişimine katkı sağladığını vurguluyor. Ebeveynler, hikaye kitaplarını sesli okuyarak veya çocuklarına hikaye anlatma fırsatları sunarak onların dil gelişimine katkıda bulunabilirler.
Dinleme ve Tepki Verme: Çocukların söylediklerini dikkatle dinlemek, onların kendilerini değerli hissetmelerini sağlar. Ebeveynlerin, çocuklarının düşüncelerine ve duygularına saygı duyması, onların iletişim becerilerini ve özgüvenlerini artırır.
Oyunlar ve Etkileşimli Aktiviteler: Oyunlar, çocukların dil becerilerini geliştirmede etkili bir araçtır. Kelime oyunları, rol yapma aktiviteleri ve hikaye oluşturma oyunları, çocukların dil gelişimini desteklerken eğlenceli vakit geçirmelerini sağlar. Bu tür aktiviteler, çocukların dil becerilerini pratiğe dökerek geliştirmelerine yardımcı olur.
Doğal Ortamlarda Öğrenme: Çocukların doğayla iç içe zaman geçirmesi, yeni kelimeler öğrenmelerini ve kavramları anlamalarını kolaylaştırır. Ebeveynler, doğa gezileri sırasında çocuklarına çevrelerindeki nesneleri tanıtarak dil gelişimine katkıda bulunabilirler.