Düşünmek acıtıyor! İşte zihinsel yükün bedeli

Birisi düşünmenin canımızı acıttığını söylerse, bu durum düşündüğümüzden daha gerçek olabilir. Amerikan Psikoloji Derneği tarafından yayınlanan bir araştırmaya göre, zihinsel çaba birçok durumda hoş olmayan duygularla ilişkilendiriliyor. 

Zihinsel olarak zorlu görevler bizi geliştirirken aynı zamanda da yorabilir. Yeni bir araştırma, zihinsel yükün beyin üzerindeki etkilerini ve neden bazı insanlar için daha zorlayıcı olduğunu ortaya koydu.

Psychological Bulletin dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre araştırmacılar, 2019 ve 2020 yılları arasında yayınlanan 4 bin 670 katılımcıyı içeren 170 çalışmanın meta-analizini gerçekleştirerek, insanların genel olarak zihinsel çabayı nasıl deneyimlediklerini inceledi. Bunu, zihinsel çabanın hoş olmayan duygularla ilişkili olup olmadığını ve bu ilişkinin görev veya katılımcı grubuna bağlı olup olmadığını test ederek yaptılar.

Çalışmalarda sağlık çalışanları, askeri personel, amatör sporcular, üniversite öğrencileri gibi çeşitli katılımcılar yer aldı ve 29 ülkeden 358 farklı bilişsel görev (yeni bir teknoloji öğrenmek, bilinmeyen bir ortamda yol bulmak, golf vuruşlarını pratiğe dönüştürmek, sanal gerçeklik oyunu oynamak) incelendi. Tüm çalışmalarda katılımcılar, gösterdikleri çaba seviyesini ve hayal kırıklığı, sinirlilik, stres veya rahatsızlık gibi hoş olmayan duyguların düzeyini bildirdi.Tüm popülasyonlar ve görevler genelinde, zihinsel çaba arttıkça, katılımcıların yaşadığı hoşnutsuzluk da arttı. 

ZORLAYICI ETKİNLİKLER FAYDALI OLMAYABİLİR 

Radboud Üniversitesi’nden kıdemli yazar Dr. Erik Bijleveld, “Yöneticiler genellikle çalışanları ve öğretmenler öğrencileri zihinsel çaba göstermeye teşvik eder. Yüzeyde bu iyi bir yöntem gibi görünüyor: Çalışanlar ve öğrenciler sıklıkla zihinsel olarak zorlayıcı etkinlikleri tercih eder. Buradan, çalışanların ve öğrencilerin zorlayıcı düşünme süreçlerinden hoşlandıkları sonucuna varabilirsiniz. Sonuçlarımız, bu sonucun yanlış olduğunu gösteriyor: Genel olarak, insanlar gerçekten zihinsel çabadan hoşlanmıyor” dedi. Bijleveld, şöyle devam etti: 

“Bulgularımız, zihinsel çabanın geniş bir yelpazedeki popülasyonlar ve görevler arasında hoş olmayan bir hisse neden olduğunu gösteriyor. Bu, mühendisler ve eğitimciler gibi profesyonellerin görev, araç, arayüz, uygulama, materyal veya talimatlar tasarlarken akıllarında bulundurması gereken önemli bir bilgi. İnsanlar büyük zihinsel çaba harcamak zorunda kaldığında, onları desteklemek veya çabaları için ödüllendirmek önemlidir.

FAYDA VARSA ZİHİNSEL ÇABADAN KEYİF ALINABİLİYOR 

Bijleveld’a göre ilginç bir bulgu, zihinsel çaba ile olumsuz duygular arasındaki ilişkinin Asya ülkelerinde gerçekleştirilen çalışmalarda, Avrupa veya Kuzey Amerika’da yapılan çalışmalara kıyasla daha az belirgin olmasıydı. Bu durum, zihinsel çabanın hoşa gitmemesinin, insanların öğrenme geçmişine bağlı olabileceği genel fikriyle uyumludur. Bijleveld, “Asya ülkelerindeki lise öğrencileri, Avrupa veya Kuzey Amerika’daki akranlarına göre okul çalışmalarına daha fazla zaman harcama eğilimindedir ve bu nedenle yaşamlarının erken dönemlerinde daha yüksek düzeyde zihinsel çabaya dayanmayı öğrenebilirler” dedi.

MİLYONLARCA İNSAN NEDEN SATRANÇ OYNUYOR?

Bijleveld, gerçek dünya gözleminde, zihinsel olarak zorlayıcı görevlerin itici doğasına rağmen, insanların hala gönüllü olarak bu tür görevlere katıldığını vurguluyor. “Örneğin, milyonlarca insan neden satranç oynuyor? İnsanlar, belirli etkinliklerde zihinsel çaba göstermenin ödüle yol açma olasılığının yüksek olduğunu öğrenebilirler. Satrancın faydaları maliyetlerini aşıyorsa, insanlar satranç oynamayı seçebilir ve hatta satrançtan keyif aldıklarını bile beyan edebilirler. Ancak, insanlar zihinsel olarak zorlayıcı etkinlikleri seçtiklerinde, bu, zihinsel çabadan hoşlandıkları anlamına gelmemelidir. Belki de insanlar, çabaya rağmen, zihinsel olarak zorlayıcı etkinlikleri seçiyorlar, çaba yüzünden değil” diye konuştu.