Damak ağrısı neden olur, üst damak acımasına, ağrısına ne iyi gelir?

Damak ağrısı, yemeyi, içmeyi, konuşmayı güçleştiren, genel yaşam kalitesini düşüren bir durum. Çok sıcak, çok soğuk, sert, asitli besinlerin tüketilmesine bağlı gelişen damak ağrısı bir süre sonra kendiliğinden geçerken, aft, mantar enfeksiyonu ve mukoselden dolayı ağrı görüldüyse tedavi gerekli olabilir.

Vücudun diğer herhangi bölgesinde olabildiği gibi zaman zaman damakta da ağrı ile karşılaşılabiliyor. Bu sorun ağız çatısının kemikli ön kısmı olan sert damağı veya ağız çatısının yumuşak arka kısmı olan yumuşak damağı etkileyebiliyor. Damak ağrısı çoğu zaman ciddi nedenlerden dolayı kaynaklanmıyor ve genellikle bir süre sonra tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden geçiyor. Damak ağrısının yaygın nedenleri şöyle:

AĞIZ DAMAK AĞRISI NEDEN OLUR?

Damak ağrısı genellikle geçici ve kısa süreli bir sorundur. Hatta bol su içmek, buz emmek, ağrıyan bölgeye soğuk suya batırılmış bezi veya buzu tutmak da ağrının hafiflemesine yardımcı olacaktır. Üst damak ağrısı şu nedenlere bağlı gelişebiliyor:

DAMAĞIN TAHRİŞ OLMASI

Çok sıcak, asitli, sert veya baharatlı yiyecekler damağı tahriş edip iltihaplanmaya yol açabiliyor.  İltihaplanmalar sonucu oluşan şişlikler, damakta ağrı yapabiliyor. Damakta tahriş söz konusu ise iyileşene kadar sıcak ve soğuk gıdalardan uzak durmalı, çorba içmeli, yumuşak besinler tüketmeli.

DİŞ TEDAVİLERİ

Diş protezleri, diş telleri gibi diş tedavileri dişe tam oturmadığında damağa da hasar verip ağrı yapabiliyor. Damak ağrınız diş tedavisine bağlı ise diş hekimiz damak yarasının geçmesi için merhemler reçete edebilir.

AFTLAR

Ağız içerisinde, damakta çıkan aftlar, yani küçük yaralar da damak ağrısı yapabiliyor. Ayrıca bu durum konuşmayı, yemeği, içmeği de zorlaştırabiliyor. Aftlar herhangi bir tedavi uygulanmasa da genellikle 7-10 gün sonra kendiliğinden geçmektedir. Ancak eczanelerde reçetesiz olarak da satılan gargaralar da aftın iyileşmesine yardımcı olacaktır. Aftın çabuk iyileşmesi için yarım bardak ılık suda bir çay kaşığı tuz katıp bunla günde 3 kez gargara yapabilirsiniz.

DEHİDRASYON

Dehidrasyon vücudun susuz kalmasıdır, çoğu zaman yetersiz su alımına bağlı meydana gelir. Dehidrasyona bağlı olarak damakta kuruluk, ağrı ve şişme gibi semptomlar ortaya çıkabiliyor. Günde 10-12 bardak su içmek, karpuz, portakal, çilek, domates, kavun, salatalık gibi su açısından zengin besinler tüketmek tedaviye yardımcıdır.

DİŞ SORUNLARI

Diş çürüğü, apse veya diş eti hastalığı gibi diş sorunları, damağa yayılan ağrıya yol açabiliyor. Dişlerin veya çevre dokuların iltihaplanması veya enfeksiyonu, damakta lokal ağrıya, şişmeye ve rahatsızlığa sebep olabiliyor.

MANTAR ENFEKSİYONU

Çoğunlukla Candida albicans’ın neden olduğu mantar enfeksiyonu damakta ağrı hissi yapabiliyor. Mantar enfeksiyonu ayrıca ağızda beyaz lekeler, yanma hissi ve aft oluşumunu da tetikleyebiliyor. Tedavide antifungal jel veya gargaralar etkili olabiliyor.

MUKOSELLER

Mukosel, mukusla dolu boşluk anlamına gelir. Damağın travmaya uğraması veya tükürük bezinin tıkanması sonucu dudaklarda, dilde veya yanaklarda oluşabilen, şeffaf veya mavi renkte, pürüzsüz ve yuvarlak kabarcıklardır. Ağrıya da yol açabilirler. Mukoseller genellikle herhangi bir tedavi uygulanmadan kendiliğinden geçer, mukoseller büyükse ve geçmiyorsa kisti çıkarmak için kriyoterapi, lazer tedavisi veya ameliyat gibi yöntemler kullanılabilir.

SİNÜZİT

Damağın üstünde bulunan sinüs boşluklarının iltihaplanması damakta basınç ve ağrıya neden olabilir. Sinüzitte burun akıntısı, burun tıkanıklığı, baş ağrısı, geniz akıntısı gibi semptomlar da görülebiliyor.

Cureus’da 2023 Haziran ayındaki çalışmada sinüzit için risk faktörleri arasında burun alerjileri (%44,4), burun tıkanıklığı (%22,8) ve nazal septum deviasyonu (burun kemiği eğriliği) (19.2%) gibi durumlar yer aldı.

Sinüzit genellikle ağrı kesiciler ve antibiyotikler ile kolaylıkla tedavi edilebiliyor.

ALERJİK REAKSİYON

Gıdalara, ilaçlara veya çevresel alerjenlere karşı alerjik reaksiyonlar, ağız ve boğazda, damak da dahil olmak üzere ağız içerisinde şişme, kaşıntı ve tahrişe neden olabilir. Tüm bu semptomlar ile beraber ağrı da yaşanabilir.

COVİD-19

Covid 19 enfeksiyonu da damaklarınızda ağrılı yaralar oluşması riskini artırabilir. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, and Oral Radiology’de Mart 2021’de yayınlanan “COVID-19’lu bir hastada ağrılı damak lezyonu” çalışmada 50 yaşında Covid-19’lu hastada damakta ağrılı lezyon vaka örneği yer aldı.

AĞIZDA PAMUKÇUK

Ağız pamukçuk, ağızda Candida mayasının aşırı çoğalmasıyla oluşan bir mantar enfeksiyonudur. Dil, damak ve diğer oral dokularda beyaz, kremsi lekelerin oluşmasına yol açabilir ve ağrı, hassasiyet ve yutma zorluğuyla birlikte görülebilir.

AĞIZ KANSERİ

Damak ağrısı nadiren de olsa ağız kanserinin bir belirtisi olarak ortaya çıkabiliyor. Kansere bağlı damak ağrısı literatürde de geçiyor.

Annales de Pathologie’de 2002 Eylül sayısında “Ağrı ile ortaya çıkan damak tümörü” adlı çalışmada 41 yaşında bir kadın hastada damakta ağrıya yol açan damak tümörü vakası yer aldı.

The National Health Service’e göre ağız kanserinde sık tekrarlayan aftlar, yutma güçlüğü, konuşmada zorlanma, istemeden kilo verme ağızda kırmızı veya beyaz lekeler gibi belirtiler de görülebiliyor. Ağız kanserinin tedavisinde hastanın durumuna göre kemoterapi, radyoterapi veya ameliyat gibi yöntemler uygulanabiliyor.

ÜST DAMAK AĞRISI KAÇ GÜNDE GEÇER?

Damak ağrısının geçmesi birkaç haftayı bulabiliyor.

DAMAK AĞRISI İÇİN HANGİ DOKTORA GİDİLMELİ?

Damak ağrısı için Kulak Burun Boğaz doktoruna ve diş hekimine başvurulabilir.

DAMAK AĞRISI NASIL GEÇER?

Damak ağrısı çoğu zaman damak tahrişine bağlı geliştiğinden bir süre sonra kendiliğinden iyileşecektir. Ancak mantar hastalığı, enfeksiyon gibi nedenlerden kaynaklı ağrı için doktor antigfungal ilaçlar ve antibiyotikler reçete edebilir.

Diş protezi, diş teli damaklara basınç yapıp ağrıya yol açıyorsa bunları düzeltilmesi gerekir.

Sinüzit damak ağrısı yaptıysa antibiyotikler çare olabilir.

Damak ağrısının geçmesi için evde yapabilecekleriniz:

1 bardak ılık suya bir tatlı kaşığı tuz ekleyip tükürmeden önce ağzınızda yarım dakika boyunca çalkalayın, günde 3 kez buna devam edin.

Buz küpünü emin veya ağrıyan bölgeye bir parça buz uygulayın. Buz bölgesel olarak uyuşma sağlar ve damaktaki ağrıyı hafifletebilir

Karanfil yağı: Karanfil yağı, diş ve damak ağrınızı dindirmek için etkili bir yöntemdir. Pamuğa birkaç damla karanfil yağı damlatılır ve damağa yavaşça sürtülür.

Papatya çayı: Papatya çayının sinirleri gevşetme özelliği bulunur. Damak ağrısını gidermek için ideal bir yöntemdir. Papatya çayı demlenir ve demlendikten sonra yarım çay bardağı kadar kenarda ılımaya bırakılır. Ilık papatya çayı ile gargara yapılır ve tükürülür. Bu yöntem diş veya damak ağrınızı hafifletecektir.

Bol sıvı alın, su içeriği yüksek kavun, karpuz, salatalık, erik, çilek gibi besinleri tüketin, böylece hem ağız içi nemli kalır, hem ağız sağlığınız desteklenir.

Baharatlı, tuzlu, asitli, sıcak ve soğuk besinlerin tüketilmesine bir süre ara verin.

Damaklarınızı acıtmamak için küçük lokmalar halinde yiyin ve yavaşça çiğneyin.