Kafein düşük-orta miktarlarda güvenli olsa da, yüksek seviyelerde tüketim hoş olmayan ve hatta tehlikeli yan etkilere neden olabilir. Peki, Kafein tüketiminin vücudumuzun üzerindeki etkileri nelerdir? Fazla tüketildiğinde vücudumuza ne gibi etkiler yapabilir?
Sabahları bir fincan kahve ile güne başlamak ya da öğleden sonra enerji seviyelerini yükseltmek için bir bardak çay tercih etmek, birçok kişinin günlük rutinlerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Kafein içeren içecekler, vücudumuz üzerinde farklı etkiler oluşturur. Aşırı tüketildiğinde ise sağlık sorunlarına yol açabilir. Kafein, uyarıcı bir madde olarak bilinir ve hem fiziksel hem de zihinsel işlevler üzerinde belirgin etkisi vardır. Ancak çok fazla kafein tüketimi beraberinde birçok soruna da neden olur. İşte sizin için çok fazla kafein tüketiminin vücut üzerindeki 9 farklı etkisini derledik.
Kafein, doğal olarak kahve çekirdeklerinde, çay yapraklarında ve kola fındığı gibi bitkilerde bulunan bir kimyasal bileşiktir. Merkezi sinir sistemini uyarıcı etkisi olan bir alkaloid olan kafein, insanların günlük yaşamlarında en çok tükettikleri uyarıcı maddelerden biridir.
Kafein, beyindeki adenosin reseptörlerini bloke ederek uyanıklık hissini arttırır ve yorgunluğu geciktirir. Ayrıca metabolizma hızını artırabilir, dikkat ve odaklanmayı iyileştirebilir, performansı artırabilir ve bazı durumlarda baş ağrısını azaltabilir. Kahve, çay, enerji içecekleri ve çikolata gibi ürünler genellikle kafein içerir.
Kafein içeren yaygın içecekler şunlardır:
Kafeinin günlük 600 mg gibi yüksek bir dozunun, 6 ila 14 gün arasında kullanılması, fiziksel bağımlılık için uygun bir süre olarak kabul edilebilir. Bu durumda, yoksunluk belirtileri genellikle 12 ila 24 saat içinde ortaya çıkar fakat en şiddetli etkiler 20 ila 48 saat sonra görülür. Yoksunluk semptomları, bazen iki haftaya kadar devam edebilir. İşte yoksunluk belirtileri:
İşte kafeinin vücudumuz üzerindeki olumsuz etkileri:
Kafein yüksek dozlarda alındığında kişi üzerinde kaygı ve sinirliliğe yol açabilir. Örneğin, günde 1000 mg kafein tüketimi sağladığınızda sinirlilik ve tedirginlik gibi semptomlara rastlayabilirsiniz. Yapılan araştırmalarda mütevazı dozlar (300 – 310 mg) tek seferde alındığında hızlı nefes almaya ve stres seviyelerini artırmaya neden olduğu gözlemlenmiştir.
İnsanlar kafeini uyanık kalmak için tüketirler lakin çok fazla alındığında uykusuzluk gibi sorunlara yol açabilir.
Kahvenin müshil etkisi olduğundan midenin ürettiği gastrit salınımını etkiler. Bu nedenden ötürü kafein tüketimini fazla yaptığınızda ishal, mide ülserinde artış gibi olumsuz durumlarla karşılaşabilirsiniz. Bedeninizde bu tarz bir duruma neden olduğunda kahveyi bırakıp çaya geçmeniz daha doğru olur.
Yapılan bir araştırmada yaklaşık 565 mg (1 litreye yakın) kafe içtikten sonra kusma, mide bulantısı ve koyu renkli idrara çıkma gibi durumlar gözlenmiştir. Araştırma sonucunda bazı ilaç ve sıvılarla tedavi edilerek kişi sağlığın kavuşmuştur.
Kas yıkımını riskini azaltmak için kafein tüketiminizi günlük olarak 400 mg indirmeniz ya da sınırlamanız gerekir. Dikkat etmeniz gereken diğer nokta ise yüksek dozda bir kafein alımına alışkın olmayan bireylerde bu tarz bir hassasiyet olabilir. Bu tarz bir tepki doğrultusunda hekime gözükmenizde yarar var.
Düzenli olarak kafein tüketimi yapmak pek çoğumuz için günlük rutinlerimizin bir parçası haline gelmiştir. Fazla miktarda kafein alımı uzun vadede bağımlılığa yol açabilir ve bu da bırakma sürecinde yoksunluk belirtilerini tetikleyebilir. Kafeini azaltarak veya bırakarak vücudunuzu yavaş yavaş adapte etmek önemlidir. Bu süreçte baş ağrısı, halsizlik, sinirlilik gibi belirtilerle karşılaşabilirsiniz.
Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, fazla miktarda kafein alımı kan basıncını yükseltebilir ve hipertansiyon riskini arttırabilir. Kafeinin bu etkisi özellikle, düşük olan kan basınçlarını yükseltme eğiliminde olan bireylerde daha belirgindir. Bu nedenle sağlıklı bir yaşam tarzının parçası olarak, kafein alımınızı dikkatli bir şekilde kontrol etmelisiniz.
Aşırı dozda kafein alımı, özellikle gençlerin içtiği enerji içecekleri, kalp atış ritminin değişmesine yol açabilir. Bu etkiler kişiden kişiye değişiklikte gösterebilir. Kalp çarpıntısı durumu oluştuğunda kafein alımını azaltmanızda fayda vardır.
Kafeinli içecekler, enerji seviyesini artırıcı etki olarak bilinirler. Ancak kafein aldıktan sonra vücut içerisinde geri tepkime şeklinde bir durum gerçekleşebilir. Yani, o an kafeininizi içtiğinizde kendinizi enerjik hissedebilirsiniz, ertesi gün bu durum tam tersi bir tepkimeye yol açarak yorgun hissetmenize neden olabilir.
Kafein, mesane üzerinde uyarısı bir etkiye sahiptir. Yüksek miktarda kafein alındığında ise sürekli idrara çıkma hissiyatı uyandırır. Bazı insanlarda yüksek kafein alımından sonra idrar kaçırma durumları da gerçekleşebilir.