Akran zorbalığı nasıl önlenir? Çocuğun sözlü ve sözsüz davranışlarına dikkat etmeliyiz!

Çocuklar arasında akran zorbalığı son yıllarda özellikle çok fazla duyduğumuz bir konu. Çocukların oyun harici birbirlerine karşı acımasız olmaları ve rahatsız edici davranışlarda bulunmaları akran zorbalığını doğuruyor. Peki Akran zorbalığı nasıl önlenir?  

Akran zorbalığı nasıl önlenir? sorusuna cevap vermeden önce akran zorbalığı nasıl ortaya çıkıyor biraz bilgi verelim. Çocukların birbirlerine karşı acımasız boyutlara varan şakalaşmaları, birbirleriyle uğraşmaları aslında normal bir şakalaşma olmayabilir. Akran zorbalığı son zamanlarda dünya genelinde sık görülmeye ve tartışılmaya başlanmış evrensel bir konudur.
 
Çocukların birbirine zorbalık yapması kesinlikle inkar edilemez bir gerçektir. Küçük çocuklara yakıştıramasak da kreş ve anaokulu öğrencileri de birbirlerine sık sık zorbalık derecesinde rahatsız edici davranışlarda bulunuyorlar. Hatta bu durum o kadar aleni bir şekilde gerçekleşiyor ki bu durumu okul servisinde, oyun alanlarında okullarda ve parklarda görebiliriz. 

Küçük yaşta olan çocuklar genellikle fiziksel saldırı şeklinde ya da sözel olarak alay etme şeklinde zorbalık yapmaktadır. Bu şiddet türü ortaokul ve lise yılları içerisinde sosyal ve psikolojik şiddete dönüşebilir.

Çocuklar zaman zaman birbirlerini çok rahatsız edici derecede zorbalığa maruz bırakabilirler. Genellikle bunu basit bir oyun gibi görseler de dozajı artırarak ve genişleterek devam edebilirler. 

Onlar çoğunlukla yaptıklarının nelere yol açabileceğini bilmezler. Bu yüzden bu zorbalığın okul ve evlerde konuşularak çocukların bilgilendirilmeleri gerekmektedir. 

AKRAN ZORBALIĞI NEDİR ÖRNEK

Akran zorbalığına uğrayan çocuklar genelde diğer çocuklardan farklı olanlar olur. Bu çocukklar birbirlerinin isimleri, konuşma şekilleri ve soyisimleriyle dalga geçebilirler. 

Fiziken diğer çocuklar kadar gelişmemiş, küçük kalmış çocuklar genelde daha fazla dalga geçilen çocuklar olurlar. Yaşça ve fiziken normal olan çocuklar da zaman zaman hedef alınabilir. 

Fiziken küçük olan çocuklar dış görünüşlerden kolaylıkla etkilenebilir ve bunu içselleştirebilirler. Görünüş açısından kendisinden farklı olanları kurban olarak görebilirler. 

Örnek vermek gerekirse gözlüklü çocuğa dört göz, zayıf ve uzun boylu çocuğa leylek, ismi Fatma olan bir kız çocuğuna da Kara Fatma gibi isimler takabilirler. Bunların haricinde sınıfa yeni gelmiş bir çocuğa, göç etmiş birine, sarı veya kızıl saçlıya, çilleri olana, temiz kirli gibi birçok özellikteki öğrenci kurban olarak seçilebilir. 

Akran zorbalığı bireysel şekilde olabileceği gibi grup halinde de ortaya çıkabilir.  Bazen eğlence şeklinde başlar ve şiddet giderek artabilir. Zorbalık bazen çocuklar arasında grup halinde yapılır bunun nedeni de tek başınayken sorumluluğun tek kişide olmasıdır. Ama grup halinde yapılan zorbalıkta kimse suçu kendinde aramaz. Sosyal psikolojide bu “sorumluluğun dağılması” olarak açıklanır. 

Bu çocuklar genelde birbirlerini cesaretlendirerek teşvik edici konuşmalar yaparlar. 

Akran zorbalığı güç dengesizliğinden ortaya çıkabilir. Fiziksel anlamda daha güçlü olmak, kültürel ve ekonomik olarak daha iyi konumda olmak, marka eşyalara sahip olmak veya olmamak çocuklar arasında bir zorbalık konusu olabilir. 

Yaşça büyük ve aynı zamanda kuvvetli olan çocuk veya çocuklar zorbalık yapacağı çocuğa baskı kurabilirler. Ders aralarında okul bahçesinde yaşanabilen zorbalık genellikle de dışardan bakıldığında fark edilmeyebilir. 

AKRAN ZORBALIĞI NASIL ANLAŞILIR?

Akran zorbalığına maruz kalmış çocuk genellikle bunu anlamaz. İlk başta sıradan bir olay gibi görse de sonradan olaylar tekrarladıkça ne yaşadığının farkına varır. 
İlk zamanlar anne veya babasına bu durumu açamayan çocuk sessiz kalır. Zamanla mutsuzlaşıp depresif semptomlar geliştirir. Karın ağrısı, mide bulantısı veya başka türlü bir ağrı yaşadığını söyleyerek okula da gitmek istemez. Hatta çocukta gece uyku sorunu da görülebilir. Dersteki performansı da etkilenen çocuğun okul notları kötüye gidebilir. 

Çocuklar genelde yaşadıklarını soyut düşünemediği için kelimelerle ifade edemeyebilir. Bu yüzden anne babanın çocuğu yakından gözlemlemesi çok önemlidir. Çocuğa arkadaş ilişkilerinin sorulması gerekir. Sakin bir şekilde okul ve arkadaşlarıyla durumu anlayabilecekleri şekilde değerlendirme yapılmalıdır. 

AKRAN ZORBALIĞI NASIL ÖNLENİR?

Akran zorbalığı nasıl önlenir? şeklinde sorular kafamızın içinde dolaşıyorsa öncelikle ebeveynlerin çocuklarını insan haklarına saygılı şekilde yetiştirmeleri gerektiğini bilmeliyiz. Bencillikten uzak ve tüm canlılara saygılı şekilde, merhamet sahibi çocuklar yetiştirmek çok önemlidir. 

Anne baba olarak çocuğun iç dünyasına sözlü veya sözsüz davranışlarına dikkat etmeliyiz. Çocuğun hayatında neler olduğunu anlayabilmek için onun gözünden onun dünyasını tanımalıyız. Gün içinde neler yaşadığını arkadaşlarıyla nasıl vakit geçirdiğini sormalı durumunu anlamalıyız. Çocuğun arkadaş çevresiyle tanışmalı ailelerini tanımalıyız…

Çocuğun bencillikten uzak durmasını sağlayarak empati yapabilmesine olanak sağlamalıyız. Karşısındaki insanların duygularının olduğunu üzülüp kırılabileceklerini anlatmalıyız. 

İzlediğimiz bir çizgi filmden yola çıkarak veya günlük yaşantımızda yaşadığımız durumları örnek göstererk sizin sınıfınızda bu şekilde olaylar oluyor mu diye soru sorarak olan biteni anlamalıyız.