Alzheimera benziyor ama değil: Bilim insanları beyinde yeni bir hafıza kaybı türü keşfetti
Fatma Zeybek
Bilim insanları yaşlılarda hafıza kaybına yeni bir bakış açısı kazandıran bir hafıza kaybı türü tespit etti. LANS adı verilen bu yeni hafıza kaybı Alzheimer ile sıklıkla karıştırılabilecek özellikleri var. Ancak bu türün önemli farklılıkları bulunuyor. Alzheimerdan daha yavaş ilerlemesi en belirgin fark. Peki LANS nedir? Alzheimer’dan farkları neler?
Brain Communications dergisinde yayınlanan Mayo Clinic’teki araştırmacıların yaptığı çalışmada 200’den fazla katılımcının Mayo Clinic Alzheimer Hastalığı Araştırma Merkezi, Mayo Clinic Yaşlanma Çalışması ve Alzheimer Hastalığı Nörogörüntüleme Girişimi’nin veri tabanlarında yer alan veriler kullanıldı. Buna göre yeni bir hafıza kaybı türü keşfdildi; Limbik-Predominant Amnestik Nörodejeneratif Sendrom (LANS).
LANS NEDİR?
Çalışmanın kıdemli yazarı nörolog Dr. David T. Jones, hastalığın tespitinin Alzheimer hastalığından farklı olarak bu tür bilişsel gerilemeden muzdarip hastalar için semptomların daha iyi yönetilmesine ve daha kişiye özel tedavilere yol açacağını söylüyor.
Bu durum Alzheimer hastalığıyla sıklıkla karıştırılabilir. LANS, beynin hafıza ve duygularla ilişkili bölgelerini (limbik sistem) özel olarak etkiler.
LANS’IN TEMEL ÖZELLİKLERİ
Semptomlar: Hafıza kaybı, özellikle episodik hafıza (yeni deneyimleri ve bilgileri hatırlama) ve duygusal hafıza (geçmiş duygusal deneyimleri hatırlama) ile sınırlıdır.
İlerleme: Alzheimer hastalığına kıyasla daha yavaş ilerler.
Prognoz: Daha iyi bir prognoza sahiptir, yani hastaların günlük yaşam aktivitelerini daha uzun süre yerine getirebilme olasılığı daha yüksektir.
LANS İLE ALZHEIMER HASTALIĞI ARASINDAKİ FARKLAR
| Özellik | LANS |
Alzheimer Hastalığı
|
| Etkilenen Beyin Bölgeleri | Limbik sistem (hafıza ve duygular) | Tüm beyin |
| Semptomlar | Hafıza kaybı (özellikle episodik ve duygusal), bilişsel işlevlerde azalma |
Hafıza kaybı, bilişsel işlevlerde genel azalma, dil ve problem çözme gibi alanlarda zorlanma
|
| İlerleme | Daha yavaş | Daha hızlı |
| Prognoz (Günlük yaşam aktiviteleri) | Daha iyi | Daha kötü |
LANS’IN TANISI
LANS’ın tanısı, klinik kriterler, beyin taramaları ve beyindeki belirli proteinlerin birikimlerini gösteren biyobelirteçler gibi faktörlerin kombinasyonu kullanılarak yapılır. Yeni kriterler, doktorların semptomlarla yaşayan hastalarda durumu daha doğru bir şekilde sınıflandırmalarına yardımcı olur.
LANS’IN TEDAVİSİ
Şu anda LANS için spesifik bir tedavi bulunmuyor. Ancak semptomları yönetmeye ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilecek bazı tedaviler mevcuttur. Bu tedaviler ise şunları içerir:
- Bellek ve bilişsel becerileri korumaya yardımcı olmak için ilaçlar
- Bilişsel rehabilitasyon terapisi
- Yaşam tarzı değişiklikleri (sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stresi yönetme)
Bu yazı sciencedaily.com’dan çevrilerek hazırlanmıştır. Tıbbi tavsiye içermez. Tedaviniz için doktorunuza danışın.
