Vücut fonksiyonlarının yerine getirilebilmesi için b12 vitamini elzem vitaminlerdendir. B12 vitamini normalde vücutta depolanmaz, kullanılmadığında idrarla atılır. Ancak karaciğer hastalıkları, böbrek yetmezliği, enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar, yüksek dozda b12 vitamini takviyesi almak ve lösemi gibi kanser türleri vücutta b12 vitaminin birikmesine ve b12 yüksekliğine yol açabiliyor.
MedlinePlus’a göre b12 normal referans aralığı 160 ila 950 pikogram (pg/mL) arasındadır. Normal değer aralıkları laboratuvarlar arasında biraz farklılık gösterebiliyor.
An International Journal of Medicine’da 950 pg/ml’nin üstü bir değer b12 yüksekliği olarak tanımlanmaktadır. B12 yüksekliği (hiperkobalaminemi), b12 içeren besinlerin fazla tüketilmesi, b12 takviyelerinin uzun süre kullanılmasının yanı kan kanseri, karaciğer hastalıkları, alkolizm gibi durumlardan da kaynaklanabiliyor.
B12 yüksekliğine yol açabilen başlıca nedenler şöyledir:
Karaciğer Hastalıkları: Karaciğer hasarı veya siroz gibi karaciğer hastalıkları
Miyeloproliferatif Bozukluklar: Lösemi ve polisitemi vera gibi kan hücrelerinin üretimini etkileyen hastalıklar.
Böbrek Yetmezliği: Böbrek fonksiyonlarının bozulması, böbrek yetmezliği
B12 Takviyelerinin Aşırı Kullanımı: Yüksek dozda B12 takviyeleri almak
Hipertiroidizm: Tiroid bezinin aşırı çalışması.
Romatolojik Hastalıklar: SLE, Romatoid artirit, vb.
Kanser Hastalığı: Karaciğer, meme, bağırsak vb kanser hastalıkları
Sigara: Sigara içmek, kan testlerinde B12 düzeylerinin yüksek çıkmasına yol açabiliyor.
The American Journal of Geriatric Psychiatry’de 2021 Nisan ayındaki çalışmada b12 vitamini yüksekliğinin kan kanseri (hematolojik maligniteler), bağışıklık sistemi hastalıkları, bulaşıcı hastalıklar, böbrek hastalığı, böbrek yetmezliği, katı organ tümörleri ve aşırı B12 takviyesi alınımına bağlı gelişebileceği yer aldı.
Clinical Biochemistry’de 2003 Kasım’da geçen incelemeye göre, kronik miyeloid lösemi (bir kan kanseri türü), promyelositik lösemi, polisitemi (hemoglobin yüksekliği), hipereozinofilik sendrom (beyaz kan hücresinin çok yüksek seviyede olması) ve hematolojik bozuklukların b12 yüksekliğine yol açabiliyor.
Scientific Reports’da Haziran 2021’da yayınlanan bir diğer çalışmaya göre de karaciğer hastalıkları, miyeloid kan maligniteleri, kronik böbrek yetmezliği, bağışıklık sistemi hastalıkları veya inflamatuar hastalıkları, Gaucher hastalığı ve aktif solid kanser de b12 yüksekliği yapabiliyor.
B12 yüksekliği, nedenine bağlı olarak çeşitli semptomlara neden olabiliyor. B12 yüksekliğinde görülen belirtiler şöyle:
B12 yüksekliği tedavisi bu durumun nedenine bağlı olarak değişiyor. B12 yüksekliği, yüksek miktarda b12 takviyesi alımına yahut b12 içeren besinlerin fazla tüketilmesine bağlı geliştiyse, doktora danışıp bunların alımı durdurulmalı yahut sınırlanmalı.
B12 yüksekliği aşırı miktarda hayvansal gıda tüketiminde dolayı meydana geldiyse bitkisel gıdalara yönelmelidir.
B12 vitamini suda çözünen ve idrarla atılan bir vitamin olduğundan bol su içmeye devam etmeli.
Kanserden dolayı b12 yüksekliği görüldüyse kemoterapi ve radyo terapi gerekebilir.
Yüksek B12 düzeyi genellikle normal aralığın üst sınırından (950 pg/ml’nin ) daha yüksek bir düzey olarak tanımlanır.
B12 yüksekliğinin en önemli zararı ölüm riskini artırmasıdır.
JAMA Network Open’da 2020 Ocak ayındaki “Hollanda’da Genel Nüfusta Plazma Vitamin B12 Konsantrasyonunun Her Türlü Nedene Bağlı Ölüm Oranıyla İlişkisi” adlı ortalama yaşı 54 olan 5.571 genel olarak sağlıklı erkek ve kadın üzerinde yapılan çalışmaya göre çok yüksek B12 vitamini seviyelerinin erken ölüm riskini artırdığı görüldü.
Araştırmacılar, B12 seviyeleri açısından en yüksek çeyrekte bulunanlarda ölüm oranlarının en düşük çeyrekte bulunanlara göre neredeyse iki kat daha yüksek olduğunu buldu.