Balkon çiçeklerinin en güzeli: Sardunya bakımı nasıl yapılır?

Sardunyalar evde çiçek yetiştirmekten keyif alanlar tarafından sıklıklı tercih ediliyor. Rengarenk açan çiçekleri, yaz boyu canlı kalır. Bakımı zor gibi gözükse de dikkat edilecek olan birkaç püf noktayla herkes sardunya yetiştirebilir. Yaz aylarının gözde çiçeği sardunya bakımı nasıl yapılır? Sardunyalarla ilgili bilinmesi gereken her şey…

Sardunyalar ana vatanı Güney Afrika olan turnagagasıgiller familyasına ait bir bitkidir. Kırmızı, beyaz, pembe, açık pembe, mor vb. renkleri ile tüm yaz boyunca çiçek açarlar. Genellikle sıcak havalardan hoşanan bu çiçekler az da olsa kış soğuklarına dayanıklılık gösterir.

Ülkemizde en çok Akdeniz ve Ege bölgesinde yetiştirilir. Doğada yaklaşık olarak 400 farklı türü bulunan sardunyanın 230 türü yetiştirilebilir çiçek türü arasındadır. Yapısı itibariyle dallı bir görünüm sergileyen sardunya, çok yıllık odunsu formda bir bitkidir. Ev içerisinde yetiştirilebilse de, genellikle balkonlarda, cam kenarları gibi açık havada yetiştirilmesi daha uygundur. Aslında sardunya dışarı çiçeğidir. 

SARDUNYA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Doğada yaklaşık olarak 400 sardunya çeşidi bulunsa da yetiştirilmeye uygun olan sardunya cinsleri daha azdır. İklim şartlarına göre her yerde farklı türleri yetiştirilmektedir. Ülkemizde yetiştirilmeye en uygun olan türleri ise şunlardır: 

ITIR SARDUNYA

Itır sardunya , tamamen kokulu bir sardunya türüdür. Hem sıcak havalara hem de soğuk havalara karşı dayanıklıdırlar. Bu yüzden her yerde yetiştirilebilirler. Her mevsim çoğaltmaya, dikilmeye ve saksı değişimine uyum sağlarlar. Bahar aylarında ilk çiçek açan sardunya türleri arasındadır. 

SAKIZ SARDUNYA

Sakız sardunya hem içerde hem de dışarıda yetiştirilebilen sardunya cinsleri arasındadır. Bahar aylarından başlayarak yaz sonuna kadar çiçek açmaya devam ederler. Diğer sardunyalara göre boyu çok fazla uzayabilir hatta bir metreyi geçebilir. Cüce türleri de bulunur. 

CEYLANGÖZÜ/CANAN  SARDUNYA 

Sardunya cinsleri arasında soğuğa en dayanıklı sardunya cinslerinden biridir. Günde 1 ya da 2 saat güneş ışığı almaları yeterlidir. İlkbahar aylarında çiçek açarlar ve yaz sonuna kadar çiçek açmaya devam ederler. 

NORMAL SARDUNYA

Genellikle çiçek yetiştirilen her evde mutlaka en az bir tane olan sardunyadır. Yetiştirildiği yerlere göre farklı isimlerle anılabilir. Güneş ışığını çok sever fakat sürekli olarak güneş altında kalmamalıdır. Çok fazla sulama bitkiyi öldürebileceğinden az az fakat sık sık sulanmalıdır.Soğuğa karşı çok fazla dirençli değildir. Kış aylarında dışarıda bırakılmamalı ya da üzeri örtülmelidir. 

SARDUNYA BAKIMI NASIL YAPILIR?

• Sardunya bitkisi genel olarak soğuğa çok fazla dayanıklı değildir. Kış aylarında 5 derecenin altında
• yaşayamaz.
• Sardunyanın yetiştiği alandaki sıcaklık ortalama olarak 15 derece olmalıdır. 
• Sardunya güneşi çok seven çiçeklerin başında gelir. Fakat direkt olarak güneş ışığı alması hem yapraklarını sarartabilir hem de bitkinin çok hızlı su kaybetmesine neden olur. Bu yüzden güneş ışığını alabileceği gölgeli alanlarda yetiştirilmelidir. 
• Sardunya bitkisinin toprağı nemli olmalıdır. Susuz kalmayı sevmeyen bu çiçek, sık sık sulanmalı ve toprağı nemli tutulmalıdır. 
• Sardunya bitkisi Akdeniz iklimini sever. Dolayısıyla çok rüzgarlı ortamlarda bitki zarar görebilir ve yapısı bozulabilir. Sardunyalar fazla rüzgara maruz kalmayan yerlerde bulundurulmalıdır. 

SARDUNYA TOPRAĞI VE SAKSISI NASIL OLMALIDIR?

• Sardunya toprağı, diğer bitki topraklarına göre içeriğinin ağır olmasıyla dikkat çeker. Bu bitkinin toprağında gübre ve kil içeriği yüksek olmalıdır. Bu yüzden sardunya ekimi yaparken alacağınız toprağı torf zengini toprak ya da sardunya toprağı olarak isteyebilirsiniz. 
• Sardunyaların dikileceği saksılar, ne büyük ne de küçük olmalıdır.  Toprağın içerisindeki fazla suyu atmak için altı delikli saksılar kullanılmalıdır. Bitki kökünün rahatça sığabileceği dernlikteki saksılar kullanılmalıdır. Bitkinin boyutuna göre biraz büyük bir saksıya ekim yapılabilir. Çünkü sardunyalar toprak değişiminden pek fazla hoşlanmaz. En az bir yıl boyunca toprak ya da saksı değişimi yapılmamalıdır. 
• Sardunyaların daha sağlıklı büyümeleri ve daha çok çiçek açmaları için yılda iki defa gübreleme işlemi yapılmalıdır. Sonbahar ve ilkbahar aylarında yapılacak olan gübreleme, sardunyalar için yeterli olacaktır. Gübreleme işlemi için sıvı gübreleri de tercih edebilirsiniz. 

SARDUNYALAR NE KADAR ARALIKLARLA SULANMALIDIR?

Sardunyalar toprağının her zaman nemli olması gereken çiçek türleri arasındadır. Dolayısıyla sık sık sulanmalıdırlar. Fakat, çok fazla sulamak, sardunyaların köklerinin çürümesine ve sarunyaların solup, ölmesine neden olur. Bu yüzden sardunyaların ilkbahar ve yaz aylarında haftada 2 ya da 3 defa sulanması yeterli olacaktır. Kış aylarında ise haftada bir defa sulanmaları gerekir. 

SARDUNYALAR HANGİ AYLARDA, NASIL EKİLMELİDİR?

Sardunya ekimi için sonbahar ve ilkbahar ayları tercih edilmelidir. Ekim ve Mart ayları sardunya ekimi için ideal zamanlardır. Sardunya ekmek için ilk olarak toprağı hazırlanmalı ve drenajlı bir saksıya ekim yapılmalıdır. Ardından can suyu verilerek ışık alan fakat fazla hava akışına maruz kalmayan bir yere ekilmelidir. 

SARDUNYA NASIL ÇOĞALTILIR?

Sardunya çoğaltmak için ise halihazırda var olan bir sardunyanın dalını kopartıp suda bekletmek yeterli olacaktır. Suyun içerisinde köklenmeye başlanan sardunya ekime hazırdır. Başka bir sardunyanın dibinden kök olarak kopartılan sardunyaların ise herhangi bir şekilde suda bekletilmeye ihtiyacı yoktur. Direkt olarak toprağa ekim yapılabilir. 

SARDUNYA BUDANMALI MIDIR?

• Sardunya budanması gereken bir bitki türüdür.  Her yıl belli aralıklarla en az bir defa budanmalıdır. Budama işlemi sardunyaların gürleşmesi, daha iyi çiçek açması ve yapraklarının daha sağlıklı bir şekilde büyümesi için gerekli olan bir işlemdir. 
• Sardunya budamak için Şubat ve Mart ayları idealdir. Bu aylarda bitkinin çok fazla uzayan dalları kesilmeli, tamamen kurumuş olan yaprakları ya da dalları da temizlenmelidir. Budama işlemi yapılmazsa sardunyalar biçimsiz olarak uzayabilir, yaprakları tam olarak gelişim göstermeyebilir ya da çiçekleri solmaya başlayabilir.