Başarıya odaklı bir hayat: A tipi kişiliğe sahip olanları bekleyen tehlikeler

Mükemmeliyetçilik ve başarı konusunda sabırsızlığın yeni tanımı olarak kullanılan A tipi kişilik, aynı zamanda artan stres ve sağlık riskleri anlamına geliyor. A tipi kişiliğe sahip olmak için bu stresi yönetmenin yollarını bilmek gerekiyor. Peki nedir bu A tipi kişilik ve nasıl yönetilmeli?

Son yıllarda iş dünyasının ve sosyal hayatın zorluğu bireyleri daha hırslı ve rekabetçi bir hale getirdi. Pek çok insan hayatın her alanında kazanma ve başarma isteği ile dolu olan ama aynı zamanda yoğun stresle mücadele etmek zorunda kalan kişiler haline geldi.

Psikolojide ve günlük jargonda azim, hırs ve aciliyet gibi özelliklerle tanımlanan kişilik durumu A tipi kişilik olarak açıklanmaya başlandı. Araştırmacılar, bu kişilik tipine sahip insanların, genellikle hedeflerine ulaşmada başarılıyken aynı zamanda artan stres ve sağlık riskleriyle de karşı karşıya olduğuna dikkat çekiyor. 

A TİPİ KİŞİLİĞİN ÖZELLİKLERİ

San Diego Üniversitesi’nden Dr. Elizabeth Scott, Tip A kişiliğin, iş ve hayatın her alanında kazanma ve başarma isteği ile dolu olduğunun altını çiziyor.

Scott “Sürekli bir yarış içindeymiş gibi hissetmek, zamanın hiç yetmediği bir dünya algısı içinde yaşamak, bu kişiliğin belirgin özelliklerindendir. Bu insanlar, sabırsızdır; beklemekten hoşlanmaz, zamanın her anını en verimli şekilde kullanmak isterler. Kendilerine koydukları yüksek hedefler ve bu hedeflere ulaşma çabaları, çoğu zaman onları gergin ve stresli bir hale getirir” diyor. 

Scott, stresin yüzdeki gerginlik, sıkılmış dudaklar ve çene, diş gıcırdatma gibi alışkanlıklar, göz altı morlukları ve yüz terlemesi şeklinde belirtilerle görülebildiğine dikkat çekiyor.

BAŞARIYA ODAKLI BİR HAYAT

1950’lerde kardiyolog Meyer Friedman ve Ray Rosenman başta olmak üzere günümüze kadar yapılan araştırmalarda A tipi kişiliğin ayırt edici özellikleri şu şekilde sıralanıyor:

Zaman Aciliyeti ve Sabırsızlık

Zamanın aciliyeti ve sabırsızlığı, diğer şeylerin yanı sıra, sırada beklerken hayal kırıklığına uğrayan, sık sık başkalarının sözünü kesen, hızlı yürüyen veya konuşan ve zamanın ve ne kadar az zaman ayıracakları olduğunun her zaman acı verici bir şekilde farkında olan kişilerin gösterdiği gibi.

Saldırganlık

Saldırganlık Tip A kişiliğinin ek bir özelliğidir. Bu, örneğin sabırsızlık, kabalık, küçük şeylere kolayca üzülme veya “ateşleme” şeklinde ortaya çıkabilir. 

Rekabet gücü

A Tipi davranışa sahip kişiler, işten ilişkilere kadar her konuda doğası gereği rekabetçi olmasa faaliyetler olmasa bile kazanma ihtiyacı hissederler.

Başarı odaklılık

A tipi insanlar öz değer duygularını elde ettikleri şeylerden tatmin etme eğilimindedirler. Gerilemelerle veya engellerle karşılaştıklarında kolayca hayal kırıklığına uğrarlar. Öncelikle görevleri bitirmeye ve hedeflerine ulaşmaya odaklanırlar.

Hakimiyet ihtiyacı

Birçok A Tipi insan, başkalarının istek ve ihtiyaçlarını kendi istekleri ve ihtiyaçları lehine göz ardı ederek iş ve kişisel etkileşimlerde baskınlık göstermeye çalışır. Grubun kontrolünü ele geçirebilecekleri ve işlerin istedikleri şekilde yapılmasını sağlayabilecekleri liderlik rolleri üstlenme eğilimindedirler.

POTANSİYEL SAĞLIK SORUNLARI

A Tipi kişiliklerle ilişkilendirilen, sağlık ve yaşam tarzı üzerinde olumsuz etki oluşturabilecek bazı sağlık sorunları ve diğer belirtiler ise şu şekilde sıralanıyor:

Hipertansiyon : Kişilik tipleri ile yüksek tansiyon arasındaki ilişki karmaşık olmasına rağmen, hipertansiyon ile A Tipi kişiliğe sahip kişilerin yaşadığı strese karşı hassasiyet arasında bir miktar ilişki olmuştur. 

Kalp hastalığı :  Bazı araştırmalar TABP’nin (Type A Behavior Pattern-A Tipi Davranış Kalıbı) özellikle öfke ve düşmanlığın koroner kalp hastalığı riskini artırabileceğini göstermektedir. Ancak diğer analizler bunu doğrulamakta başarısız oldu. 

İş stresi : A tipi insanlar genellikle stresli, zorlayıcı işlerde çalışırlar (ve bazen işler A tipi davranışa neden olur), bu da stresle ilişkili  sağlık sorunlarına yol açabilir.

Sosyal izolasyon: TABP’li kişiler başkalarını yabancılaştırabilir veya işe çok fazla zaman harcayıp ilişkilere çok az odaklanabilir, bu da onları sosyal izolasyon ve bununla birlikte gelen artan stres riskiyle karşı karşıya bırakabilir.

DAHA AZ STRES İÇİN İPUÇLARI

A tipi kişilik nedeniyle oluşan stresle mücadele etmek için bazı ipuçları veren uzmanlar, bu ipuçları sayesinde daha az stresli daha ödüllendirici bir yaşama sahip olunabileceğine dikkat çekiyor. 

İş hayatında değişiklikler yapın:

• Sonuçlara odaklanmak yerine işin anlamını ve süreçten alınan keyfi ön plana çıkarın.
• Patronunuzla beklentiler hakkında konuşarak makul bir çalışma seviyesi belirleyin.
• İş ve yaşam dengesi kurarak hobiler ve boş zaman aktivitelerine zaman ayırın.

Düşünce kalıplarını değiştirin:

• Olumlu düşünce kalıplarını benimseyin.
• Kendinize ve etrafınızdakilere güven duymayı öğrenin.
• Günlük tutarak duygularınızı ve çözümleri yazın.

Kendinizi eğitin:

• Sabırlı ve sakin olmayı öğrenmek için bilinçli çaba sarf edin.
• Uzun kuyruklarda bekleyerek sabrınızı test edin.
• Stresli durumları oyun haline getirerek daha eğlenceli hale getirin.

Nefes egzersizleri yapın:

• Stresli anlarda derin nefes alarak sakinleşmeye çalışın.
• Evcil hayvanlarla vakit geçirin:
• Evcil hayvanlar, stres yönetimi ve sağlık açısından faydalıdır.
• Köpekle yürüyüşe çıkmak, doğayla iç içe olmak ve egzersiz yapmak rahatlatıcıdır.

Bahçeyle ilgilenin:

• Güneşe çıkmak, bahçenizi güzelleştirmek ve doğayla bağlantı kurmak stres azaltıcıdır.
• Stresi azaltmak için değişiklikler yapın
• Tip A kişilik özelliklerinizi yumuşatarak daha az stresli ve daha keyifli bir yaşam sürmek mümkündür.