Uyurken ağızdan su, salya akması bebek ve çocuklarda yaygın karşılaşılan bir durum. Uyurken vücut kasları kendini salar, kaslar gevşer bunun sonucunda ağızdan salya gelebilir. Vücudun doğal, biyolojik doğal bir süreci olarak bu olay normal kabul edilebilir. Ancak bazen de diş çıkarma, sinüzit, alerjik rinit gibi koşullara bağlı olarak da uyurken ağızdan su gelmesi yaşanabiliyor.
Salya akması, tükürüğün ağızdan dışarı akmasıdır. Bebek ve çocuklarda uyurken de sıklıkla ağızdan su gelmesi yani ağızdan tükürük akması ile karşılaşılabiliyor. Uyku pozisyonunu değiştirmek, yan veya yüz üstü yatarken sırt üstü pozisyonda yatmaya geçmek, reflü yastığı kullanmak, salya akması alerji bağlı geliştiyse alerji tedavisi görmek ağızdan salya akmasını önlemeye yardımcı olacaktır.
Bebeklerde ve çocuklarda uyurken ağızdan su gelmesi şu nedenlere bağlı gelişebiliyor:
DİŞ ÇIKARMA
Bebeklerde ve çocuklarda uyurken ağızdan salya akmasının en sık karşılaşılan nedeni diş çıkarmadır. Bebekler 5 ay ile 33. ayları arasında diş çıkarıyor. Bu aylarda bebeklerde uyurken ağızdan salya akması görülebiliyor.
ALERJİ
Alerji özellikle alerjik rinit de bebek ve çocuklarda uyurken ağızdan ağızdan salya gelmesine yol açabiliyor. Alerjik rinit, hayvan tüyü, polen ve toz akarları gibi maddeleri bağışıklık sisteminin düşman olarak algılayıp bunlarla savaşması sonucunda meydana geliyor.
Alerjiden muzdaripseniz, alerji hastasıysanız, toza, polen, hayvan tüyüne vb. maddelere alerjiniz varsa, vücudunuzda aşırı histamin, mukus ve tükürük üretimi gerçekleşir. Aşırı tükürük üretimine bağlı olarak uyurken ağızdan salya çıkabilir.
International Archives of Allergy and Immunology’de 2006 Ekim sayısındaki “ Alerjik Rinitli Hastalarda Tükürük Salgısı” adlı çalışmada alerjik rinit hastalarında tükürük salgısında anlamlı derecede artış tespit edildi. Alerjik rinit, alerji testi ile belirlenip antihistaminik ilaçlar ile kontrol altına alınabiliyor.
SİNÜZİT
Sinüzit yüzdeki sinüs boşluklarının iltihaplanması sonucunda ortaya çıkıyor. Bu durum uyurken ağızdan su, salya akmasına neden olabiliyor.
Ulusal Sağlık Sistemi’nde (National Health Service) sinüzit belirtileri burun akıntısı yahut burun tıkanıklığı, burundan sarı veya yeşil akıntı gelmesi, yüksek ateş, koku alma duyusunun azalması, yüzde ağrı, baş ağrısı, öksürük, kulaklarda basınç hissi, diş ağrısı olarak geçiyor.
Sinüzit tedavisinde antibiyotikler, antihistaminikler, ağrı kesiciler, dekonjestanlar, nazal kortikosteroidler kullanılabiliyor.
BADEMCİK İLTİHABI
Bademcik iltihabı, boğazın arkasındaki bademciklerin enfeksiyonu ve şişmesidir. Bademcik iltihabı çocuklarda uyurken ağızdan su gelmesinin yanı sıra boğaz ağrısı, yüksek ateş, bademciklerde kızarıklık, baş ağrısı, kulak ağrısı ve yutma güçlüğü yapabiliyor. Cleveland Clinic’e göre bademcik tedavisinde antibiyotikler, ağrı kesiciler kullanılıyor, kronik bademcik iltihabı söz konusu ise doktor ameliyat önerebiliyor.
ASİT REFLÜ
Ağızdan salya gelmesi, tükürüğün istemeden dudaklardan ağız dışına akmasıdır. Bebeklerde ve çocuklarda uyurken salya akması asit reflü hastalığının bir belirtisi olarak da görülebiliyor. Asit reflüde ağızdan mide asidi ile karışık salya akması ile karşılaşılabiliyor.
Gastroenterology & Hepatology’de 2020 Nisan ayındaki çalışmaya göre reflü tedavisinde yaşam tarzı değişikliği ve kilo vermenin yanı sıra proton pompası inhibitörleri (PPI’ler) kullanılabiliyor.
GECE TERÖRÜ
Gece terörü olarak da bilinen uyku terörü, uyku esnasında çığlık atma, yoğun korku hissetme ve el, kol bacakları hareket ettirme gibi fiziksel aktivitelere yol açan bir durum. Gece teröründe de çocuklarda uyurken ağızdan salya gelmesi ile karşılaşılabiliyor.
AĞZI AÇIK UYUMAK
Ağzı açık uyumak, aşırı tükürük üretimini uyarıp, uykuda ağızdan salya akmasına neden olabiliyor.
İLAÇLARIN YAN ETKİLERİ
Bazı ilaçlar, normalden daha fazla tükürük üretimini tetikleyerek bebeklerde, çocuklarda uyurken ağızdan salya akması olarak yan etkiye yol açabiliyor. Drugs Today (Barc)’de 2005 Haziran ayı Cilt 41, sayı 6’daki çalışmaya göre bazı antibiyotikler, antipsikotikler, Alzheimer tipi demans ve miyastenia gravis tedavisinde kullanılan ilaçlar alya akmasına neden olabilmektedir.
UYKU APNESİ
Uyku apnesinde boğaz kasları aşırı gevşiyor, burun kanallarına giden hava yolunu kısmen tıkanıyor, bunun sonucunda ağızdan salya akması görülebiliyor.
KIL KURDU
Kıl kurtları, uyurken ağızdan ağız suyu akmasına, salya gelmesine neden olabilir. Doktorlar uyurken ağızdan salya gelmesinin en sık karşılaşılan nedeninin kıl kurtları olduğunu bildiriyor. Bir Dahiliye doktoruna başvurmalısınız, doktor sizden gaita testi isteyecektir. Kıl kurdu varsa gerekli tedaviyi uygulayacaktır.
AĞIZ YAPISININ BOZUK OLMASI
Ağız yapınızın bozuk olması, bademciklerdeki şişme, ağzınızda normalden fazla diş bulunması da, uyurken ağızdan salya gelmesinin sorumlularındandır.
YANLIŞ UYKU POZİSYONU
Yüzü koyun yani yüz üstü yatma, midenin üzerine yatma alışkanlığı, uyurken ağızdan salya gelmesinin en sık karşılaşılan nedenlerdendir. Yüzü koyun yatmanın sağlık açısından da pek çok sakıncası vardır.
NÖROLOJİK BOZUKLUKLAR
Nörolojik bozukluklar da çocuklarda uyurken ağızdan salya gelmesine yol açabiliyor. Otizm, Down Sendromu, Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı, beyin felci, beyin felci, inme, Multipl skleroz vb. nörolojik bozukluklardan herhangi birinden muzdaripseniz, tükürüğü zaptetmek zor olabilir, bunun sonucu uyurken ağzınızdan salya gelebilir.
Italian Journal of Pediatrics’da 2022 Temmuz sayısındaki “Nörolojik Rahatsızlıkları Olan Çocuklarda Salya Akıntısının Etkisi Ve Yönetimi” çalışmaya göre 4 yaşın üzerindeki çocuklarda kronik salya akması oranı %0,5’tir, ancak nörolojik bozuklukları olanlarda bu oran %60’a kadar çıkmaktadır.
Bebek ve çocuklarda uyurken ağızdan su, salya gelmesi için Çocuk doktoruna ve Kulak Burun Boğaz doktoruna gitmelidir.
Bebek ve çocuklarda uyurken ağızdan su gelmesinin tedavisi bu durumun nedenine göre değişiyor.
Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi’nde 2011 yılında Cilt 2, sayı:21’de geçen makaleye göre 4 yaşından küçük olup da orta veya hafif şiddette salya akışı olan çocuklara herhangi bir tedavi uygulanmıyor. Ağızdan salya akmasının tedavisinde antikolinerjik ilaçlar (tükürük salgısının azalmasını sağlayan ilaçlar) kullanılabiliyor.