Ebeveynlerin çocuklarına karşı en büyük sorunu ‘en iyisini’ kendilerinin bildiğini düşünmeleridir. Bunu birçok anne baba istemeden de olsa yapıyor. Stresli ve zaman kısıtlaması olan durumlarda anne babalar çocuklarını çoğu zaman hafife alır. Halbuki çocukları mutlu etmenin yolu çok zor değil.
Çocukların neyi nasıl söylediğine kulak vermek, onları anlamak, düşüncelerine ve hislerine karşılık pozitif geri bildirimde bulunmak ve onlara zaman ayırmak çocukları mutlu etmenin en temel davranış şekilleri arasında yer alır. Çocuk büyütmek zordur. Çocukların duygularını ve niyetlerini anlamak, iletişim kurmak, iyi bir eğitim ve ahlak anlayışı aşılamak kolay değildir. Fakat ebeveynlere düşen başat rolleri gerçekleştirmek için önemli bazı davranış modelleri bulunuyor. Peki çocukları mutlu eden en iyi anne ve baba davranışları nelerdir?
Öncelikle çocukları gerçekten dinlemek çok önemli. Çocukların söylediği kelimeleri anlamak yetmez. Onların duygu ve düşünceleri de anlamak gereklidir. Tüm dikkati aslında bir konuyu nasıl izah ettiğine vermek gerekir. Çocuğun herhangi bir sorununa karşı hemen çözüm üretme eğiliminde olmak doğru değildir. Çoğu zaman anne babalar hemen bir ‘çözüme atlama’ eğilimi gösterirler. Halbuki çocuğun çözüme kendisinin ulaşması için düşünceleri ile bağlantı kurmasına olanak tanımak önemlidir. Peki çocukları dinlemek sadece bunun için mi önemli? Tabi ki hayır.
Çocuklar dinlenmediklerini hissettikleri zaman hayal kırıklığını uğrarlar. Duygularını iletmek için davranışların da dozunu artırırlar. Ağlamak bağırmaya dönüşür. Aksine, duyulduklarını ve anlaşıldıklarını hissettikleri zaman, bu artış gösteren duygular zamanla azalır.
Çocukları dinlemenin en önemli nedeni çocuğa anlaşıldığını hissettirmek olmalı. Burada amaç herhangi bir durumu düzeltmek ya da duyguları değiştirmek değildir. Çocuk çok sıkıntılı bir duruma geldiğinde hatta zorbalık derecesine vardığında ebeveyn olarak önerilerde bulunmak için kendinizi tutmak zor olabilir. Fakat, problem çözmeyi ‘duygu işlendikten’ sonraki aşamaya bırakın. Çocuklar çözümlere hemen etkili bir şekilde girişemeyebilir.
Çocuklara geri bildirimde bulunmak, karşılık vermek dikkat ve şefkat gerektirir. Çocuklarımıza geri bildirimi nasıl ilettiğimiz, ne söylediğimiz kadar önemlidir. Çocuğun anne babasından geri bildirim alabilmesi için öncelikle güven duygusunu hissetmesi gerekir. Onların çıkarlarını en iyi şekilde düşündüklerini bildiklerinde, kişisel saldırı yerine destekleyici eleştiri almak çok daha kolay olur.
Göz önünde bulundurmanız gereken birkaç nokta daha var:
Olumlu geri bildirimi olumsuz geri bildirimle dengeleyin (her 1 olumsuza karşı beş pozitif)
Yapıcı geribildirimi özel olarak paylaşın (başkalarının önünde değil)
Düzenli olarak olumlu geri bildirimde bulunun (“iyi oldukları zamanları yakalayın”)
Ayrıca “geri bildirim sandviçi” tekniğini de düşünebilirsiniz. “Sandviç” iki olumlu cümlenin arasına yerleştirilmiş nazik bir eleştiridir. Örneğin; “Yaptığın kahvaltı çok güzeldi! Belki tabaklarınızı da lavaboya koyabilirsiniz. Seninle yemek yemekten gerçekten keyif aldım ve bundan sonra ne yapacağını görmek için sabırsızlanıyorum!” şeklinde cümleler kurabilirsiniz.
Hayat ebeveynler için oldukça yoğun geçiyor. Kaliteli şekilde aile ile vakit geçirmek yerine başka öncelikler bulunuyor. Bazen çocukların temel ihtiyaçlarını karşılamak o kadar zaman oluyor ki ara verecek vakit de kalmıyor. Tüm gün çocuklara vakit ayırıp yine de onlarla tam anlamıyla zaman geçirdiğinizi düşünüyor musunuz?