Demir eksikliği her 10 kadından 7’sinde görülüyor! Vücudunuzdaki demir depolarını coşturmanın yolları

Demir, vücudumuzda enerji üretiminden enzim fonksiyonlarına kadar birçok önemli görev üstlenir. Yeterli demir alınmadığında, demir eksikliği meydana gelir ve bu durum baş ağrısı ve kansızlık gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Peki demir eksikliğine ne iyi gelir? Demiri en hızlı ne yükseltir? İşte uzmanlardan altın niteliğinde tavsiyeler…

Sağlığın korunması ve vücut fonksiyonlarının optimal seviyede devam etmesi için dengeli ve yeterli beslenme kritik öneme sahiptir. Mineral gereksinimlerinin karşılanması da bu dengede önemli bir rol oynar. Demir eksikliği, en yaygın görülen mineral yetersizliklerinden biridir ve genellikle yetersiz veya dengesiz beslenme, özel diyet uygulamaları ya da vücutta bazı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkar. Peki demir eksikliğine en iyi ne gelir? Demir depoları nasıl hızla dolar? Demir eksikliği belirtileri neler? İşte merak edilen soruların cevapları… 

DEMİR EKSİKLİĞİ NEDİR?

Prof.Dr Muharrem Kıskaç’ın Sağlık Notları Youtube kanalında verdiği bilgilere göre, dünyada en yaygın kansızlık nedeni, demir eksikliğidir. Demir, hemoglobin adı verilen ve alyuvarlarda bulunan, kana kırmızı rengini veren bir bileşendir. Demir eksikliği meydana geldiğinde, hemoglobin üretimi azalır ve bu da alyuvar üretiminin düşmesine ve dolayısıyla kansızlığa yol açar. Hemoglobin, kanda oksijen taşıma görevini üstlenir. Ciddi demir eksikliği, zamanla dokuların oksijen alımında bozulmalara neden olabilir.

Demir, vücutta doğal olarak üretilmeyen bir mineraldir; bu yüzden dışarıdan alınması gereklidir. Vücudumuzda yaklaşık 4-5 gram demir bulunur ve bu miktarın, alınan ve kaybedilen demir arasında dengede olması gerekir. Demir eksikliği şu nedenlerle oluşabilir:

Yetersiz Alım: Besinlerle yeterince demir alınamaması.

Artan İhtiyaç: Gebelik, çocukların büyüme dönemleri gibi durumlarda demir ihtiyacının artması.

Yetersiz Emilim: Bağırsaklarda demirin emiliminde sorunlar yaşanabilir.

DEMİR EKSİKLİĞİ NEDEN OLUR?

1. Kadınlarda Demir Eksikliği: Kadınlarda adet dönemi sırasında yoğun kanamalar veya sık aralıklarla adet görmek demir eksikliğine neden olabilir.
2. Mide ve Bağırsak Problemleri: Mide asit sekresyonunu etkileyen durumlar, örneğin obezite ameliyatları veya çölyak hastalığı, demir emilimini bozar.
3. İlaç Kullanımı: Mide koruyucu ilaçlar (proton pompa inhibitörleri, H2 reseptör antagonistleri) ve aspirin gibi bazı ilaçlar demir emilimini olumsuz etkileyebilir.
4. Kafeinli İçecekler: Çay, kahve ve kola gibi kafein içeren gıdalar demir emilimini engelleyebilir.
5. Diğer Besin Faktörleri: Demirin emilimini etkileyen bazı diğer besin maddeleri ve ilaçlar da demir eksikliğine yol açabilir.

DEMİR HANGİ BESİNLERDE VAR?

Demir hem bitkisel hem de hayvansal kaynaklardan alınabilir. Hayvansal besinlerde bulunan miyoglobin, demirin emilimi açısından daha avantajlıdır. Bitkisel besinlerde de demir bulunmasına rağmen, emilimleri daha düşük olabilir.

DEMİR EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ NELER?

Çocuk Hastalıkları Uzmanı Uzm.Dr Mehmet Çelik’in Youtube kanalında verdiği bilgilere göre, demir, vücudumuzun her sisteminde hayati rol oynayan temel bir mineraldir. Özellikle beyin fonksiyonları demirden büyük ölçüde faydalanır; bu nedenle demir eksikliği, zihinsel ve motor fonksiyonlarda belirgin bozulmalara neden olabilir. Demir eksikliği yaşayan çocuklarda aşağıdaki belirtiler sıklıkla gözlemlenir:

Zihinsel ve Motor Fonksiyonlar: Demir eksikliği, çocuklarda zeka geriliği, okul başarısında düşüş, algılama sorunları ve genel huzursuzluk gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Sinir sistemindeki aşırı hassasiyet, sinirlilik ve huzursuzluk da demir eksikliğinin işaretleri arasında yer alır.

Kalp Fonksiyonları: Demir eksikliği, kalp fonksiyonlarını etkileyebilir ve çocuklarda çarpıntı, çabuk yorulma ve egzersiz toleransında azalma gibi sorunlara yol açabilir. Çocuklar, normal aktiviteler sırasında bile hızla yorulabilirler.

Sindirim Sistemi: Demir eksikliği, iştahsızlık gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Çocuklarda iştahsızlık, demir eksikliği anemisinin belirtisi olabilir ve iştahsızlıkla birlikte demir eksikliği anemisi de gelişebilir.

Toprak Yeme ve Diğer Davranışlar: Demir eksikliği olan çocuklar, toprak yeme gibi alışılmadık davranışlar gösterebilir. Çocuklar bazen saksıdaki çiçekleri yiyebilir, ayakkabılarının altını yalayabilir veya kağıt, peçete gibi nesneleri ağzına alabilir. Bu tür davranışlar, demir eksikliğinin göstergesi olabilir.

• Nöbetler ve Yaralar: Demir eksikliği, çocuklarda nefes tutma nöbetlerine (halk arasında “çocuk nöbetleri” olarak bilinir) yol açabilir. Ayrıca ağız kenarındaki yaralar ve tırnaklardaki değişiklikler de demir eksikliğinin belirtileri arasında yer alabilir.
• Bağışıklık Sistemi: Demir eksikliği, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir. Bu durumda çocuklar sık sık enfeksiyon geçirebilir. Sık enfeksiyon yaşayan çocuklarda demir eksikliği olup olmadığı da değerlendirilmelidir.

Demir eksikliği, çocukların genel sağlığı üzerinde geniş bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle, çocukların beslenmesinde demir içeren besinlere yer verilmesi ve eksiklik durumunda gerekli sağlık kontrol ve tedbirlerin alınması önemlidir.

DEMİR EKSİKLİĞİNE İYİ GELEN BESİNLER NELER?

Diyetisyen Ayşe Sena Binöz’ün verdiği bilgilere göre, demir, vücudumuzun ihtiyaç duyduğu temel minerallerden biridir ve eksikliğinin giderilmesinde en etkili yol, besinlerle doğal olarak demir alımı sağlamaktır. İşte demir eksikliğini gidermeye yardımcı olacak bazı besinler:

Kırmızı Et: Zengin demir içeriğiyle bilinen kırmızı et, vücut tarafından yüksek oranda kullanılabilir. Kırmızı et tüketmeyenler için tavuk, balık ve hindi gibi beyaz et alternatifleri de iyi birer seçenek sunar. Beyaz etli yemeklerinizi pekmez, limonlu salatalar ve kabak çekirdeği gibi demir açısından zengin eklemelerle destekleyebilirsiniz.

Yumurta: Yüksek demir içeriğine sahip olan yumurta, tere, roka ve maydanoz gibi yeşilliklerle birlikte tüketildiğinde demir emilimini artırır.

Kuru Baklagiller: Bitkisel demir kaynakları arasında yer alan kuru baklagillerin vücut tarafından kullanılabilirliği düşük olabilir. Bu durumda, turunçgiller, yeşillikler, domates ve brokoli gibi C vitamini açısından zengin gıdalar, demirin emilimini artırmaya yardımcı olur. Ancak, kuru baklagilleri iyi pişirmek önemlidir.

Kuru Meyveler: Gün kurusu, kuru kayısı, kuru üzüm ve siyah çekirdekli üzüm gibi kuru meyveler, bitkisel demir kaynakları arasında yer alır.

Kabak çekirdeği ve yeşil yapraklı sebzeler, Tahin ve pekmez gibi besinler de demir içeriği yüksek olan diğer seçeneklerdir.

Bu besinleri dengeli bir şekilde tüketerek demir eksikliğini önleyebilir ve vücudunuzun ihtiyaç duyduğu minerali doğal yollarla karşılayabilirsiniz.