Depremzedelere sakın bu soruları sormayın

Kahramanmaraş merkezli iki yıkıcı depremin ardından afeti yaşamış kişilere karşı yaklaşımlar da sorgulanmaya başladı. Depremzedeleri incitmeden onlarla iletişim kurmanın yollarından bahseden Psikolog Fatma Altınay, bu konudaki önemli detayların altını çizdi.

Deprem sonrasında enkazdan kurtarılan veya yakınlarını kaybeden kişilerle iletişim kurarken dikkat edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde bu durum daha büyük bir psikolojik soruna yol açıyor. Travma sonrası stres bozukluğu olarak adlandırılan bu durumdan korunmak için iletişim dilimize dikkat etmek oldukça önemli.

Depremde psikolojik ya da fiziksel olarak zarar görmüş kişilerle iletişim kurarken hassas olunması gerektiğini söyleyen Psikolog Altınay, travma sonrası stres bozukluğuna vurgu yaptı. İnsanların yaşanan bu travmadan dolayı fiziksel yıkımlarının yanı sıra psikolojik olarak da yıkım yaşadıklarını ifade eden Altınay, bu konuda depremzedelere söylenmemesi gereken kelimelerden de bahsetti:

“Depremi ikincil dereceden yaşamış insanlar olarak, bizler depremzedelere kesinlikle o anları sormamalı, ‘neler yaşadın’, ‘enkaz altında kaldın mı’, ‘herhangi bir yakınını kaybettin mi?’ gibi soruları yöneltmemeliyiz. Bunun yerine yapmamız gereken şey, onların birincil ihtiyaçlarını karşılamamızdır. Yani yeme, barınma ya da anlatma gibi bir ihtiyacı olduğunda, ‘ben buradayım, beni burada bulabilirsin’ gibi ifadeler kullanmalıyız. Ama bu noktada zorlayıcı olmamamız gerekiyor.”

“MEDYANIN TUTUMU ÖNEMLİ”

Psikolog Fatma Altınay, deprem sonrası depremzedelere ve yakınlarına mikrofon uzatarak görüş almak isteyen medyanın da hassas olması gerektiğinden bahsetti. Psikolojik açıdan kişilerde travma oluşmaması için dikkat edilmesi gereken konulardan birinin medya tutumu olduğunu vurgulayan Altınay, medya çalışanları tarafından yöneltilen “ne hissediyorsunuz, neler yaşadınız, bundan sonra ne yapacaksınız” gibi soruların oldukça sağlıksız olduğunu söyledi. Bunun yerine, verilecek olan işlevsel bilgilerin bir süzgeçten geçirilerek sunulmasının doğru olacağından bahsetti.

“STRESTEN UZAKLAŞMAK İÇİN NORMALLEŞMEYE GEÇİLEBİLİR”

Son günlerde yaşanan deprem felaketlerinin ardından özellikle sosyal medyada normalleşmeye başlayan kişiler sıklıkla eleştiriliyor. Altınay, bu kişilerin stresle baş etme yöntemlerinin normalleşme olabileceğinden bahsederken, depremi birinci dereceden yaşamış kişilerin bile normalleşme davranışları gösterebildiklerini de söyledi. Bu kişilerin ağlamama, tepki vermeme, etrafa bakma gibi davranışlar sergilediklerinden bahseden Psikolog Altınay, “Bu kişiler için ‘ne kadar gamsız, hiç üzülmüyor, umursamıyor’ demememiz gerekiyor. Bu durum beynin kendini bloke etmesinden kaynaklanıyor. Hatta hassas olan kişilerin, kendilerini bu stres faktöründen biraz daha uzaklaştırması gibi bir savunma mekanizması olabilir” dedi.

Depremzedelere ve yakınlarına yardımcı olabilmek için sorulmaması gereken soruları bilmek oldukça önemli. Bunun yanı sıra depreme maruz kalmamış kişilerin normalleşme süreçlerini önemsemeleri gerektiğinden bahseden Altınay, bu durumun depremzedelere sürekli yardımda bulunabilmek ve depreme karşı önlem alabilmek açısından önemli olduğunun altını çizdi.

DEPREMDEN ETKİLENEN ÇOCUKLAR İÇİN DİKKAT!

Çocukların psikolojik olarak sağlam bir yapıda olabilmeleri ve travmalarıyla başa çıkabilmeleri için aileleriyle birlikte olmaları oldukça önemli. Psikolog Fatma Altınay, çocukların bu stresten uzaklaştırılarak başka şehirdeki akrabalarına gönderilmelerini tavsiye etmiyor. Bunun yerine stres faktörünü aileleriyle birlikte, bulundukları yerde göğüslemeleri gerektiğini söyleyen Altınay, aynı zamanda depremle ilgili çocukla konuşulması gerektiğini de ifade etti. Altınay’a göre çocuk depreme bizzat maruz kalsın ya da kalmasın, medya üzerinden bile bu duruma tanık olmuşsa izole etmek yerine depremin ne olduğunu anlatmak, deprem sonrasında yapılabilecekler hakkında konuşmak önem kazanıyor.