DSÖ yeni virüs ve bakteri listesini açıkladı! Pandemi riski devam ediyor

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayımlanan güncel bir rapora göre, gelecekteki pandemilere neden olabilecek patojenlerin sayısı 30’u aşmış durumda. Yeni listeye göre, influenza A virüsü, dengue virüsü ve maymun çiçeği virüsü de bu riskli patojenler arasında yer alıyor. 

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), pandemiye yol açabilecek yeni patojenleri belirlediği “öncelikli patojenler” listesini güncelledi.

Listede influenza A, dengue virüsü ve maymun çiçeği virüsü gibi hastalıklar yer alıyor. Bu liste, aşı, tedavi ve teşhis geliştirilmesi için kaynakların nereye yönlendirilmesi gerektiğini belirlemek açısından büyük önem taşıyor. Sri Jayewardenepura Üniversitesi’nde immünolog olan ve bu çalışmaya katkıda bulunan Neelika Malavige, listenin oldukça kapsamlı olduğunu belirtiyor. 

Rapor, patojenlerin yüksek bulaşıcılık ve virülansa sahip olup, mevcut aşı ve tedavilere erişimin sınırlı olduğu patojenlerden seçildiğini belirtiyor. DSÖ’nün önceki listeleri 2017 ve 2018 yıllarında yayımlanmış ve yaklaşık bir düzine öncelikli patojen belirlemişti. Ancak, bu son liste, patojenlerin seçimini daha geniş bir yelpazeye yayarak, bin 652 patojen türü üzerinde yapılan iki yıllık bir değerlendirme sonucunda oluşturuldu.

KÜRESEL DEĞİŞİKLİKLERİN ETKİSİ 

Bu çalışmada, özellikle iklim değişikliği, ormansızlaşma, kentleşme ve uluslararası seyahat gibi küresel değişiklikler dikkate alındı.

Malavige, bu tür listelerin düzenli olarak gözden geçirilmesinin önemine vurgu yapıyor. Yeni listede, SARS-CoV-2 ve MERS gibi koronavirüslerin yanı sıra, 2022’de küresel bir mpox salgınına neden olan maymun çiçeği virüsü ve küçük çiçek virüsü de yer alıyor.

Ayrıca, bazı influenza A virüsleri ve birkaç bakteri türü de listeye dahil edildi.

ÖNCELİKLİ VE PROTOTİP PATOJENLER 

DSÖ’nün R&D Blueprint for Epidemics ekibini yöneten Ana Maria Henao Restrepo, önceliklendirme sürecinin kritik bilgi boşluklarını belirlemeye yardımcı olduğunu ve kaynakların verimli kullanımını sağladığını belirtiyor.

Bu liste, gelecekteki halk sağlığı acil durumlarına karşı daha hazırlıklı olunmasına katkı sağlayacak. Bu patojenlerin daha önce düşünülmemiş olanlarının gelecekte önemli hale gelebileceğini ve bilimsel topluluğun bu tür patojenlerle başa çıkmada daha iyi bir konumda olacağı vurgulanıyor.

YENİ ARAŞTIRMA FIRSATLARI 

Liste, aynı zamanda “prototip patojenler” adı verilen ve temel bilim çalışmaları ile tedavi ve aşı geliştirilmesinde model olarak kullanılabilecek türleri de içeriyor. Bu, daha az çalışılmış virüsler ve bakteriler üzerinde daha fazla araştırma yapılmasını teşvik edebilir. Örneğin, COVID-19 pandemisi öncesinde hiçbir koronavirüs için insan aşısı bulunmuyordu. Bir virüs ailesi için aşı geliştirilmesi, bilim camiasına bu virüslerle ilgili büyük bir halk sağlığı acil durumuyla başa çıkmada daha fazla güven sağlar. 

DSÖ’nün güncellediği bu liste, dünya genelinde sağlık otoriteleri ve araştırmacılar için kritik öneme sahip. Gelecekteki pandemilere karşı hazırlıklı olmak, kaynakların etkin kullanımı ve yeni araştırma alanlarının teşviki açısından büyük bir adım olarak görülüyor. Bu liste, sadece mevcut tehditleri değil, aynı zamanda potansiyel yeni tehditleri de dikkate alarak, global sağlık güvenliği için bir yol haritası sunuyor.