Enkazdan sağ kurtulanları bekleyen büyük tehlike! Enkaz altından kurtarılanlarda görülen 10 sağlık sorunu!

Kahramanmaraş merkezli olup da Güneydoğu Anadolu bölgemizin önemli bir kısmını etkileyen depremde arama-kurtarma çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Enkazdan sağ çıkanları görmek hepimizi sevince gark ediyor. Ancak maalesef depremden sağ çıkanlarda akut böbrek yetmezliğinden dehidrasyona kadar çeşitli sağlık sorunları görülebiliyor. İşte enkazdan sağ çıkanlarda meydana gelen sağlık sorunları ve tedavi yöntemleri:

Enkazdan sağ çıktıktan sonra tedavi planlaması hastanın genel durumuna, kaç saat enkazda kaldığına göre değişmektedir. Enkazdan çıkarılan kişiye ilk olarak serum uygulanır, hava soğuksa hasta termal battaniyeye sarılır. Ardından hastanede tedaviye götürülür.

ENKAZDAN SAĞ ÇIKAN KİŞİLERDE HANGİ SAĞLIK SORUNLARI GÖRÜLEBİLİR?

Enkazdan çıkarılan kişi her ne kadar sağlıklı görünse de mutlaka hastaneye giderek gerekli tetkikleri yaptırmalı, gözlem altında tutulmalıdır. Enkazdan sağ çıkan kişilerde şu sağlık sorunları görülebilir:

AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ

Enkazdan sağ çıkanlarda en sık karşılaşılan sağlık sorunu akut böbrek yetmezliğidir. Akut böbrek yetmezliği, böbreklerinizin aniden çalışmayı bırakmasıdır. Akut böbrek yetmezliği her zaman kalıcı değildir. Hemen tedavi görürseniz – ve başka ciddi sağlık problemleriniz yoksa – böbrekleriniz normal şekilde çalışmaya geri dönebilir. Böbreklerin ana görevi kandaki atıkları filtrelemelek, kan basıncını kontrol altına almaktır. Böbrekler ayrıca alyuvarların üretilmesine de yardımcı olur. Vücudumuzda pek çok görevi olan böbreklerin sağlıklı çalışması çok mühimdir. Akut böbrek yetmezliğinde normalden daha az idrara çıkma, halsizlik, düzensiz kalp atışı, mide bulantısı, bilinç bulanıklığı, ayak ve bacaklarda ödem gibi belirtilere neden olabilir. Akut böbrek yetmezliğinin tedavisi hastanede gerçekleştirilir.  Hastanede ne kadar kalacağınız akut böbrek yetmezliğinin nedenine ve böbreklerinizin ne kadar çabuk iyileştiğine bağlıdır. Daha ciddi vakalarda, böbrekler eski sağlığına kavuşana kadar diyalize girmeniz gerekebilir.

DEHİDRASYON

Enkazdan sağ çıkanlarda görülen bir diğer sağlık problemi de dehidrasyondur. Dehidrasyon vücudun susuz kalması demektir. Depremde enkaz altında kalan kişiler günlerce su içemediğinden vücutlarındaki su miktarı azalır, tehlikeli boyuta düşer. Dehidrasyon ağız kuruluğu, bilinç bulanıklığı, halsizlik, mide bulantısı gibi belirtilere yol açabilir. Dehidrasyonun ana belirtisi hiponatremidir. Hiponatremi olarak da adlandırılan kanda sodyum düşüklüğü, su ve sodyum dengesi bozulduğunda ortaya çıkıyor. Dehidrasyon tedavisinde hastaya düzenli serum verilir, böbrek fonksiyonları normale döndükten sonra bol sıvı tüketmesi sağlanır.

KOMPARTMAN SENDROMU

Kompartman sendromu kaslardaki basıncın tehlikeli seviyelere ulaşması neticesinde ortaya çıkan bir sağlık sorunudur, bu durumda organlara kan akışı azalır, kaslar ve sinirler zarar görür. Genellikle bacaklarda, ayaklarda, kollarda veya ellerde görülür, ancak vücudun içinde kapalı bir bölmenin olduğu her yerde ortaya çıkabilir. Kompartman yani basınç sendromu kasın içinde kanama ve ödem sonucunda meydana gelir. Tek tedavisi ameliyattır. Ameliyat ile gerilen dokular ve kaslar açılır.

AKCİĞERE VEYA BEYNE PIHTI ATMASI

Enkazda uzun süre hareketsiz kalmak kan dolaşımı ile ilgili pıhtı atma gibi sorunlara neden olabiliyor. Kan pıhtısı, kan sıvıdan kısmen katıya dönüştüğünde damarlarda veya atardamarlarda jel benzeri kıvama dönmesi ile oluşur. Uzun süre hareketsiz kalmak özellikle beyne ve akciğere pıhtı atmaya neden olabiliyor. Pıhtı atması için kan sıvılaştırıcı ilaç tedavisi uygulanır, böylece pıhtı eritilmeye başlanır. Bu tedavi yeterli gelmezse cerrahi operasyon ve fizik tedavi gerekebilir.

CRUSH SENDROMU

Crush Sendromu ezilme, sıkışma, hareketsizlik sonucunda dokuların, kasların zarar görmesi demektir. Crush sendromu genellikle deprem, maden kazası, çığ düşmesi, kar kitlesinin altında kalmak, patlama, iş ve trafik kazalarındaki darbeler gibi olaylardan sonra görülür. Crush Sendromunda ilk yapılması gereken hastaya damar yolu açılarak saatte bir litre olmak üzere serum vermektir. Ayrıca kaslarda yıkımın önlenmesi için ilaç tedavisi de uygulanabilir. Crush sendromu erken müdahele edilmediğinde ölümle sonuçlanabilmektedir.

ENKAZDAN ÇIKAN KİŞİLERDE GÖRÜLEBİLEN DİĞER SAĞLIK SORUNLARI NELERDİR?

• Hipotermi (Donma)
• Anksiyete (Yoğun kaygı)
• Depresyon
• Şok
• Bilinç bulanıklığı
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Kan şekeri düşüklüğü

ENKAZ ALTINDA KALAN KİŞİLERDE HANGİ YARALANMALAR GÖRÜLÜR?

Depremlerde veya bina çökmelerinde; beton kalıpların, eşyaların düşmesi veya çökmesi sonucu enkaz altında kalanlarda en sık karşılaşılan yaralanmalar;

 – Baş ve boyun yaralanmaları,

 – Omurga yaralanmaları,

 – Künt ve penetran toraks, karın yaralanmaları,

 – Ekstremite kırıkları,

 – Kompartman sendromları ve

 – Ezilme(crush) yaralanmalarıdır.