Gluten, buğday, çavdar, arpa ve yulaf gibi çeşitli yiyeceklerde bulunan, hamurun kabarmasını sağlayan, raf ömrünü uzatan bir protein türüdür. İçerisinde gluten
Gluten, buğday, çavdar, arpa ve yulaf gibi çeşitli yiyeceklerde bulunan, hamurun kabarmasını sağlayan, raf ömrünü uzatan bir protein türüdür. İçerisinde gluten bulunan besinlere glutenli yiyecekler, gluten bulunmayanlara ise glutensiz yiyecekler denir. Gluten proteini günlük hayatta tükettiğimiz besinlerin çoğunda mevcuttur. Glutensiz ürünleri “glutensiz özel yiyecekler reyanunda” Carrefoursa, Migros gibi büyük marketlerde bulabilirsiniz. Bu makalemizde gluten alerjisi olanlar ne yemeli? Sorusunun cevabını okuyabilirsiniz.
Gluten sağlıklı bireylerde herhangi bir soruna neden olmazken; Çölyak hastalarının yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. Bağışıklık sisteminin çikolata, ekmek, makarna vb besinlerde bulunan “gluten” adlı maddeyi düşman olarak görüp tepki göstermesi sonucu ince bağırsaklarda hasar meydana gelmesine çölyak hastalığı denir. Çölyak hastaları glutenli gıdalar tükettiğinde ishal, şiddetli karın ağrısı, midede şişlik vb çeşitli ciddi belirtilerle karşılaşırlar.
Glutensiz gıdalar eskiden yalnızca çölyak hastalarının uzak durduğu yiyecekler iken özellikle son dönemde Amerika’da glutensiz diyetler moda haline gelmiştir. Bazı sporcuların ve tanınmış kişilerin glutensiz diyeti başarılarının sırları arasında göstermeleri glutensiz beslenmeye olan ilgiyi arttırmıştır.
Bulgur Ve Patateste Gluten Var mı?
Bulgarda vardır, patateste yoktur.
Gluten Nelerde Var, Gluten İçeren Gıdalar Nelerdir?
Gluten içeren yiyecekler, içecekler şunlardır;
- Ekmek. Buğday, arpa, yulaf, çavdar unundan yapılmış ekmek ve bu tahıllardan yapılmış her türlü hamur işinde gluten vardır.
- Makarna
- Bulgur
- Kek
- Pasta
- Poğaça
- Ketçap
- Şehriye
- Erişte
- Hazır salça
- Kuskus
- Bisküvi
- Kurabiye
- Donuts
- Mantı
- Krep
- Hamburger ekmekleri
- Galeta ve galeta unu
- Pudingler
- Pizza
- Simit
- Dondurma küllahı
- Tarhana
- İrmik
- Krakerler
- Hazır salça
- Çikolata
- Markette satılan abur cuburlar (Gofret, bisküvi, çikolata vb)
- Boza
- Hazır çorbalar
- Patates cipsleri
- Sosis, salam, sucuk ya da pastırma gibi hazır ve işlenmiş et ürünler
- Krema sosları ve hazır çorbaların kremalı sosları
- Malt kullanılarak üretilen alkollü içecekler (bira, cin, viski, burbon, likör vb.) ve alkolsüz malt içecekleri
Gluten İçeren Tahıllar
- Buğday unu
- Arpa
- Kepek
- Çavdar
- Buğday
- Buğday tohumu
- Buğday nişastası
- İrmik
- Sade un
Gluten İçermeyen Yiyecekler Tam Liste
Uzmanlar glüten içermeyen yiyeceklerin şunlar olduğunu bildiriyor;
Gluten İçermeyen Sebzeler
- Yeşil yapraklılar
- Maydanoz
- Marul
- Ispanak
- Brokoli
- Kıvırcık salata
- Beyaz lahana
- Karalahana
- Enginar,
- Yeşil fasulye
- Kereviz
- Karnabahar
- Brüksel lahanası
- Lahana turşusu
- Pazı
- Soğan
- Mantar,
- Kuşkonmaz
- Sarımsak
- Pırasa
- Rezene
- Arpacık
- Çin lahanası
- Turp
- Tere,
- Şalgam
- Taze soğan
- Zencefil
- Meksika turpu
- Su kestanesi.
Gluten İçermeyen Proteinli Yiyecekler
- Yumurta,
- Balık (somon, siyah morina balığı, mahi mahi, lagos, ringa, alabalık, sardalya),
- Otla beslenmiş hayvanların eti
- Kümes hayvanları (biftek, kuzu eti, ciğer, bizon, tavuk, hindi, ördek, devekuşu, dana eti)
- Av hayvanları.
Sağlıklı Yağlar Ve Sağlıklı Yağ İçeren Yiyecekler
- Saf zeytinyağı
- Susam yağı
- Ceviz ve cevizyağı
- Hindistan cevizi yağı
- Badem sütü,
- Avokado
- Hindistan cevizi
- Zeytin
- Otla beslenmiş hayvanın iç yağı,
- Pastörize ya da organik tam yağ,
- Peynir türleri (rokfor hariç),
- Tohumlar (keten tohumu, ayçiçeği tohumu, balkabağı tohumu, susam tohumu, chia tohumu).
Gluten İçermeyen Düşük Şekerli Meyveler, Yiyecekler
- Avokado
- Salatalık
- Domates
- Kırmızı biber
- Yeşil kabak
- Limon
- Misket limonu
- Balkabağı
- Patlıcan
- Tüm tatlı meyveler: Üzüm cinsi meyveler en iyisi; şekerli meyvelerde mesela kayısı, mango, kavun, papaya, kuru erik ve ananas tüketirken dikkatli olun.
Glutensiz Yiyeceklerden Oluşan Örnek Alışveriş Listesi
- • Kıvırcık salata
- • Badem
- • Ceviz
- • Zeytinyağı
- • Avokado
- • Yeşil sebzeler
- • Ispanak
- • Brokoli
- • Somon balığı
- • Free Range Serbest dolaşan ördek ( Free Range yani serbest dolaşan demek kümeste veya kafeste değil, doğada serbest dolaşan demektir.)
- • Serbest dolaşan tavuk
- • Hindistancevizi yağı
- • Otla beslenmiş hayvanın eti
- • Serbest dolaşan tavuk yumurtası
- • Soğan
- • Sarımsak
- • Kırmızı biber
- • Karabiber
- • Keçi peyniri
Glutensiz Yiyecekler Listesi, Çölyak Hastaları Neler Yiyebilir, Çölyak Hastaları İçin Güvenli Yiyecekler Nelerdir?
- Tüm sebzeler ve meyveler,
- Tüm bakliyatlar,
- Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar,
- Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin,
- Et, balık, tavuk, (Bu ürünler hazırlanırken un kullanılmamalı ve daha önce unlu bir yiyeceğin kızartıldığı bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.)
- Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir.
Glutenli Besinler Listesi, Çölyak Hastaları Neler Yememeli, Çölyak Hastalarına Yasak Olan Besinler Neler?
- Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).
- Galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri
- Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b
- Gluten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler
- Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap,mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bu konuda bilgi edinilmelidir
- Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.