Her kadının en az bir kere maruz kaldığı Gaslighting nedir? Nasıl anlaşılır?

Bazen çevremizde bizi çok sevdiğini düşündüğümüz, fakat ne zaman görüşsek kendimizden şüphe etmemizi sağlayan bir arkadaşı vardır. İşte bu arkadaşınızın, sevgiliniz ya da eşiniz olduğunu düşünün. Kendinizden şüphe ettiğiniz, hatta bazı durumlarda delirdiğinizi düşündüğünüz anlar olabilir. Tam olarak bu duruma gaslighting nedir? Peki gaslighting nedir, nasıl yapılır? nasıl anlaşılır? Bilmeniz gereken her şeyi editörümüz derledi.

• GASLIGHTING NEDİR?
• GASLIGHTING NASIL ORTAYA ÇIKTI?
• GASLIGTING ASIL AMACI NEDİR?
• GASLIGHTING NASIL BAŞLAR?
• GASLIGHTING BELİRTİLERİ NEDİR?
• GASHLIGHTING TEKNİKLERİ NELERDİR?
• GASLISHTING ÖRNEKLERİ NELERDİR?
  GASLIGHTING VE MANİPÜLASYON ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Hayatınızda hiç gizliden gizliye kontrol edilmeye çalışıldığınızı anladığınız anlar oldu mu? Çoğu zaman en yakınlarımız tarafından gizlice kontrol edildiğimizi ya da manipüle edildiğimizi anlayamayız. Bu durum aksi gibi görünse de oldukça yaygındır. Özellikle kadınların maruz kaldığı bu davranışın adı gaslightingdir. Peki tam olarak nedir bu gaslighting? Taktikleri nelerdir, nasıl yapılır? Gaslightinge uğranıldığı nasıl anlaşılır?  

GASLIGHTING NEDİR?

Gashlighting kişinin yakınları tarafından gizli bir şekilde manipüle edilerek kontrol edilmesidir. Böyle bir durumda kişiye çeşitli akıl oyunları oynanarak kendinden şüphe etmesi sağlanır. Zamanla kişinin kendi akıl sağlığını bile sorgulamasına sebep olan bu davranış, Türkçe’ye psikolojik manipülasyon olarak çevrilmiştir. Herkesin başına gelebilecek olan bu davranışlar, kolayca anlaşılamaz ve kişi her konuda kendini suçlar. 

GASLIGHTING NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Gaslighting’in ortaya çıkışı esasında bir film dayanıyor. 1944 tarihinde yayımlanan Gaslight adlı filmde ; bir kadının kocası evdeki gaz lambalarının yerni karısından habersizce değiştiyor ve ara ara ışıkları söndürüp gizlice yeniden yakıyor. Kadın gaz lambalarının yerinin değiştiğini fark ettiğinde adam kadına , gaz lambalarının yerini kadının kendisinin değiştirdiğini söylüyor. Kadın ilk başta bu duruma inanmasa da zamanla kocasına inanıyor ve gaz lambalarının yerini kendisinin değiştirdiğini sanıyor. Bu tür manipülasyon şekilleri de Gaslight filminden sonra gaslighting olarak adlandırılıyor.

GASLIGTING ASIL AMACI NEDİR?

Gashlighting yapanların asıl amacı karşısındaki kişiyi tamamen ve her anlamda kontrol etmektir. Bunu yapmak için de karşısındakinin kendine olan güvenini sarsmaları ve özgüvenlerini düşürmeleri gerekir. Böylelikle kişi kendinden daha çok karşısındakine güvenecektir. Tamamen onun kontrolüne girecektir. 

GASLIGHTING NASIL BAŞLAR?

Bir insanın gaslightine uğradığı anlaması epey zordur. Çünkü psikolojik manipülasyon tamamen güven kavramı üzerinden yapılır. Bir gashligter ve kurbanı arasında ilk olarak sevgi ve güven temelleri atılır. Bu temelden sonra, kurbanının kendisine tamamen güvendiğini anlayan gashligter çalışmalarına başlar. Gaslightingin en hızlı aşaması kurbanının kendisine aşık olduğu aman gerçekleşir. 

GASLIGHTING BELİRTİLERİ NEDİR?

Gaslightinge uğranıldığı anlamak için belli başlı işaretler vardır. Psikanalist ve yazar Robin Stern bunlardan detaylı olarak bahsetmiştir. Örneğin eğer gaslighte uğradıysanız muhtemelen hayatınız bu şekildedir:

• Sürekli olarak kendinize ‘’Çok mu duygusalım’’ diye soruyorsunuz. 
• Sevgilinizden ya da eşinizden yaşadığınız her konu için özür dileyen siz oluyorsunuz. 
• Çoğu zaman kafanız çok karışık.
• Basit kararlar vermede bile çok zorlanıyorsunuz.
• Sevgiliniz ya da eşinizin davranışları için sürekli başkalarından özür diliyorsunuz. 
• Ailenizden, arkadaşlarınızdan ya da kendinizden bile bazen farkında olmadan bilgi saklıyorsunuz.
• Yalan söylemeye başladığınızı fark ediyorsunuz. 
• Eskiden çok daha özgüvenli, daha rahat bir insan olduğunuzu fark ediyorsunuz. 
• Kendinize sürekli olarak yeterince iyi olup olmadığınızı soruyorsunuz. 
• Genellikle mutsuz, ve durağan bir ruh haliniz var. 

GASHLIGHTING TEKNİKLERİ NELERDİR?

• İNKAR

Bir gasligter, kendi yaptığı bir şeyi kabul etmeyerek o şeyi aslında sizin yaptığınıza inandırmaya çalışır. Hatta sizi yalan söylemekle suçlayabilir.

• SUÇU DEĞİŞTİRME

Eğer bir gaslighterın suçu anlaşılırsa ve bunun için kanıt varsa hemen suçu değiştirip, sen böyle yaptığın için benim böyle yapmam gerekti diyerek suçlarına mazaret bulurlar ve asıl suçlu olarak sizi gösterirler.

• MİNİMALİZE ETME

Bir gaslighter karşısındaki kişiye incitici cümleleri rahatlıkla söyleyebilir. Karşısındaki incindiğinde , kırıldığında ya da ağladığında da ‘’Sen zaten çok hassasın’’ diyerek üste çıkmaya çalışır.

• STOPAJ

Daha önce konuşulan bir konuyu ya da bir eylemi hiç hatırlamıyormuş gibi yaparak ‘’Neden bahsettiğini bilmiyorum , Kafamı mı karıştırmaya çalışıyorsun.’’ Gibi cümleeler kurarak , karşısındakinin akıl sağlığından şüphe etmesini sağlarlar. 

• YÖNLENDİRME / İTİBARSIZLAŞTIRMA

Gaslighterlar her zaman karşısındaki kişiye küçümseyici davranışlar sergileyerek onlrın kendilerine bağımlı hale gelmesini sağlarlar. Böylece onları istedikleri gibi kontrol edip, istediklerini yaptırabilirler. Bunun için de bir konu hakkında konuşurken rahatlıkla konuyu değiştirebilir, ya da dikkat dağıtabilirler. Karşısındakini dinlemek yerine ‘’Herkes senin sağlıksız olduğunu, iyi düşünmediğinin biliyor.’’ Gibi cümleleri sarf edebilirler. 

GASLISHTING ÖRNEKLERİ NELERDİR?

Gaslighting yapan kişilerin kullandığı bir çok yöntem, taktik ve cümle vardır. Bunlardan en yaygın ve en bilinen cümleleri şunlardır:

• Sen delirmişsin 
• Aşırı tepki veriyorsun.
• Sadece şaka yapıyordum . Sana da şaka yapılmıyor!
• Bunu bana sen yaptırdın. Bunu benden sen istedin.
• Beni sevseydin istediğimi yapardın / yapmama izin verdin.
• Bunu seni sevdiğim için söylüyorum. Senin iyi olmanı istiyorum.
• Hepsi seni hatan! Herkes benim gibi düşünüyor. Sen zor birisin, inatçısın vb…
• Neden bahsettiğinin bile bilmiyorum.
• Bu kadarcık şey için bana mı kızacaksın?
• Bunu bir daha duymak istemiyorum.
• Kafamı mı karıştırmaya çalışıyorsun?

GASLIGHTING VE MANİPÜLASYON ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Manipülasyon gaslightingin önemli bir kısmını oluşturur. Fakat manipülasyon yaygın ve bilinen bir tekniktir. Dolayısıyla çocuklar da dahil olmak üzere herkes farkında olarak ya da olmayarak karşısındakini manipülasyona uğratabilir. Gasligting ise manipülasyonu kullanarak karşısındakini etkilemeyi, ardından da tamamen kontrol etmeyi amaçlar.