İç Basur Nedir, Neden Olur? İç (Internal) Basurun Tedavisi, Tanısı ve Belirtileri

Damarların genişleyip şişmesine bağlı olarak anüs kanalının üst kısmında gelişen iç basur, genellikle “dış basur” olarak bilinen çeşit kadar gözle görülür şekilde belirti vermez. Tuvalet yaparken tuvalet kâğıdında fark edilen parlak kırmızı renkli kan damlaları veya rahatsızlık hissi, sürecin bir işareti. “İç basur neden olur?” diye bakıldığında; kronik kabızlık, uzun süreli oturma alışkanlığı, yetersiz lif tüketimi, hamilelik dönemi ve genetik yatkınlık önde gelen faktörler arasında kabul görür. Bu yazıda iç basurun belirtilerini, tanı yöntemlerini ve tedavi seçeneklerini adım adım inceleyeceğiz.

İÇ BASUR (İNTERNAL HEMOROİD) NEDİR?

İç basur, rektumun en alt kısmında ve anüs kanalının üst bölümünde bulunan damar yastıkçıklarının genişlemesiyle ortaya çıkan bir damarsal hastalıktır. Normalde bu damarlar, dışkılama sırasında anüs bölgesini korur ve kapatma fonksiyonuna katkıda bulunur. Fakat kabızlık gibi durumlarda ıkınma ve fazla basınç artışı sonucu bu damarlar büyüyerek, bazen dışarı doğru sarkabilir.

Dış hemoroid (dış basur) anüs dışında tespit edilebilirken, iç hemoroid genellikle gözle görülmez, çünkü anal kanalın içindedir. Ancak büyüdükçe, ağrı ya da yanma hissi, kanama ve zaman zaman dışarı sarkma (prolapsus) yaşanabilir. Bu nedenle “farkedilmesi zor” bir rahatsızlık gibi görünse de kanama gibi belirtiler çoğunlukla kişiyi doktora yönlendirir.

İÇ BASUR NEDEN OLUR?

İç basur oluşumundaki temel mekanizma, anüs içerisindeki toplardamarlarda fazladan basınç birikmesidir. Bu basıncı tetikleyen etkenler arasında:

• Uzun Süreli Kabızlık ve Ikınma: Dışkılamak için aşırı ıkınmak, damarlara normalden fazla baskı uygular.

• Tuvalette Uzun Oturma: Cep telefonu veya kitap okumak için tuvalette uzun zaman geçirmek, kan birikimini artırarak damar genişlemesine yol açabilir.

• Hamilelik: Rahmin büyümesi ve karın içi basıncın yükselmesi, kadınlarda gebelik sürecinde hemoroid riskini yükseltir.

• Beslenme Yetersiz Lif: Yetersiz lif alımı sindirimi zorlaştırır ve kronik kabızlık ataklarını tetikleyerek basurun oluşumunu kolaylaştırır.

• Genetik Yatkınlık: Ailede benzer şikâyetlerin bulunması, damarsal zayıflıklara yatkın olabileceğinizi gösterir.
Sık sık ağır yük kaldırmak veya ağır sporlar yapmak da benzer şekilde karın içi basıncı artırarak iç hemoroid gelişimini destekleyebilir.

İÇ BASUR BELİRTİLERİ

İç basurun en tipik belirtisi, tuvalet sırasında veya sonrasında parlak kırmızı renkte kan gelmesi veya dışkıda kan lekesi gözlenmesidir. Ağrı genellikle erken dönemde çok belirgin değildir, çünkü anal kanalın içindeki damarlar ağrı reseptörü açısından zayıftır. Ancak hemoroid büyüyüp ilerlediğinde yanma, basınç, huzursuzluk hissi ve belki de hafif kaşıntı ortaya çıkabilir. Bazı vakalarda anüs dışına doğru sarkma (prolapsus) geliştiğinde kişi elle dokunduğunda yumuşak bir şişlik hissedebilir.
Özellikle kabızlık yaşayan ve sık ıkınan birinin tuvalet kâğıdında taze kırmızı kan görmesi, iç basurun en çarpıcı işareti sayılabilir. Yüksek dereceli iç basurlar, kişiye otururken rahatsızlık vererek sosyal ve iş hayatını dahi etkileyebilir.

İÇ BASUR NASIL TEDAVİ EDİLİR, KENDİLİĞİNDEN GEÇER Mİ?

Hafif derecedeki iç basurlar, yaşam tarzı değişiklikleri ve kabızlıkla mücadele sayesinde belirgin biçimde gerileyebilir. Düzenli lif tüketmek, bol su içmek, uzun tuvalet seanslarından kaçınmak ve hareketli bir yaşam sürmek, basur semptomlarını azaltmada etkilidir. Semptomatik rahatlama için doktorun önereceği fitil, krem veya ağrı kesiciler kullanılabilir.
Eğer basur ilerlemiş ve sıklıkla kanama, şişlik ve ağrı yaratıyorsa tıbbi müdahaleler gündeme gelir. Skleroterapi, bant ligasyonu veya lazer tedavisi gibi yöntemlerle genişleyen damarlar ya daraltılır ya da cerrahi bir işlemle çıkarılır. İleri derece hastalarda cerrahi (hemoroidektomi) kalıcı çözüm sunabilir. Kendi hâline bırakıldığı takdirde, özellikle ilerlemiş vakaların “kendiliğinden geçmesi” beklenmez. Ancak doğru tedavi ve koruyucu önlemler hastalığı önemli ölçüde kontrol altında tutar.

SIKÇA SORULAN SORULAR

İç basur ağrısı nereye vurur?

Erken evre iç basurlar genellikle ağrı yerine kanama ve hafif rahatsızlık hissiyle kendini gösterir. İlerlediğinde ise anüs çevresine ve rektum bölgesine doğru bir ağrı ve baskı hissi vurabilir.

İç hemoroid olduğu nasıl anlaşılır?

Genelde tuvalet sırasında parlak kırmızı kan görülmesi, anüs içinde dolgunluk veya tuvalet kâğıdında kan damlaları olması iç hemoroidi düşündürür. Kesin teşhis rektal muayene veya anoskopi gibi yöntemlerle yapılır.

İç basur nasıl iyileşir?

Hafif vakalarda diyet düzenlemesi, bol sıvı alımı ve lifli besinler tüketmek, kabızlığı önleyerek iç basur belirtilerini hafifletebilir. Orta veya ileri düzey durumlarda doktor önerisiyle tıbbi veya cerrahi müdahaleler devreye girer.

İç basur neden kaynaklanır?

Uzun süreli kabızlık ve aşırı ıkınma, fazla kilo, yetersiz lif tüketimi, hamilelik gibi karın içi basıncını artıran durumlar iç basuru tetikler. Ayrıca genetik yatkınlık ve hareketsiz yaşam tarzı da hastalığın oluşmasında rol oynar.