İdrarda görünmeyen tehlike! Bakteri belirtileri ve tedavisi

Normalde idrarda bakteri bulunmaz. İdrarda bakteri görülmesi çoğu zaman idrarda yolu enfeksiyonundan kaynaklanır. İdrar yaparken yanma, kasık ağrısı, mide bulantısı gibi semptomlar ile belirti verebilir. Tedavide genellikle antibiyotikler kullanılır.

İdrarda bakteri bulunmasına bakteriüri denir. İdrar yolu enfeksiyonu, böbrek taşı, idrarda sonda bulunması, prostat gibi nedenlerden dolayı idrarda bakteri bulunabilir. İdrarda bakteri idrar testi ile teşhis edilir.

İDRARDA BAKTERİ NEDEN OLUR?

İdrarda bakteri bulunması bazen belirtiye neden olmadığından tedaviye de ihtiyaç duyulmayabiliyor. İdrarda bakterinin yüksek miktarda görülmesi şu nedenlere bağlı gelişebiliyor:

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU

İdrarda yüksek oranda bakteriye rastlanması durumunda akla gelen ilk şey idrar yolu enfeksiyonu olduğudur.

World Journal of Urology’deki Ocak 2022’de geçen çalışmaya göre idrar yolu enfeksiyonu en sık karşılaşılan enfeksiyonlardan biridir, her yıl 150 milyon idrar yolu enfeksiyonu vakası ile karşılaşılmaktadır.

İdrar çıkış noktası (üretra) iltihabı, idrar torbası iltihabı (sistit), kanal iltihapları ve nadiren böbrek iltihapları gibi hastalıklar da idrarda yüksek oranda bakteri oluşumuna sebep olabilmektedir.

BÖBREKTE TAŞ BULUNMASI

 İdrar yolunda tıkanıklıklara yol açan böbrek taşları da bakteri oluşumunun bir diğer sebebidir. Nature Reviews Disease Primers’da 2017 Kasım sayısındaki “Böbrek Taşı” adlı çalışmada obezite, şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve metabolik sendrom, böbrekte taş oluşumu için risk faktörleri arasında sayıldı.

Böbrek taşı tedavisinde taş kırma ve ameliyat gibi yöntemler uygulanabiliyor.

TÜBERKÜLOZ

Sistemik tüberküloz nadiren de olsa idrarda bakteriye yol açabilir. Bunu teşhis edebilmek için,  doktorunuz tüberküloza neden olan bakteri olan Mycobacterium tuberculosis’i özel olarak arayan bir idrar testi isteyebilir.

İDRAR İÇİN SONDA KULLANMA

Hastalıktan dolayı kendi başına idrara çıkamayan ya da idrarlarını yapamayan kişilere takılan sonda, normal kişilere kıyasla bu kişilerde idrar yolu enfeksiyonu görülme riskini artırtmaktadır.

BASKILANMIŞ BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ

Şeker hastalığı gibi çeşitli hastalıklardan dolayı bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucunda kişinin idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma riski yüksek oranda artmaktadır.

KADIN OLMAK

health.harvard.edu’da “Kadınlarda İdrar Yolu Enfeksiyonu” adlı incelemeye göre kadınların üretraları kısa olduğundan mesaneleri bakteri geçişine daha müsait bu nedenle erkeklere nazaran kadınlarda daha sık idrar yolu enfeksiyonu ile karşılaşılıyor. Ayrıca kadınlarda uretranın vajina ve anüse daha yakın olması bakterilerin idrar yollarına daha kolay ulaşmasına sebep olabilmektedir.

HAMİLELİK

Ana rahmindeki embriyo annenin idrar yolları üzerine baskı yaparak bu yapının değişmesine sebep olabilmekte ve bu durum da idrar yollarında bulunan bakterilerin çoğalmasına zemin hazırlamaktadır. Hamilelerin hamilelik süreçleri boyunca düzenli olarak idrar tahlili yaptırarak herhangi bir enfeksiyon olup olmadığını öğrenmeleri tavsiye edilmektedir.

PROSTAT İLTİHABI

Erkeklerde görülen prostat büyümesi ve prostat iltihabı idrarda bakteri oluşumuna sebep olan başlıca sebeplerdendir. Prostat idrarın akışkanlığını azaltarak mesanedeki idrarın tam olarak boşaltılamamasına ve bakterilerin üremesine yol açmaktadır. MayoClinic’de bildirildiği gibi prostat iltihabı idrar yaparken ağrı, yanma hissi, acil idrara çıkma ihtiyacı, bulanık renk idrar yapma, kasık ağrısı, sık idrara çıkma gibi semptomlara neden olabilmektedir.

İDRARDA BAKTERİ NASIL ANLAŞILIR, İDRARDA BAKTERİ YÜKSEKLİĞİ KAÇ OLMALI?

İdrar testinde, idrarda 100, 000 CFU/mL üzerinde bakteri üremesi olarak değerlendirilir, çoğu zaman enfeksiyondan kaynaklanır, tedavi gereklidir.

İDRARDA BAKTERİ NASIL DÜŞÜRÜLÜR, TEDAVİ EDİLİR?

Yapılan idrar tahlilleri sonucunda idrarda bakteriye rastlanması durumunda kişiye genellikle idrar yolu enfeksiyonu konulur. İdrar yolu enfeksiyonu teşhisi konulan durumlarda kişiye idrar kültürü yapılarak bakterilerin duyarlı olduğu antibiyotik türü tespit edilerek tedavide kullanılmasın karar verilir. Bu antibiyotiklerin kullanımı ile idrar yolundaki bakteriler yok edilerek tedavi sağlanır.

İdrardaki bakteriyi temizlemek için yapılması gereken diğer şeyler şunlardır:

İdrarda görülen bakterilerin kolayca vücuttan atılabilmesi için bol bol su içmek çok önemlidir. Günde 10-12 bardak su için.

İdrarın mesanede bekletilmeden derhal boşaltılması ve idrardan sonra meshanenin tamamen boşaldığından emin olmakta fayda vardır.

Tuvaletin temizliğine dikkat edilmelidir. Kadınların temizlerken tuvalet kağıdını önden arkaya doğru silerek kullanmaları önerilmektedir.

Cinsel ilişki yoluyla idrar yolu bakterilerinin bulaşması muhtemel olduğu için korunmaya önem verilmelidir.

Cinsel ilişkiye girmeden önce ve girdikten sonra idrar çıkılması bulaşabilecek bakterilerin idrar yollarına ulaşmadan atılmasını sağlamaktadır.

İDRARDA BAKTERİ OLURSA NE OLUR?

İdrarda bakteri bulunmasına bakteriüri denir. İdrarda bakteri varlığı idrarda yanma, mide bulantısı, kasık ağrısı, sık idrara çıkma gibi belirtilere neden olabiliyor.

 Asemptomatik bakteriüri ise idrar yolunuzda bakteri olmasına rağmen, idrar yolu enfeksiyonlarına eşlik eden semptomların görülmemesi durumudur, çoğu zaman tedavi gerektirmez, çünkü bakteriler genellikle herhangi bir zarara yol açmaz. 
StatPearls’de “Asemptomatik Bakteriüri” konusunda geçtiği gibi asemptomatik bakteriüri ile bebek ve çocuklarda da karşılaşılabildiği gibi yaşla birlikte görülme sıklığı da artmaktadır. 

HAMİLELİKTE İDRARDA BAKTERİ BULUNMASI

Hamilelerde idrarda bakteri görülmesi idrar yolu enfeksiyonunun en açık belirtisi olarak görülür. Hamilelikte ortaya çıkan fiziksel ve hormonal değişimler idrar yolu enfeksiyonu oluşma riskinin artmasına yol açabilmektedir. Hamilelik döneminde fazla miktarda salgılanan progesteron hormonu ve hamileliğin ileri zamanlarda ortaya çıkan rahim genişlemesi idrar yollarına baskı yaparak idrar yolları enfeksiyonu oluşma riskini artırmaktadır. İdrar torbasının tam olarak boşaltılamaması da idrarın torbada birikerek bakteri üretimine ortam hazırlamasına yol açar. Hamilelikte idrarda bakteri antibiyotik ile tedavi edilir.