İltihaplı romatizma nedir, neden olur? İltihaplı romatizmanın belirtileri ve tedavisi

Eklem ağrısı, sabah tutukluğu ve belli hareketlerde zorlanma gibi yakınmalarla kendini hissettiren iltihaplı romatizma, toplumda “romatoid artrit” ya da “ankilozan spondilit” gibi tanılar üzerinden de bilinebilir. Pek çok vakada bağışıklık sistemi, eklem yüzeylerine saldırarak iltihabi sürece yol açar. “İltihaplı romatizma nedir, neden olur?” sorusunu merak edenler için, bu rahatsızlığın erken dönemde belirti verdiğini ve zamanında tedavi edilmediğinde kalıcı eklem hasarlarına sebep olabileceğini vurgulamak gerekir.

İLTİHAPLI ROMATİZMA NEDİR, NEDEN OLUR?

İltihaplı romatizma, eklem ve çevre dokulardaki iltihabi sürecin, bağışıklık sisteminin normal yapıyı “yabancı” kabul etmesi ve eklem zarını hedef almasıyla ilişkilendirilen otoimmün hastalıkların genel adıdır. Bu süreçte bağışıklık hücreleri eklem sıvısı ve kıkırdağı hasara uğratarak; ağrı, şişlik ve tutukluk şeklinde belirtiler doğurur. Kimi vakalarda genetik yatkınlık belirgindir; yani ailede benzer rahatsızlıklar bulunan kişilerde iltihaplı romatizma görülme olasılığı daha fazladır. Ayrıca hormonal faktörler, sigara kullanımı, bazı enfeksiyonlar ve çevresel stres gibi etkenler de hastalığı tetikleyebilir.
Vücudun verdiği bu anormal yanıt, sadece eklemle sınırlı kalmayıp ilerleyen dönemlerde kalp, akciğer veya göz gibi organları da etkileyebilir. Bu yüzden eklemlerde ufak ağrılar ya da tutukluklar dahi ciddiye alınmalı; tanı ve tedavi için geç kalınmamalıdır.

İLTİHAPLI ROMATİZMA BELİRTİLERİ

İltihaplı romatizma, çoğu zaman eklemlerde sertlik ve ağrıyla kendini belli eder. Ancak belirtiler çeşitlenerek farklı şekillerde de görülebilir:

• Sabah Tutukluğu: Özellikle sabah kalkar kalkmaz ya da uzun süreli dinlenme sonrası eklemlerde ciddi tutukluk.

• Eklem Şişliği ve Kızarıklık: Diz, el bilekleri, parmak eklemleri gibi bölgelerde belirgin şişlik, ısı artışı ve bazen kızarma.

• Hareket Kısıtlılığı: İltihaplı eklemler, günlük aktivitelerde zorluk yaratabilir; merdiven inip çıkmak ya da el becerileri gerektiren işleri yapmak güçleşir.

• Genel Halsizlik ve Yorgunluk: Vücutta süregelen enflamasyon, kronik yorgunluk ve kas-iskelet ağrılarına sebebiyet verir.
Belirtiler, kişinin yaşına ve hastalığın tipine göre değişebilir. Bazı hastalarda eklemlerin tek tarafı etkilenirken bazılarında simetrik tutulum (özellikle ellerde) gözlenebilir. Eklemlerdeki bu rahatsızlık, zaman zaman alevlenir ve bazen sessiz döneme girebilir.

İLTİHAPLI ROMATİZMA TEDAVİSİ

İltihaplı romatizma şüphesi bulunan hastalara genellikle romatoloji veya dahiliye (iç hastalıkları) uzmanları bakar. Tedavinin hedefi, eklemlerdeki iltihaplanmayı kontrol altına alarak ağrıyı hafifletmek ve eklem deformasyonunu engellemektir. Tedavi yaklaşımı şunları içerebilir:

1. İlaç Tedavisi: Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAID’ler) ve bağışıklık sistemini düzenleyici ilaçlar (DMARD’lar) kullanılır. Kortikosteroidler özellikle alevlenme dönemlerinde semptomları hızlıca yatıştırabilir.

2. Fizyoterapi ve Egzersiz: Kas ve eklemlerin hareketliliğini korumak adına hafif germe ve güçlendirme egzersizleri planlanır.

3. Yaşam Tarzı Düzenlemeleri: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz, sigarayı bırakma ve yeterli dinlenme, semptomları hafifletir ve hastalığın seyrini yavaşlatır.
Erken tanı konulup tedaviye başlandığında, eklem hasarı ve sakatlık riski önemli ölçüde düşer. Tedavi planı hastanın yaşına, semptom şiddetine, eklem tutulumuna ve genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir.

İLTİHAPLI ROMATİZMA AĞRI YAPAR MI, İLERLER Mİ?

Evet, iltihaplı romatizmanın temel belirtisi sıklıkla ağrı ve şişlik şeklindedir. Hastalık, müdahale edilmediğinde zaman içinde ilerleyerek kalıcı eklem bozukluklarına neden olabilir. Eklemlerde şekil bozuklukları, hareket kaybı ve nihayetinde sakatlık riski mevcuttur. Bunun yanı sıra, bazı otoimmün romatizmal hastalıklarda iç organlarda da tutulum gelişebilir. Yine de erken teşhis, doğru ilaç kullanımı ve yaşam tarzı adaptasyonları sayesinde, hastalığı kontrol altında tutmak ve kişiyi normal yaşamına yakın bir düzeye yaklaştırmak mümkündür.

SIKÇA SORULAN SORULAR

İltihaplı romatizma olduğu nasıl anlaşılır?

Sabahları eklemlerde uzun süren tutukluk, sıkça tekrarlayan eklem ağrısı ve şişlik, yorgunluk gibi işaretler kuvvetli ipuçları.

Kesin tanı için kan testleri (CRP, ESR, RF vb.) ve gerekirse röntgen veya MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Romatizma en çok nereye vurur?

Ellerdeki küçük eklemler (parmaklar), el bileği, diz, ayak bilekleri ve bazen omurga bölgesi en sık etkilenen alanlar. Hastalığın tipine göre tutulma bölgeleri değişebilir.

İltihaplı romatizma nasıl geçer?

Tamamen ortadan kaldırmak her zaman mümkün olmasa da, ilaç tedavisi, fizyoterapi, düzenli egzersiz ve sağlıklı yaşam önlemleriyle belirtiler büyük oranda kontrol altına alınabilir. Erken tedavi, hasar riskini asgariye indirir.

İltihaplı romatizma kan tahlilinde çıkar mı?

İltihap belirteçleri olan CRP ve ESR değerleri, hastalığın aktivitesini gösterebilir. Romatoid faktör (RF), anti-CCP gibi testler de romatizma çeşitlerinin tanı ve ayrımında kullanılır.