Kadınlarda östrojen hormonu fazlalığı nedir, neden olur? Kadınlarda östrojen hormonu yüksekliğinin belirtileri

Kadın bedeni, adet döngüsü boyunca östrojen ve progesteron gibi temel hormonların birbiriyle uyumlu salınımıyla işlev gösterir. Ancak bazen stres, çevresel toksinler, yanlış beslenme veya genetik faktörler neticesinde östrojen seviyeleri olması gerekenden daha yüksek düzeyde seyreder. “Kadınlarda östrojen hormonu fazlalığı neden olur?” sorusuna yanıt aranırken, sıklıkla bu etkenlerin birleştiği görülür.

KADINLARDA ÖSTROJEN HORMONU FAZLALIĞI NEDEN OLUR?

Östrojen hormonu, normal koşullarda adet döngüsünün ilk yarısında baskın olarak salgılanır ve rahim iç tabakasının kalınlaşmasından sorumludur. Dengeli beslenme ve sağlıklı bir metabolizma sayesinde bu salınım bir sonraki aşamada progesteronla denge kurar. Bazı durumlarda ise:

1. Aşırı Östrojen Salgısı: Yumurtalıklarda veya böbreküstü bezlerinde görülen işlev bozuklukları.

2. Progesteron Eksikliği: Östrojenin karşıt dengesi olan progesteron yetersiz kalır ve sonuçta östrojen daha baskın hâle gelir.

3. Obezite ve Stres: Vücuttaki yağ dokusunun artması, östrojen üretimini yükseltebilir; kronik stres de hormon dengesini bozarak östrojen seviyesini indirecek mekanizmaları aksatır.

4. Çevresel Östrojen Benzeri Maddeler: Endüstriyel kimyasallar (ör. BPA) ve tarım ilaçları, östrojen benzeri etki gösterip hormon reseptörlerini uyarabilir.

5. Hatalı Beslenme ve Sedanter Yaşam: Lifli gıdaların az tüketilmesi, aşırı rafine şeker alımı ve egzersiz yetersizliği de östrojen metabolizmasını sekteye uğratır.
Tüm bu faktörler, zamanla östrojen fazlalığına ve progesteron yetersizliğine zemin hazırlayabilir. Bazı ilaçlar (örneğin hormon replasman tedavisi) da eğer yanlış doz veya takip olmaksızın kullanılırsa östrojen dengesini aşırı yükseltebilir.

ÖSTROJEN FAZLALIĞI BELİRTİLERİ VE NASIL ANLAŞILIR?

Östrojen yüksekliğinin semptomları, vücudun birçok sistemini etkileyebilecek kadar geniş çaplıdır. Sıklıkla rastlanan belirtiler şöyle sıralanabilir:

• Adet Düzensizlikleri: Özellikle çok uzun süren veya aşırı ağır kanamalı regl dönemleri, ara kanamalar gözlemlenebilir.

• Göğüs Hassasiyeti veya Ağrısı: Meme dokusu östrojene duyarlı olduğundan, fazlalık durumunda dokuda şişkinlik ve acı hissi artar.

• Kiloda Artış ve Karında Şişlik: Özellikle karın ve basen bölgesinde yağlanma görülebilir; su tutulumuna bağlı ödem de görülebilir.

• Cilt Problemleri ve Sivilce: Hormonal dengesizlik akne veya ciltte yağlanmayı tetikleyebilir.

• Duygusal Değişiklikler: Sinirlilik, anksiyete atakları, depresif duygu durumuyla dalgalı ruh hâli sıklıkla görülür.
Hekim tanısında, çoğunlukla kan testiyle (östrojen ve progesteron seviyeleri) birlikte hastanın şikâyetleri ve adet düzeni dikkate alınır. Bazı vakalarda ek hormon testleri (FSH, LH, TSH vb.) veya ultrason gibi görüntüleme yöntemleri gerekebilir.

ÖSTROJEN FAZLALIĞININ (YÜKSEKLİĞİNİN) TEDAVİSİ

Östrojen yüksekliğini yönetmenin temel yaklaşımları, hayat tarzı değişiklikleri ve hormon dengesinin yeniden sağlanmasıdır. Aşağıda başlıca tedavi ve tavsiye yöntemleri yer alır:

1. Beslenme ve Diyet Düzenlemeleri: Bol lif içeren sebze, meyve ve tam tahıl tüketimi, sağlıklı yağlarla zenginleştirilmiş beslenme; rafine şeker, trans yağ ve alkol kullanımının sınırlandırılması önerilir.

2. Düzenli Egzersiz ve Kilo Kontrolü: Fazla kilolar östrojen fazlalığına katkıda bulunabilir. Haftada birkaç gün orta şiddette fiziksel aktivite hormon dengesine destek olur.

3. Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon veya terapi gibi yöntemlerle kortizol seviyesini kontrol altında tutarak hormonal denge korunabilir.

4. Hormon Düzenleyici İlaçlar: Gerekli görülürse doktor, doğum kontrol ilaçları veya progesteron desteği gibi hormon replasmanlarına başvurabilir. Ancak bu ilaçlar mutlaka uzman gözetiminde kullanılmalıdır.

5. Bitkisel Takviyeler: Bazı fitoterapötikler (ör. çuha çiçeği yağı, rezene veya adaçayı) östrojen metabolizmasına dolaylı katkı sunabilir. Bu da uzman önerisiyle ve diğer ilaç etkileşimleri gözetilerek yapılmalıdır.
Sağlıklı bir düzen oluşturup semptomları takip ederken, düzenli kadın-doğum muayeneleri ve kan hormon testleriyle gidişat incelenmelidir. Tedavide başarı, sıklıkla sabır, doktorun önerilerine uyum ve istikrarlı bir yaşam tarzı değişikliğinden geçer.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Kadınlarda östrojen Fazla Olursa Ne Olur?

Adet düzensizliği, kilo artışı, göğüs hassasiyeti, sivilce sorunları, sinirlilik gibi şikâyetler görülür. Uzun vadede bazı hormonsal hastalıklara zemin hazırlar.

Östrojen fazlalığı nasıl düşürülür?

Düzenli egzersiz, yüksek lifli beslenme, sigaradan uzak durma, alkol tüketimini azaltma ve gerekirse doktorun önerdiği hormonal düzenleyici ilaçlarla östrojen seviyesi kontrol altına alınabilir.

Östrojen yüksek olduğunu nasıl anlarız?

Belirtiler genelde adet döngüsünde bozulma, memede ağrı, aşırı kilo alma, ciltte yağlanma ve ruh hâli değişiklikleri şeklinde ortaya çıkar. Kesin teşhis için kan testi yapılır.

Östrojeni hangi besinler düşürür?

Dolaylı olarak sebze, meyve ve tam tahıl ağırlıklı diyetin yanı sıra soğan, sarımsak, lifli gıdalar östrojen metabolizmasını destekler. Ayrıca yeşil çay, kabuklu yemişler ve bazı baharatların da östrojen dengesine katkı sunduğu belirtilir.