Kadınların yaşam süresini uzatan telomer, erkeklerin daha az yaşamasına neden oluyor

“Kadınlar neden erkeklerden daha uzun yaşar?” sorusu, yıllardır bilim insanlarını ve tabii ki erkekleri düşündüren bir konu. İç Hastalıkları Uzmanı Nilgün Şeşen Öncül’ün açıklamalarıyla bu sorunun cevabı biraz daha netleşiyor. Sebebi telomerler ve testosteron!

Telomerleri, ayakkabı bağcığının ucundaki plastik kaplamalara benzetebiliriz. Bağcıklar her bağlanışta biraz daha aşınır yaşıyoruz. İşte telomerler de her hücre bölünmesinde biraz daha kısalıyor. Bu kısalma, hücrenin yaşlanmasına ve sonunda ölmesine neden oluyor. Kadınlarda bu kısalma, erkeklerden daha yavaş olduğu için kadınlar daha uzun yaşıyor. Yani, kadınların telomerleri daha dayanıklı görünüyor.

İç Hastalıkları Uzmanı Nilgün Şeşen Öncül, ortalama yaşam süreleri ile, erkeklerde ve kadınlarda değişen yaşam süreleriyle ilgili açıklama yaptı. Uzm. Dr. Öncül, “TÜİK’in açıkladığı raporuna göre beklenen yaşam süresi Türkiye’de ortalama 77.3 yıl. Bu oran kadınlarda 80 yıla, erkeklerde ise 74.7 yıla denk geliyor. Kadınların erkeklere göre biraz daha uzun yaşadığını görüyoruz” dedi.

Saygı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Nilgün Şeşen Öncül, hem TÜİK’in hem de Dünya Sağlık Örgütü verilerinden bahsederek erkeklerde ve kadınlarda önümüzdeki yıllarda beklenen yaşam sürelerinden söz etti. Uzm. Dr. Öncül ayrıca kadınların erkeklere oranla neden daha uzun yaşadığının açıklamasını yaptı.

SİGARA YAŞAM SÜRESİNİ ETKİLİYOR

Nilgün Şeşen Öncül, “TÜİK’ son raporunda beklenen yaşam süresini Türkiye’de ortalama 77.3 yıl olarak açıkladı. Bu kadınlarda 80 yıla, erkeklerde ise 74.7 yıla karşılık geliyor. Kadınların erkeklere bakarak biraz daha uzun yaşadığını görüyoruz. 

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2021 yılı raporu var. Erkekte beklenen yaşam süresi 72.5 yıl, sağlıklı yaşam süresi beklentisi ise 64.5 yıl. Kadınlarda yaşam beklenti süresi 78.1 yılken sağlıklı yaşam beklenti süresi de 65.9 yıla denk geliyor. 

Dünya Sağlık Örgütü 2019 verilerine göre, 30 – 70 yaş arasında kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, kanser ve böbrek hastalıklarına bağlı muhtemel ölüm oranı 16.5 olarak tespit edilmiştir. Ülkemizde 15 yaş ve üzeri sigara içme oranı yüzde 30.5 olarak belirlenmiştir. Bu dünya ortalamasında yüzde 20.9. Yani sigara içme oranı da dünyanın üzerinde. Beklenen sağlıklı yaşam süresinde de TÜİK verilerine göre durum biraz değişiyor. 

Kadınlarda beklenen sağlıklı yaşam süresi 56.3 yılken erkeklerde beklenen sağlıklı yaşam süresi 59 yıl. Ortalamada ise 57.6 yıla karşılık geliyor.

TELOMER BOYU UZUNLUĞU YAŞAM SÜRESİNİ ETKİLİYOR

Kadınların erkeklere nazaran daha uzun yaşamasının altında araştırılmış pek çok etken bulunuyor. Ama özellikle steroid hormon dediğimiz östrojenin koruyucu özelliği, testosteronun ise olumsuz etkileri ön planda. Östrojen, kötü huylu kolesterol dediğimiz LDL seviyesini düşürüp, iyi huylu kolesterol dediğimiz HDL seviyesini yükseltirken, testosteron ise tam tersi etkilere yol açıyor. DNA yapımızda bulunan telomer boyu uzunluğu da yaşam süremizi etkiliyor. 

Doğumda telomerlerin boyu eşitken ilerleyen senelerde kadınlarda meydana gelen telomer kısalmasının erkeklere oranla daha yavaş olduğu tespit edilmiştir. Kadınların bağışıklık sisteminin erkeklere göre daha aktif olması da uzun yaşam sebeplerinden biri. 

Testosteronun savaşçı ve rekabetçi duygusu erkekleri riskli davranışlara yönlendirebiliyor. Trafik kazalarında ya da şiddete meyilli durumlarda, hayati risk almada testosteron hormonu erkekleri tetikleyebiliyor. Hatta deneysel çalışmalarda, testosteronu alınmış denek hayvanlarında yaşam süresinin uzadığı gözlemlenmiştir” dedi.