Mutfaklarda sıklıkla kullanılan mikrodalgaların zararlı olup olmadığı konusuyla ilgili tartışmalar hala sürüyor. Uzmanlar, mikrodalga kullanırken radyasyon hasarı vakalarının nadir olduğunu ve bunların mumlardan daha az elektromanyetik radyasyon yaydığını söylüyor.
Mutfaklarda zamandan ve bulaşıktan tasarruf etmeye yarayan mikrodalga fırınların kullanımı dünya çapında vazgeçilmez oldu.
Hem yemek ısıtma hem de yemek pişirmeye yarayan mikrodalga fırınlarının getirdiği sağlık riskleri de tartışma konusu.
Gıda kalitesi ile ilgili kaygıları olanlar da bu ürünü kullanmayı tercih etmiyor.
Peki uzmanlar ne diyor?
Sosyal medyada kullanıcılar, mikrodalga fırınların güvensiz veya risksiz olduğuna dair iki görüşü de paylaşıyorlar. Kişisel deneyimlerini de aktarıyorlar. Farklı iddialar olsa da bilinene göre, mikrodalga fırınlar, x-ışınları ve diğer yüksek enerji kaynaklarında bulunan iyonlaştırıcı radyasyondan farklı olan, “mikrodalgalar” olarak bilinen iyonlaştırıcı olmayan radyasyonun benzersiz bir biçimine dayanır.
West Texas A & M Üniversitesi’nden elektromanyetik alanında uzman fizikçi Christopher Baird’e göre mutfaklarımızdaki mikrodalgalar, radyo dalgalarına benzer bir elektromanyetik radyasyon biçimidir.
Baird, “Bir mikrodalga fırının yakındaki bir insana zarar verecek kadar kötü bir şekilde arızalanması son derece nadirdir. O nadir vakalarda bile yanıklar ve yüzeysel sinir hasarı dışında hiçbir hasar meydana gelmiyor.” diyor.
Mikrodalgada ısıtılan gıdalar, yüzeydeki nemi muhafaza ederek bazı gıdalarda arzu edilen altın-kahverengi bir kabuk gibi görünümün oluşmasını engeller.
Bununla birlikte, 2020’de yayınlanan bir çalışmanın bulgularında, besinlerin kaybolmasını önleyen kısa işlem sürelerinin, düşük ısıtma sıcaklıklarının ve nispeten düşük güç seviyelerinin avantajları vurgulanıyor.
Bazı araştırmalar, bitkisel antioksidanları korumak için basınçlı pişirme ve kaynatma yöntemleri yerine mikrodalga fırın ve fırınlamayı tercih ediyor.
Örneğin A ve C vitaminleri mikrodalgada ısıtılan yiyeceklerde özellikle iyi dayanır. Çiğ alabalıkları mikrodalgada pişirmek K vitamini miktarının artmasına neden olur.
Food Science and Nutrition dergisinde yayınlanan bir makale, mikrodalga fırınların diğer yaygın pişirme araçlarına göre daha az enerji ve su kullandığını bile ortaya çıkardı.
Baird, “Mikrodalga fırınlarda kullanılan mikrodalga radyasyonu, bir şekilde pişirdiği yemeği zehirliyorsa o zaman evdeki Wi-Fi yönlendiricisinin sürekli olarak yaydığı radyo dalgaları da evdeki tüm yiyecekleri aynı şekilde zehirliyor olacaktır” diyor ve bu endişelerin hiçbirinin geçerli olmadığını vurguluyor.
Mum ışığında bile mikrodalga fırınlardan daha fazla elektromanyetik dalga bulunur. Baird’e göre, mantıksal olarak eğer mikrodalgalarla ilgili bu tür iddialar doğruysa, insanların mum ışığı konusunda daha fazla endişelenmesi gerekir.
FDA (U.S. Food and Drug Administration- Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi), mikrodalga fırın kullanımına bağlı izole ve nadir radyasyon hasarı vakalarının varlığını, özellikle de mikrodalga contasının kırılması gibi sorunlardan kaynaklandığını kabul ediyor.
Mikrodalga fırınlar Amerikan mutfaklarının vazgeçilmezidir, ancak tarihsel olarak durum her zaman böyle değildi.
Mikrodalga fırınlar ilk olarak 1945 yılında Percy Spencer tarafından bir radar deneyi sırasında bir magnetron tarafından yayılan ve ısı üreten mikrodalgaları gözlemledikten sonra tasarlandı.
Bunu bir mutfak aletine dönüştürmeye yönelik ilk girişimi devasaydı. Yaklaşık 1,8 metre yüksekliğinde ve 750 poundun üzerinde ağırlığıyla bildiğimiz modern modellerden çok uzaktı.
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından savaş zamanı teknolojisi ev kullanımına uyarlandığında, Amerikan mutfaklarında daha küçük ve kullanıcı dostu mikrodalga fırınlar ortaya çıktı. Daha sonra 70’lerde Amerikan yeme alışkanlıklarında dikkate değer bir değişim görüldü.
Gıda şirketleri giderek daha fazla meşgul ailelere ve bireylere ya da yemek pişirmemeyi tercih edenlere hitap ederek tekliflerini donmuş, mikrodalgada pişirilebilen akşam yemekleri ve atıştırmalıklarla genişletti; bu, Amerikalıların hazır, kullanışlı gıdalara bağımlılığını artıran bir trend de oldu.