Okul fobisi olan çocuğa nasıl davranmalı? Yaşı küçükse tedavi şansı yüksek

Okula başlayan çocuklardan bazıları okula mutlulukla başlarken bazıları için durum o kadar güzel olmayabilir. Yaşı küçük ilköğretim öğrencileri için bu sorun daha kolay bir şekilde aşılabiliyor. Peki okul fobisi olan çocuğa nasıl davranmalı? 

Okul fobisi basite alınacak bir durum değildir çünkü doğrudan çocuğun başarısını etkileyebilir. Çocukların bir kısmı önce okula başladığında hevesli olsa da bu durum sonradan ortaya çıkabilir.  Altınbaş Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Esra Gül Koçyiğit konuyla alakalı olarak; “Çocuklarda okulda meydana gelen yoğun sıkıntı ve huzursuzluk hissi nedeniyle okula gitmek istememe ve okulda yalnız kalamama ile kendini gösteren bu durum okul korkusu (okul fobisi) olarak ifade ediliyor. Dikkatli olunmazsa aşırı okul fobisi çocuğun başarısız olmasına neden olabilir” dedi.

Okul fobisi olan çocuğa nasıl davranmalı? diye merak ediyorsanız haberimizi okumaya devam edin. Fobisi oluşan öğrencilerin genellikle başarı kaygısı yaşayan, uyumlu ve uslu çocukların olduğunu ifade eden Dr. Esra Gül Koçyiğit, “Normal veya normal üstü zekaya sahip olmakla birlikte okul başarısızlığı da söz konusu değildir. Ancak dikkatli olunmaz ise aşırı kaygı başarısızlığa dönüşebilir” dedi.

OKUL FOBİSİ NEDİR?

Okul fobisi genellikle ilkokula başlama yaşı olan 5-6 ve ortaokula geçiş süreci olan 10-11 yaşlarında ortaya çıkar. Tatil dönüşü veya okula yeni başlarken kendini gösteren bu fobi çocuğun psikolojisini olumsuz yönde etkiler.

Kendisini farklı şekillerde gösteren okul fobisi temel olarak çocuğun okula gitmek istememesi ve okuldan korkmasıyla belli olur. Bu fobi tüm okula karşı gelişebileceği gibi sadece derslere yönelik de olabilir. Bu kategoride olan çocuklar genellikle kendine güveni olmayan ve kendi kendine iş yapamayan anne babaya bağımlı kişilerdir. 

OKUL BİR AİLE NEVROZUDUR

Okul korkusu genellikle anneden veya bakım veren kişiden ayrılma korkusundan kaynaklı olur. Sorunun aslında bir aile nevrozu olduğunun altını çizen Dr. Esra Gül Koçyiğit, ”Okul korkusu olan çocukların aile özelliklerine bakıldığında genellikle aile bireyleri birbirine ya çok bağlı ya da bağımlıdırlar. Sürekli biri, öbürüne bir şey olacakmış korkusu yaşar. Bununla birlikte evde sürekli biçimde çatışmalı bir ortamın olması veya küçük kardeşin anne ile daha fazla yakınlaşabileceği düşüncesi, çocuğun aklının evde kalmasına ve okulda durmasını zorlaştırmasına neden olabilir.” dedi.

OKUL FOBİSİ BELİRTİLERİ

Okul fobisi olan çocukta kalp çarpıntısı, sık idrara çıkma, mide bulantısı gibi belirtiler görülür. Bu çocuklar okula gidiş vakti yaklaştığı zaman mide bulantısı yaşarlar. Aynı zamanda kalp çarpıntısı, titreme, ağız kuruluğu, uyuşma, terleme, karın ağrısı, mide krampları yaşayabilirler. Çocuğun okula gitmesinden vazgeçildiğinde bu belirtiler bir anda yok olur. Bu tarz belirtiler bazen gerçek bir hastalığın habercisi de olabileceği için çocuğun mutlaka bir doktor kontrolünden geçirilmesi gerekir. 

OKUL FOBİSİ OLAN ÇOCUĞA NASIL DAVRANMALI?

Okul fobisi olan çocuğun yaşı ne kadar küçükse tedavi edilmesi de o kadar olasıdır diyen Koçyiğit, bu yaşlardaki çocukların tedavi ile yüzde 90’ının sağlığına kavuştuğunu ifade ediyor. 10-11 yaş ve daha büyük olan çocuklarda tedavide başarı oranı yüzde 30-60 olarak biliniyor. Aile ve öğretmenlerin bu konuda büyük bir sorumluluk alması gerektiğini hatırlatan Koçyiğit, ailelerin çocuğun okula hızlıca dönmesi için elinden geleni yapmalarını tavsiye ediyor. Tutarlı ve kararlı davranmanın esas olduğunu aktaran Koçyiğit, çocuğun fobisini yenmesi için okula gitmediği zamanlarda sınıf içinde aksaklıkların olabileceği söylenmeli dedi. 

KORKULARI KONUŞARAK AZALTIN

Çocukla korktuğu konular hakkında konuşulmasını öneren Dr. Esra Gül Koçyiğit, bunun çocuğun fikirlerinin önemli olduğunu hissetmesini sağlayacağını söyledi. Konuşmak aynı zamanda okulda onu üzen bir olay olup olmadığını anlamamızı sağlayacaktır. Okuldaki etkinlikler, oyunlar, öğretmenlerin tutumu, yemekler gibi konular hakkında konuşularak çocuktaki fobinin ne olduğunu kolaylıkla anlayabiliriz. 

ÖĞRETMEN POZİTİF BİR ORTAM OLUŞTURMALI

Öğretmenlerin fobisi olan çocuğa karşı ayrı bir sorumluluğu olduğunu söylemiştik. Özellikle ilköğretim çağında oldukça önemli bir karakter olan öğretmenin çocuğun okulu sevmesi için elinden geleni yapması beklenir. 

Öğretmenden beklenen davranışlar şu şekilde sıralanabilir:

Okulun ilk günlerinde daha yoğun bir şefkat ve ilgiyle çocuğa yaklaşın. Sıcak, pozitif bir sınıf ortamı oluşturulması ile çocukların okula karşı olan korkuları azaltılabilir.
– Çocuk ilk günlerde sınıfa girmek istemeyebilir. Bir süre öğretmen odasında ya da okul bahçesinde oturabilir. Ebeveynlerin okula gelmeleri ve çocuk kendini rahat hissedinceye kadar belli bir süre sınıf içinde oturmaları sağlanabilir.
– Çocuğun yaşadığı korku, kaygı, heyecan gibi duygulara öğretmen tarafından anlayışla yaklaşılmalı ve çocuğun kendini terkedilmiş gibi hissedeceği davranışlardan kaçının.
– Çocuğun ilgisini çekebilecek ve keyif alabileceği sınıf içi etkinlikler arttırın (örneğin; oyun etkinlikleri, grup halinde şarkı söylemek gibi)”.

ÖĞRETMEN-EBEVEYN İŞ BİRLİĞİ GEREKLİ

Okul fobisi olan öğrenci için öğretmen ile ebeveyn iş birliği içinde olursa durum daha çabuk yoluna koyulabilir. İstanbul Aydın Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Türkiye Araştırmaları Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Duygu Dinçer, ”Okul fobisinin kısa ve uzun vadeli olarak sosyal, psikolojik ve akademik birçok olumsuz sonucu var. Örneğin kısa vadede çocuğun yüksek düzeyde kaygı ve stres, düşük akademik performans ya da arkadaş ilişkilerinden kaçınma davranışı göstermesine sebep olabiliyor. Uzun vadede ise gençlik ve yetişkinlik yıllarında topluluk içinde konuşurken kaygı duyma, bağımlı kişilik geliştirme ya da yetişkinlikte alkol, sigara ve madde bağımlılığına yatkın olma gibi sonuçlar yaratabiliyor. Bu nedenle öğrenci iki hafta veya daha fazla bir süredir evden çıkmadan önce okul reddi tepkileri gösteriyorsa anne-babaların çocuklarının hem sınıf içinde benzer tutum ve davranışlarının olup olmadığını öğrenmek hem de iş birliği içinde süreci yönetmek için sınıf öğretmeniyle söz konusu konuyu konuşması gerekir.” diyor.