Ortaçağ salgını verem yeniden nüksetti! Covid 19’u geride bıraktı, milyonlarca insan tehdit altında!

Son yıllarda dünya genelinde milyonlarca insanı tehdit eden tüberküloz, halk arasında bilinen adıyla verem, 2023 itibarıyla yeniden en ölümcül bulaşıcı hastalık unvanını kazandı. Peki, verem nedir, nasıl bulaşır? İşte bu hastalığın risk faktörleri ve korunma yöntemleri hakkında bilmeniz gerekenler…

Tüberküloz, halk arasında verem olarak bilinen, dünya genelinde milyonlarca bireyi etkileyen bir hastalık. 2023 yılı itibarıyla verem, yeniden en ölümcül bulaşıcı hastalık olarak gündeme oturdu. Bu durum, hem tıbbi hem de sosyal açıdan büyük bir endişeye neden oluyor. Peki, verem tam olarak nedir ve nasıl bulaşır? Vereme yol açan risk faktörleri neler? Bu yazıda sizler için tüberkülozun neden olduğu tehditleri ve onunla başa çıkmanın yollarını derledik. 

VEREM NEDİR?

Verem, Mycobacterium tuberculosis adı verilen bir bakterinin sebep olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Genellikle akciğerlerde görülen bu hastalık, zamanla vücudun diğer organlarına da yayılabilir. Semptomları arasında uzun süreli öksürük, gece terlemeleri, kilo kaybı ve bitkinlik yer alır. Verem, çoğunlukla havada bulunan damlacıklar aracılığıyla bulaşır; bir hasta öksürdüğünde veya hapşırdığında, bakteriler havaya karışır ve bu havayı soluyan sağlıklı bireylere geçiş yapar.

VEREM NASIL BULAŞIR?

Veremin bulaşma yolları oldukça yaygındır. Hastalığı taşıyan bir kişi ile yakın temas, enfeksiyonun en önemli yollarından biridir. Bunun yanı sıra, kapalı alanlarda uzun süre bulunmak, yetersiz havalandırma ve zayıf bağışıklık sistemi gibi durumlar, tüberküloz riskini artırır. Ayrıca, kalabalık yaşam koşulları ve kötü sağlık hizmetleri, hastalığın yayılmasını kolaylaştıran diğer faktörlerdir.

VEREME NEDEN OLAN RİSK FAKTÖRLERİ NELER?

Verem hastalığı, özellikle belirli gruplar için önemli risk faktörleri taşır. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, HIV pozitif bireyler, kronik hastalıklara sahip olanlar ve yetersiz beslenen bireyler, tüberküloza karşı daha hassastır. Bunun yanı sıra, veremin yaygın olduğu bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden insanlar da yüksek risk altındadır. Bu durum, hastalığın bulaşma olasılığını artırırken, sağlık sistemlerinin durumu ve yaşam koşulları da hastalığın kontrol altına alınmasını zorlaştırmaktadır.

TOPLUM SAĞLIĞINI TEHDİT EDİYOR

Sosyal ve ekonomik faktörler, veremle mücadelede önemli engeller teşkil eder. Sağlık hizmetlerine erişimdeki eksiklikler, düşük yaşam standartları ve yetersiz beslenme, bu hastalığın yayılmasına zemin hazırlar. Tüm bu risk faktörlerinin bir araya gelmesi, özellikle savunmasız grupların veremle karşılaşma olasılığını artırmakta ve toplum sağlığını tehdit eden bir durum oluşturmaktadır.

VEREMLE MÜCADELEDE ALINACAK ÖNLEMLER NELER?

Vereme karşı alınabilecek önlemler arasında aşılama, düzenli sağlık kontrolleri ve tedaviye erken başlama yer alır. BCG aşısı, özellikle çocuklar için vereme karşı koruma sağlar. Hastalığın yayılmasını önlemek için, hastaların maske takması ve hijyen kurallarına uyması önemlidir. Sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi, verem tarama programlarının artırılması ve kamuoyunu bilinçlendirme kampanyaları da kritik öneme sahiptir.

FİNANSMAN AÇIĞI SAĞLIK SİSTEMİNİ TEHDİT EDİYOR 

2023 yılı itibarıyla Birleşmiş Milletler, tüberküloz (verem) ile mücadele hedeflerini belirlemiş olsa da, bu önemli sağlık sorununa ayrılan bütçe yetersiz kalıyor. Dünya genelinde, verem tedavi süreçleri, teşhis yöntemleri ve araştırmalar için gerekli fonların yalnızca %26’sı karşılanabilmiş durumda. Bu finansman açığı, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde hastalığın yayılmasını kontrol altına almayı zorlaştırıyor.

GELECEK İÇİN UMUT VAR MI?

Dünya Sağlık Örgütü’nün veremle mücadele programının yöneticisi Dr. Tereza Kasaeva, bu alanda umut verici gelişmeler yaşandığını belirtiyor. Verem tedavisinde daha etkili aşıların ve tedavi yöntemlerinin üzerinde çalışıldığını ifade eden Kasaeva, yüksek vaka sayısına sahip ülkelerdeki klinik araştırmaların da hız kazandığını vurguladı.

Gelecek yıllarda bu çalışmalardan elde edilen verilerle, en az bir yeni aşının piyasaya sürülmesi bekleniyor. Ancak veremle mücadeledeki bu umutlar, küresel iş birliği ve finansal kaynakların artırılmasıyla gerçeğe dönüşebilir.