Rahim kanseri nedir, neden olur? Rahim kanseri belirtileri, evreleri ve tedavisi

Rahim (uterus), kadın üreme sisteminin temel organlarından biridir ve içinde gelişen kanser türlerine genel olarak “rahim kanseri” denir. En yaygın formu endometrium kanseri olup; bunun dışında daha nadir görülen sarkomlar da rahmi etkileyebilir. “Rahim kanseri neden olur, nasıl geçer, evreleri ve tedavisi nasıldır?” gibi sorular, bu hastalıkla ilgili en çok merak edilen konulardır.

RAHİM KANSERİ (ENDOMETRİUM KANSERİ) NEDİR VE NEDEN OLUR?

Rahim kanseri, en sık rahmin iç tabakasını oluşturan endometrium isimli dokudan kaynaklanır. Kanserli hücreler, normalden farklı olarak kontrolsüz biçimde çoğalır ve zamanla yayılabilir. Gelişme nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı faktörler risk artışına katkı sağlar:

1. Aşırı Östrojen Maruziyeti: Östrojen hormonu rahim iç tabakasını kalınlaştırır. Menopoz sonrası bile östrojen düzeyleri yüksek seyrederse (örneğin obezite, östrojen içeren ilaçların yanlış kullanımı) risk artar.

2. Obezite: Vücuttaki yağ dokusu östrojen seviyesini yükseltir, dolayısıyla rahim kanseri olasılığını artırır.

3. Diyabet ve Hipertansiyon: Metabolik sendromla bağlantılı durumlar rahim kanseri riskini yükseltebilir.

4. Geç Menopoz veya Hiç Doğum Yapmama (Nulliparite): Uzun yıllar boyunca östrojen etkisinde kalmak endometrium kanseri olasılığını artırır.

5. Aile Öyküsü ve Genetik Faktörler: Lynch sendromu gibi bazı kalıtsal durumlar endometrium kanseri riskini yükseltir.
Yaş ilerledikçe (özellikle 50 yaş üstü), rahim kanseri gelişme riski yükselir. Düzenli jinekolojik muayeneler, özellikle menopoz sonrası beklenmeyen vajinal kanama gibi şikâyetlerde erken tanı şansını artırır.

RAHİM KANSERİ BELİRTİLERİ

Rahim kanserinin ilk ve en yaygın belirtisi anormal vajinal kanama veya lekelenmedir, özellikle menopoz sonrasında oluşan her türlü kanama uyarıcı kabul edilir. Daha ayrıntılı belirtiler şunlardır:

• Menopoz Sonrası Kanama: Menopozdan sonra tekrar kan görmek veya hafif lekelenme yaşamak.

• Ara Kanamalar veya Aşırı Kanamalı Regl: Henüz menopoza girmeyenlerde adet döngüsü dışı kanamalar veya normalden uzun/yoğun adet.

• Pelvik Ağrı veya Basınç Hissi: İleri aşamalarda, rahimde veya çevre dokularda büyüyen tümör, karın alt bölgesinde rahatsızlık yaratabilir.

• Kilo Kaybı, Halsizlik: Kanserin ilerlemesiyle metabolik değişiklik ve iştah azalması görülebilir.

• İleri Evrede Aşırı Yorgunluk ve Bacaklarda Şişlik: Tümör çevre dokulara veya lenf düğümlerine yayılıyorsa farklı semptomlar eklenebilir.
Her anormal kanama rahim kanseri anlamına gelmez, ancak bu olasılığı ekarte etmek için mutlaka jinekolog muayenesi ve gerekirse endometrial biopsi yapılmalıdır.

RAHİM KANSERİ EVRELERİ

Rahim (endometrium) kanserinde evreleme, tümörün rahim içindeki yayılımı ve komşu organlara veya uzak dokulara metastaz durumuna göre yapılır:

1. Evre 1: Kanser sadece rahim iç tabakası (endometrium) ve/veya rahim duvarında sınırlıdır.

2. Evre 2: Tümör, rahim ağzı (serviks) bölgesine de yayılmıştır.

3. Evre 3: Pelvik lenf düğümleri veya vajina gibi yakın bölgelere sıçrama vardır ancak daha uzak metastaz yoktur.

4. Evre 4: Tümör, mesane veya bağırsak gibi komşu organlara veya uzak organlara (karaciğer, akciğer vb.) yayılmıştır.
Evre ilerledikçe tedavi zorlukları artar. Erken teşhisle (Evre 1 veya 2) tedavi şansı ve sağkalım oranı yüksektir, ancak ileri evrelerde agresif tedavilere rağmen hastalık seyrinde zorluklar yaşanabilir.

RAHİM KANSERİ TEDAVİSİ

Tedavi yaklaşımı, kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve tümörün histolojik özelliklerine göre şekillenir.

1. Cerrahi:

o Histerektomi (Rahmin alınması): Genellikle yumurtalıklar ve tüplerle birlikte çıkarılır. Erken evrede temel tedavidir.

o Lenf Nodu Diseksiyonu: Kanserin lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını belirlemek amacıyla.

2. Radyoterapi (Işın Tedavisi):

o Lokal kontrol için veya cerrahi öncesi/sonrası uygulanabilir. Pelvik bölge veya vajinaya yönelik.

3. Kemoterapi:

o İleri evre veya tekrarlama durumlarında kullanılabilir. Karboplatin, paklitaksel gibi ilaç protokolleri sık tercih edilir.

4. Hormon Tedavisi:

o Bazı endometrium kanserleri hormon duyarlı olabilir. Progesteron türevleriyle tümörün büyümesi yavaşlatılabilir.
Hastalığın yayılımı ve hastanın özellikleri dikkate alınarak kombine tedaviler (cerrahi + radyoterapi + kemoterapi) planlanabilir.

RAHİM KANSERİ ÖLDÜRÜR MÜ?

Her kanserde olduğu gibi rahim kanserinde de “rahim kanseri öldürür mü?” sorusu, evre ve tedaviye yanıta göre değişir. Erken evrelerde yakalanmış ve uygun tedavi uygulanmış hastalarda sağkalım oranları yüksek düzeydedir. Ancak ileri evrelerde veya agresif tümör tiplerinde ölüm riski artar. Bu nedenle, anormal kanama veya pelvik ağrı gibi sinyallerde vakit kaybetmeden doktora başvurmak, erken teşhisin anahtarıdır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Rahim kanseri ilk belirtileri nelerdir?

Anormal vajinal kanama, özellikle menopoz sonrası dönemde görülen kanama en yaygın ilk belirtisi. Diğer işaretler arasında karın altı ağrısı, anormal akıntı veya beklenmeyen kilo kaybı bulunabilir.

Rahim kanseri olduğumu nasıl anladım?

Uzun süreli veya beklenmeyen kanamalar, pelvik ağrı şikâyetlerinde jinekoloğa giderek pelvik muayene, endometrial biyopsi ve ultrason değerlendirmesi yapılır. Kesin tanı histopatolojik inceleme (biyopsi) ile konur.

Rahim kanseri nerelerde ağrı yapar?

Genellikle karın alt (pelvik) bölgesinde ağrı veya baskı hissi oluşturabilir. İleri evrede sırt veya bacaklara yansıyan ağrılar da görülebilir.

Vajinada kanser olduğunu nasıl anlarız?

Vajinal kanser, rahim kanserinden farklı bir yerleşim olsa da benzer şekilde anormal kanama, kötü kokulu akıntı veya vajina duvarında kitle hissi şeklinde belirti verebilir. Kesin tanı jinekolojik muayene ve biyopsiyle konur.