Sırrın kapısı aralandı! Bilim insanları beyni tarayıp cinsiyeti bilen yapay zeka geliştirdi

Bilim insanları, kadın ve erkek beyinlerinin MR görüntülerini tarayıp cinsiyet belirleyebilen güçlü bir yapay zeka modeli geliştirdiler. Yüzde 90 başarı sağlayan yapay zeka sayesinde kadın ve erkek arasındaki farkların bilinmeyen sonuçlarına kapı aralanırken, hastalıkların teşhis ve tedavisinde kritik bir adım atıldı.

Stanford Tıp Fakültesi Dergisi Stanford Medicine araştırmacıları Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde geliştirdikleri son yapay zeka modeli ile ilgili araştırmalarının sonuçlarını yayınladı. Geliştirilen yeni yapay zeka modeli kadın ve erkek beynini ayırt etmede yüzde 90 oranında başarı sağladı.  

CİNSİYET FARKLILIKLARINI ANLAMAK NEDEN ÖNEMLİ? 

Bu çalışma, insan beyin gelişiminde, yaşlanmada ve psikiyatrik ve nörolojik bozuklukların ortaya çıkışında cinsiyetin oynadığı rol konusunda önemli bir kilometre taşı olarak kayıtlara geçti. Çalışmanın kıdemli yazarı, Stanford Bilişsel ve Sistem Sinirbilimi Laboratuvarı direktörü ve psikiyatri ve davranış bilimleri profesörü Vinod Menon, “Sağlıklı yetişkin beyinlerinde tutarlı ve tekrarlanabilir cinsiyet farklılıklarını belirlemek, cinsiyete özgü zayıflıkları daha iyi anlamak için kritik bir adımdır” dedi.

ERKEKLER VE KADINLAR ARASINDAKİ FARKI BULMAK ZOR

Bir kişinin cinsiyetinin beyninin nasıl organize edildiğini ve çalıştığını ne ölçüde etkilediği, bilim insanları arasında uzun süredir tartışma konusu olmuştur. Cinsiyet kromozomlarımız, özellikle erken gelişim, ergenlik ve yaşlanma dönemlerinde beynimizin maruz kaldığı hormon karışımını belirlemede yardımcı olur. Ancak, beyin yapıları erkekler ve kadınlar arasında büyük ölçüde aynı göründüğü için, cinsiyetle bağlantılı somut farkları bulmak zor olmuştur. 

YAPAY ZEKA MODELİNİN BAŞARISI 

Menon ve ekibi, bu çalışmada yapay zekanın son zamanlardaki ilerlemelerinden ve büyük veri setlerine erişimden yararlandı. İlk olarak, beyin görüntüleme verilerini sınıflandırmayı öğrenen derin bir sinir ağı modeli oluşturdular. Model, beyin taramalarını gösterdikçe ve hangi taramanın bir kadına veya erkeğe ait olduğunu söyledikçe bu farkları belirlemeye başladı. Model, yaklaşık bin 500 beyin taramasında neredeyse her zaman doğru bir şekilde cinsiyeti belirleyebildi. 

Bu başarı, beyin taramalarında cinsiyet farklılıklarının algılanabilir olduğunu, ancak önceki çalışmalarda güvenilir bir şekilde tespit edilemediğini göstermektedir. Modelin, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’daki birçok yerden alınan beyin taramalarında bu kadar iyi çalışması, bulguları özellikle ikna edici kılıyor. 

TAHMİNLER VE GELECEK ÇALIŞMALAR 

Araştırmacılar, modelin kararlarını nasıl verdiğini açıklamak için “açıklanabilir yapay zeka” adı verilen bir araç kullandılar. Menon ve ekibi, modelin bir beyin taramasının bir erkek mi yoksa bir kadına mı ait olduğunu belirlemek için en sık başvurduğu beyin ağlarını belirlediler. Model, en çok varsayılan mod ağına, striatuma ve limbik ağa bakarak karar verdi.

Ekip ayrıca, beyin fonksiyonel özelliklerine dayalı olarak katılımcıların belirli bilişsel görevlerde nasıl performans göstereceğini tahmin eden başka bir model oluşturmayı denedi. Bu modellerden biri erkeklerde bilişsel performansı etkili bir şekilde tahmin ederken, diğeri kadınlarda etkiliydi. Bu bulgular, cinsiyetler arasında farklılık gösteren beyin fonksiyonel özelliklerinin önemli davranışsal sonuçları olduğunu gösteriyor. 

Menon ve ekibi, modellerini kamuya açık hale getirmeyi planlıyor ve araştırmacıların bu modelleri kullanarak öğrenme bozuklukları veya sosyal işlev farklılıkları gibi beyin farklılıklarını araştırabileceğini belirtiyorlar. 

Stanford Medicine’in bu yeni yapay zeka modeli, cinsiyet farklılıklarının beyin organizasyonundaki rolünü daha iyi anlamak ve nöropsikiyatrik bozuklukları daha iyi ele almak için önemli bir adım olarak kabul ediliyor.