Yalan mı yoksa gerçek mi: Hayvanlar depremi hisseder mi, nasıl tepki verir? İşte bilimsel açıklama…

Kahramanmaraş’ta aynı gün içinde meydana gelen ve 10 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 şiddetindeki deprem tüm ülkeyi sarstı. Yıkıcı depremin ardından, evcil hayvanların ve sokak hayvanlarının depremi hissedip hissetmedikleri merak konusu oldu. Peki, hayvanlar depremi hisseder mi? Kediler, köpekler depremi hisseder mi? Detaylar haberimizde…

Kahramanmaraş’ta 6 Şubat 2023 Pazartesi sabah 04.17’de meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki deprem; Kahramanmaraş, Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya ve Hatay’da büyük yıkıma yol açtı. Deprem sonrası bazı vatandaşlar sosyal medyada, evcil hayvanlarının ve sokak hayvanlarının depremden önce devamlı ses çıkardığını ifade etti. Hayvanların vermiş olduğu tepkiler akıllara depremi hissetti mi sorusunu getirdi. Peki, hayvanlar depremden önce nasıl tepkilerde bulunurlar? İşte detaylar…

HAYVANLAR DEPREMİ ÖNCEDEN HİSSEDER Mİ?

Deprem meydana gelmeden önce, yer kabuğunun içinde ve dışında bir takım elektromanyetik dalgalanmalar ve titreşimler oluşur.  Ayrıca depremden hemen önce havaya çeşitli gaz kokuları yayılabilir ya da deniz suyunun seviyesinde değişiklikler meydana gelebilir. Ortaya çıkan bu belirtileri insanların tam olarak hissetmesi ve tahminlerde bulunması zordur. Ancak hayvanların duyu organları insanlara göre çok daha hassastır. Bir alanda meydana gelen en ufak farklılıkları bile hissedebilirler. Bu bilgi doğrultusunda hayvanlar en düşük seslere ve kokulara karşı dahi hassas olan duyu organları sayesinde depremi hissedebilirler.

HAYVANLARDA HUZURSUZLUK

Hayvanların algısı insanlara göre çok daha gelişmiştir. Yer altında meydana gelen titreşimleri hissedebilirler. Depremden hemen önce hissedebilecekleri gibi günler önceden de belirti gösterebilirler. Evcil hayvan sahipleri hayvanlarının davranışlarında bir huzursuzluk, farklılık hissettiklerinde bu durumu ciddiye almalı.

HAYVANLAR DEPREM ÖNCESİNDE NASIL TEPKİLERDE BULUNURLAR?

Doğada yaşayan pek çok canlı, depremin tahmini ile ilgili kesin bir kanıt olarak kabul edilmese de deprem öncesinde farklı tepkilerde bulundukları gözlemlenmiş.

Sürüngenler

Sürüngenler sınıfında yer alan yılanların depremin olacağı bölgeyi hızlıca terk ettikleri gözlemlenmiştir. Kış aylarında meydana gelen depremlerde kış uykusunda olan sürüngenler, yer kabuğunda oluşan sarsıntılara ve seslere bağlı olarak uykularından uyanmaktadır.

Kuşlar

Tavuk ve horoz kümes hayvanları deprem öncesinde ilginç sesler çıkardıkları, horozların sürekli olarak sıçradığı ve kümeslerinden dışarı çıktığı gözlemlenmiştir. Kuşların ise sürü halinde öterek depremin olacağı bölgeden uzaklaştığı, leylek ve martıların çok güçlü sesler çıkartarak başka bölgelere doğru uçtuğu gözlemlenmiştir.

Ahır hayvanları

Eşek, inek, at gibi ahır hayvanlarında gözlenen durum ise, deprem öncesi ahırlarından kaçmaya çalışmaları.

Su canlıları

Su altında yaşayan canlıların, bulundukları bölgede deprem olacaksa suyun altından gelen sismik dalgalar aracılığı ile depremi önceden hissettikleri düşünülmektedir. Deprem öncesinde balıklar, suyun ısınması nedeniyle kıyıya yüzmeye çalışır. Balık sürüleri depremin meydana geldiği alandan uzaklaşmak üzere ters yöne doğru yüzmektedir.

Ördekler

Suda bulunan ördeklerin kendilerini hızlıca suyun içerisinden kurtarmaya çalışmaları deprem öncesinde verilen tepkiler olarak yorumlanmaktadır.

Kurtlar

Kurt ve köpek gibi canlılar da doğa olaylarına karşı ses çıkartarak tepki göstermektedirler. Ormanın derinliklerinde yaşayan kurtlar deprem öncesinde inlerinden çıkarak güçlü bir şekilde ulumaya başladıkları tespit edilmiş.

Evcil Hayvanlar

Dünyadaki birçok canlının deprem öncesinde çeşitli tepkilerle vermeye çalıştığı düşünülse de en çok evcil hayvanlar üzerinde tahminde bulunuluyor. Dünyada gerçekleşen büyük depremlerin öncesinde bazı evcil hayvan sahipleri evdeki hayvanlarının depreme karşı kendilerine haber verdiğini belirtmektedir.

Kediler

Kediler sebepsiz yere hırçınlaşabilir. Kapalı ortamlara kaçarak saklanabilir.

Köpekler

Köpekler ise korkularını uluyarak, havlayarak dışarı vurur. Ayrıca bir alana toplanarak gruplaşmaya çalışırlar.

17 Ağustos depreminden önce köpeklerin aşırı derecede havladığı pek çok kişi tarafından belirtilmişti.

ÇALIŞMALAR YAPILDI

Halk arasında çiftlik hayvanları ve evcil hayvanların depremi saatler önceden sezerek anormal davranışlar sergilediği uzun yıllar boyunca genel bir kanı olarak süregeldi.

Alman bilim insanları tarafından yapılan bir çalışma ilk defa bu inanışı destekleyen sonuçlara ulaştı.

Konstanz Üniversitesi ve Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü tarafından yürütülen çalışmada, deprem açısından oldukça hareketli bir bölge olan Kuzey İtalya’da hayvanlara takip cihazı takılarak hareketleri izlendi.

Depremlerden önce anormal davranışlar sergilediği belirlenen 6 inek, 5 koyun ve 2 köpeğin tasmalarına takip cihazı takılmasının ardından bilim insanları hayvanların davranışlarını aylar boyunca izledi. Bu süre içerisinde bölgede 18 bin deprem kaydedildi. Bunların büyük bir kısmının şiddeti son derece küçük olsa da 12 tanesinin şiddeti Rihter ölçeğine göre 4’ün üzerindeydi.

Araştırmacılar sadece çiftlikte hissedilebilen sarsıntıları dikkate almaya karar verdi. Bu sarsıntılarla hayvanların aktiviteleri karşılaştırıldığında gerçekten de depremlerden 20 saat öncesine kadar hayvanların anormal davranışlar gösterdiği tespit edildi.

Ayrıca davranışların depremin merkez üssünün uzaklığına göre de değiştiği gözlendi. Araştırmacılar sarsıntının merkezi yaklaştıkça davranışlardaki anormalliğin daha erken başladığını vurguladı.

Çalışmadaki ilginç kısım ise hayvanların tek tek incelenmesinde fark edilemeyecek değişimlerin toplu olarak ele alındığında daha belirgin hale gelmesi oldu.