Zorbalığa uğrayan çocuk nasıl anlaşılır ne yapılır? ABD’li uzmandan anne babalara taktikler

Günümüzde çocuklar arasında yaygınlaşan zorbalığa karşı ebeveynlerin tutumu konusunda yönlendirici önerilerde bulunan uzmanlar, annne babalara empatiden görmezden gelmeye kadar çeşitli yöntemlerden oluşan bir yol haritası sunuyor. Zorbalık sözkonusu olduğunda yapmanız gerekenlerin listesini not etmenizde fayda var.

Peterborough Ontario’da çocuk davranış terapisti Debbie Cockerton, zorbalık üzerine yaptığı akademik bir sunumda zorbalığı engellemek ve bunun küçük çocuklar üzerindeki etkileriyle baş etmek için hem ebeveynlere hem de öğretmenlere bazı yararlı ipuçları verdi. 

Zorbalığın kasıtlı bir şey olduğuna ve güç dengesizliğinden kaynaklandığına dikkat çeken Cockerton, dengesizliğin birçok farklı yolu olduğunu belirterek zorbalığın tanımını şu şekilde yapıyor:

“Zorbalık, birisinin diğer kişinin duygularını açıkça incitecek bir takma ad veya ifade söylemesidir. Mağdurun vücut dilinden de bu anlaşılıyor. Zorba, kullandığı ifadenin veya takma adının mağdura duygusal zarar verdiğini fark ettiği anda, bu bilgiyi bir kenara saklayacak ve başka bir zaman tekrar kullanacaktır. Bu şekilde zorba, mağdur için bir hakaret veri tabanı oluşturur.”

Cockerton, sunumunun devamında ise şu bilgilere yer veriyor: 

ZORBALIĞIN BİRÇOK FARKLI TÜRÜ

Sözlü zorbalık, alay etme ve lakap takmadır. Bu, yalnız başına (sadece zorba ve kurban) veya diğer insanların önünde yapılabilir. Amaç mağdurun özgüvenini yıpratmaktır.

Fiziksel istismar; kasıtlı olarak birine çelme takmak, elindeki kitapları düşürmek, üzerine tükürmek, vurmak, tekmelemek, üzerine bir şeyler fırlatmak gibi şekillerde olabilir.

Sosyal zorbalık kızlarda erkeklere göre daha sık yaşanıyor. Buna dışlama yoluyla zorbalık da denir. Bunlar, kızların ve aynı zamanda erkeklerin sahip olduğu ve diğer insanları dışlamak için oluşturulmuş klikler.

SİBER ZORBALIK NEDİR?

Siber zorbalıkta failler, internet üzerindeki etkileşimlerinde yakalanma korkusu olmadan (bir şekilde) anonim olarak zorbalık yapabileceklerini düşünürler. Temel olarak mağdura cep telefonuyla mesaj göndermek (tehdit etmek, SMS, whatsapp) veya Facebook sayfalarına ve diğer sosyal medya platformlarına olumsuz mesajlar koymak anlamına gelir. Neyse ki mesajları gönderene kadar takip etmenin farklı yolları var. Siber zorbalık, birinin özgüvenini çok kolay bir şekilde yıpratabilir.

ZORBALIĞIN MAĞDUR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Zorbalık mağdurda izolasyon hissi oluşturabilir. Akranları da zorbalığa uğramaktan korktukları için onlarla takılmak istemiyorlar. Mağdurun özgüveni daha düşüktür çünkü size aptal olduğunuz, kimsenin sizinle oynamak istemediği ve kimsenin sizinle oynamak istemediği söylendiğinde, özgüveniniz tamamen düşebilir.

ÇOCUKLAR OKULA GİTMEK İSTEMEYEBİLİR

Zorbalığın gerçekleştiği yer orası olduğu için çoğu zaman okula gitmek istemiyorlar. Okuldan kaçmak için psiko-somatik bahaneler kullanıyorlar (örneğin: Başım ağrıyor, karnım ağrıyor). Zorbalığa maruz kalma stresi de bu baş ağrılarına veya mide ağrılarına neden olabilir. Grup ortamlarında kendilerini çok rahatsız hissedebilirler çünkü orada zorbalık yeniden başlayabilir. Fiziksel stres belirtileri vardır; geceleri uyuyamamak, çok uyumak istemek, mide ağrıları vb.

EBEVEYNLER NE YAPABİLİR?

Cockerton ebeveynlere zorbalıkla başa çıkmak için şu önerileri sunuyor:

Çocuğunuza rol model olun:

Değerlerinizin çok net bir şekilde ortaya çıkması gerekiyor. Çocuklar, dinlemediklerini düşünseniz bile söylediklerinizin çoğunu özümserler. Söylediklerinize ve yaptıklarınıza dikkat edin. Herkese saygı gösterin ve zorbalık yapmadığınızı gösterin.

Çocuğunuzla açıkça konuşun:

Örneğin bir televizyon programı izliyorsanız ve birisi zorbalığa maruz kalıyorsa ve arka planda bir kahkaha sesi varsa çocuğunuzla bunun hakkında konuşun. Onlara kurbanın gerçekte ne hissettiğini düşündüklerini sorun. Çocuğunuza yardımcı olabilmek için onunla açık bir iletişim kurmalısınız. Okuldaki zorbalığı bildirme konusunda çocuğunuzu destekleyin. Çocuğunuzun okulunda hangi sistemi kullandıklarını öğrenin.

Zorbalıkla başa çıkmanın bir başka yolu da çocuğunuzun empatisini geliştirmektir:

Çocuğunuza, tüm çocukların güvenli ve güzel bir yuvaya sahip olmadığını bildirin. Bazı çocuklar okula çok sayıda ‘çantayla’ gelirler. Bazılarının evde, olumlu ruh sağlığına elverişli olmayan zor bir durumu vardır. Zorbalar bir nedenden dolayı zorbalardır.

Muhtemelen içten içe kendilerini çok kötü hissediyorlardır. Başkalarıyla pek iyi anlaşamazlar. Zorbanın size yaptıklarını ayırın ve kişisel algılamayın. Eğer dalga geçtikleri kişi sen olmasaydın, muhtemelen başka birine saldıracaklarını anla.

Zorbalığa karşı çocuğunuza görmezden gelmeyi öğretmelisiniz:

Çoğu zaman bu o kadar kolay değildir. Çocuklar hiçbir şey söylemeyerek görmezden gelebilirler ama ayaklarını yere vurarak uzaklaşabilirler ya da kaşları çatık ya da elleri yumruk şeklinde olabilir. Zorba bunu görür ve karşılığını aldığını hisseder. Çocuğunuzun, zorbanın misillemesinden korkmadan zorbalığı bildirme konusunda rahat olduğundan emin olun.

Çocuğunuzun zorbalığa nasıl tepki vermesini istediğinizi rol oynama yoluyla pratik yapmak çok faydalıdır:

Etkili bir şekilde görmezden gelme alıştırması yapın (boş yüz, rahat omuzlar) ve zorbalığı bildirmek için ne söyleyeceğiniz konusunda pratik yapın. 

Çocuğunuzun özgüvenini geliştirin:

Pek çok beceri ve yeteneğe sahip olduğunu anladığından emin olun. Engelli olmaları onların daha az insan oldukları anlamına gelmez. Okulda zorbalığa maruz kalmaları durumunda hissedebilecekleri olumsuz duyguların bir kısmını hafifletmek için oyun günleri düzenleyin, topluluk tarafından düzenlenen programlara gidin.

Çocuğunuzun, zorbalığı azaltmayı ümit eden öğretmenle birlikte ekibin bir parçası olduğunuzu anlamasını sağlayın. Çocuğunuz hedef olabilir ama kurban olmasına gerek yok.