ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı bir üst seviyeye taşındı. Çin, cep telefonlarından savaş uçaklarına kadar her şeyin üretimi için kritik öneme sahip olan bazı ağır nadir toprak metallerini ve mıknatıslarının ihracatını durdurdu. Çin'in aldığı kararın ardından Türkiye'deki rezervler gündeme geldi. Çin'in ardından en büyük nadir toprak elementi rezervleri Türkiye'de bulunuyor.
ABD Başkanı Donald Trump, ikinci başkanlık döneminde de korumacı ticaret politikalarına devam ederek Çin, Kanada ve Meksika başta olmak üzere birçok ülkeye yönelik yeni gümrük tarifelerini geçtiğimiz haftalarda açıklamıştı.
Trump'ın aldığı kararın ardından ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı giderek kızışmaya başladı.
Çin ise 3 Nisan 2025 tarihi itibarıyla yalnızca kendi topraklarında işlenen yedi ağır nadir toprak metalinin yanı sıra, dünyanın arzının yaklaşık yüzde 90'ının Pekin'de sentezlendiği ağır nadir toprak mıknatıslarının ihracatını durdurdu.
Çin'in yaptığı hamlenin ardından ABD'nin savunma sanayisi ve yenilebilir enerji gibi kritik sektörlerinin ciddi oranda etkilenmesi bekleniyor.
ABD, nadir toprak ithalatının yaklaşık yüzde 70'ini Çin'den temin ediyor. İhracat kısıtlamaları kapsamında Çin'in F-35 savaş uçakları ile Tesla motorları gibi ürünlerde hammadde tedarikini hedef aldığı değerlendiriliyor.
Çin'in ardından nadir toprak elementlerinde en büyük rezerv Türkiye'de bulunuyor. Türkiye, yaklaşık 694 milyon tonluk nadir toprak elementi rezerviyle en büyük ikinci rezervine sahip ülke konumundadır.
Ekonominin her alanında ve özellikle enerjide dışa bağımlılığı azaltmaya yönelik yapılan çalışmalar kapsamında Türkiye, kuruluşunun 100. yılında nadir toprak elementlerini işlemeye başlamıştı.
Eskişehir'in Beylikova ilçesinde bulunan tesis 2023 yılında açıldı. Yıllık 1.200 ton cevher işleme kapasitesine sahip olan tesiste, ilk etapta 7 nadir toprak elementinin üretimine odaklanılacağı ve ilk defa bu elementlerin oksitlerinin üretileceği belirtmişti.
İlk etapta açıklanan bilgilere göre florit, barit, lantan, seryum, praseodimyum, samaryum, gadolimyum, evropiyum, neodimyum, gibi nadir elementler ve diğer 17 nadir toprak elementi de tesiste üretime konu olabilecek.
Tesiste işlenerek elde edilecek olan elementler, yüksek teknoloji ürünlerinde kullanılan yeşil enerji dönüşümünde, savunma sanayisinde, lazer güdüm sistemlerinde ve her türlü elektronik donanımda kullanılabiliyor.
2023 yılında yapılan açıklamaya göre pilot tesisten sonra endüstriyel tesise geçirilerek yıllık 570 bin ton üretim yapılması ve Türkiye'nin yıllık yaklaşık 220 milyon dolar gelir elde etmesi planlanıyor.