Büyükelçilik Nedir? Konsolosluk Nedir? Büyükelçilik ve Konsolosluk Arasındaki Farklar

Bu iki güzide devlet kurumu hakkında tanımlamalara geçmeden önce şayet diplomat veya resmi bir görevle yurdışında değilseniz; "vize, pasaport, ikamet belgeleri, askerlik, ölüm, doğum, evlilik" gibi işlerinizi takip etmek için konsolosluk kurumuna gitmeniz gerekecektir. Sade bir vatandaşın Büyükelçilik kurumu ile herhangi bir işi bulunmamaktadır.

Evet artık tanımlamalarımıza geçebiliriz...

Bu iki önemli kurum Dışişleri Bakanlığı'na bağlı olarak yüzyıllardır hizmet etmekte, hizmet vermektedir. Ülkemizi temsilen yurtdışında hizmet veren büyükelçiler, devletimizi başka bir devletin sınırları içinde temsil eden bürokratlardır. Tüm büyükelçiler bu sebeple devlet başkanı tarafından devletin temsilcisi olarak atanırlar. Her büyükelçi bu sebeple devlet başkanları ile muhattap olurlar. 

Büyükelçi, Büyükelçilik Nedir?

Büyükelçi, bir devleti başka bir devlet nezdinde temsil eden şahıstır, bürokrattır diyebiliriz. Diğer taraftan Büyükelçi'nin dışında devlet temsilcisi olarak başka temsilciler de bulunur.

Bunlar da sırasıyla;

Ortaelçi: Büyükelçiden sonra gelen temsilcilik derecesidir.

Mukim siyasi temsilci: Daha küçük siyasî temsilcidir; birbirleriyle çok az siyasî ilgisi olan devletlerarasında gönderilir.

Olağanüstü temsilci: Her hangi bir mesele üzerinde o meseleyi halletmek üzere geçici olarak gönderilmiş siyasî temsilcidir.

Maslahatgüzar: Geçici olarak elçinin yerini tutan siyasi temsilci olarak bilinirler.

Daimi Temsilci: Daimi temsilcilerde devleti temsil etmek üzere başkan tarafından atanan memurlardır. Daimi temsilci, aynı zamanda büyükelçi unvanını da taşır.

Elçi-Müsteşar ve Elçi-Daimi Temsilci Yardımcısı: Elçi-müsteşar ve elçi-daimi temsilci yardımcısı unvanları, büyükelçiliklerde ve daimi temsilciliklerde misyon şefinden sonra öndegelim sırasındaki birinci meslek memuru tarafından taşınabilir.

Dışişleri Uzmanları: Bakanlıkta en az 3 yıl görev yapmış ve hazırladığı tezi kabul edilmiş uzman yardımcıları, yeterlilik sınavını vermeleri halinde Dışişleri Uzmanlığı kadrosuna atanırlar. Uzmanlar merkez teşkilatında kendilerine verilmiş uzmanlık görevlerini yerine getiren memurlardır.

Konsolosluk Nedir?

Konsolosluklar; yabancı ülkelerde, ülkesinin ticari menfaatlerini koruyan ve diplomatik olmayan çeşitli resmi görevleri yerine getiren resmi dairelerdir. Konsolosluklar daha çok pasaport işlemleri, evlilik, doğum, ölüm gibi olayların resmi sürecinin takip edilmesini yaparlar. Uluslararası hukukta herhangi bir devletin herhangi bir devlete konsolosluk açma gibi bir zorunluluğu yoktur.

Başkonsoloslukların Sorumlulukları Nelerdir?

Başkonsolosluklar devletin temsilcisi hükmünde oldukları için genel olarak büyük şehirlerde yer alırlar. Başkonsolosluklar bulundukları ülkelerde uluslararası ilişkilerin kurulması ve kendi ülkesi ile bulunduğu ülke arasındaki bağın güçlendirilmesi görevini üstlenir. En üst dereceli konsolosa ise başkonsolos denir. Kişiler yabancı bir ülkede bulundukları sırada yaşadıkları yasal, suç oluşturan ya da doğal afet gibi durumlarda bulundukları ülkedeki kendi başkonsolosluklarına başvururlar. Görevin detayı ne olursa olsun bir konsolosluk her zaman iki ülke arasındaki uyumun ve düzenin sağlanması ve sürdürülmesi olacaktır. Bu bazen mikro bazen makro boyutlara ulaşabilir. Bir kişinin en şahsi ihtiyacına yönelik olacağı gibi bir takım sistematik ve uzun zamandır süregelen sorunların ortadan kaldırılmasına ilişkin çalışmalar da başkonsolosluklar tarafından masaya yatırılır.

Konsoloslukların Görevleri Nelerdir?

• Pasaport ve diğer resmi evrakların tespiti ve yenilenmesi,
• Bulunulan yabancı ülkede meydana gelen doğum, ölüm, evlilik, boşanma, evlat edinme gibi olayların yetkili kuruluşlara bildirilmesi,
• Yurt dışında yaşayan kendi ülke vatandaşlarının sosyal güvenlik durumu hakkında bilgilendirilmesi,
• Askerlik hizmeti bağlamında kendi vatandaşları için askeri formalitelerin ve kontrollerin sağlanması,
• Kendi ülke vatandaşlarına problemli ya da herhangi bir acil durumda destek sağlanması,
• Kendi ülke vatandaşlarının gözaltına alınma ya da tutuklanması durumunda ilgilenilmesi ve yasanın işleyişi ve adil davaların yürütülmesi konusunun takip edilmesi,
• Yabancı ülke vatandaşları için giriş vizesinin sağlanması ve bu kişilerin göçmenlik, oturma ve çalışma izni hakkında bildirilmesi

Büyükelçilik ve Konsolosluk Arasındaki Fark Nelerdir?

• Konsolosluklar ülkelerin, diğer ülkelerde bulunan ticari menfaatleri koruyan, diplomatik olmayan resmi dairelerdir.
• Büyükelçilik ise ülkelerin, diğer ülkelerinin başkentinde yalnızca bir tane bulunan, temsil ettiği ülkenin en yetkili diplomatik kurumudur.
• Büyükelçi; vatandaşı olduğu devleti başka bir ülkede temsile yetkili en üst düzey devlet görevlisidir.
• Büyükelçilik vize ya da vatandaşlarına pasaport vermez.
• Büyükelçi, görev yaptığı ülkede vatandaşı olduğu ülkenin devlet başkanını temsil eder.
• Konsolosluk idarecilerinin ünvanları ülkeden ülkeye değişir.
• Milletlerarası hukukta bir devletin, diğer devletlerde konsolosluk açma mecburiyeti yoktur.
• Konsolosluk görevlileri, diplomatik temsilci değildirler.
• Konsolosluk binaları ve arşivlerinin dokunulmazlığı vardır.
• Başlıca görevi olan kendi ülkesini atandığı ülkede temsil etmenin yanı sıra bulunduğu ülke ile ilgili başta siyasi olmak üzere çeşitli alanlarda raporlar hazırlayıp kendi dışişleri bakanlığına gönderir.