Deneme nasıl yazılır, Deneme yazısı nasıl yazılır?

Deneme, yazarın istediği her hangi bir konuda kendi öznel duygu, düşünce, his ve görüşlerini yazması anlamına gelir. Yazılan konuda kesin bir doğru, yanlış veya güzel çirkin gibi bir yargı bulunmaz. Samimi bir uslüpla yazarın konu hakkında kendi düşüncelerini anlatması denilebilir.

Deneme yazmak, yazım üslubu olarak oldukça ince bir çizgide durduğundan oldukça zordur. Pek çok yazım türüne yakın gibi dursa da aslından onlardan farklıdır. Bu farkı anlatmak için çok dikkat etmek gerekir.

Deneme üslup açısından sohbete oldukça yakındır. Düşüncelerimizi yazarken fıkraya kayabiliriz. Duygularımızı yazarken ise eleştiriye kaymak çok çok ince bir çizgidir. İşte bu sebepten, deneme yazmak edebiyatta en zor işlerden biridir.

Deneme nasıl yazılır?

Bilimsel kaygı taşımadan bir durum veya olay üzerinde kendi fikirlerinizi oluşturun. Plan yapın ve not alın.

Etkileyici bir üslup ile kanıtlamadan uzak olun. İnandırıcılığınızı herhangi bir belgeden değil samimiyetinizden yansıtmalısınız.

Deneme her konuda yazılabilir. Sonuca ulaşma önem taşımaz. Bir sonuca ulaşmasa da olur. İnsanlığı ilgilendiren, hitap etmesini istediğiniz millet veya ulusun yaşadığı devre uygun olarak evrensel bir konu seçilmelidir.

Denemeler, herhangi bir konuyu düşündürmek, öğretmek veya ufuk açmak maksadıyla yazılır. Bunlar 'kişisel duyarlılık ve dikkati konu alan denemeler', 'öğretici ve eleştirel denemeler' ve 'sosyal ve felsefi konularda bireysel düşünceyi ifade eden denemeler' olmak üzere üç gruba ayrılır.

Deneme yazmak için bir uzman olmak gerekmez. Sadece genel kültürü geniş bir insan olmak yeterlidir. Kültür birikimi olan insanların aktaracakları deneme yazıları çok daha fazla geniş olur.

Deneme yazarken yazan kişi sanki kendisiyle konuşuyormuş gibi yazar.

Deneme yazarken kişisel tezler her zaman ön plandadır.

Bilinen en meşhur deneme örnekleri

Montaigne'nin Denemeler isimli eseridir.

Ahmet Haşim 'Göl Saatleri' ve 'Gurabahane-i Laklakan' isimli eserlin içerisinde bazı bölümler deneme olarak, Türk edebiyatının ilk deneme örneği olarak bilinmektedir.

Nurullah Ataç

Ahmet Haşim'in Bize Göre (1928), Gurebahanei Laklakan (1928)

Ahmet Rasim'in Eşkâl-i Zaman (1918) ve pek çok yazısı

Mahmut Sadık'ın Takvimden Yapraklar (1912)

Refik Halit Karay'ın Bir Avuç Saçma (1939), Bir İçim Su (1931), İlk Adım (1941), Üç Nesil Üç Hayat (1943), Makyajlı Kadın (1943), Tanrıya Şikâyet (1944)

Falih Rıfkı Atay'ın Eski Saat (1933), Niçin Kurtulmak (1953), Çile (1955), İnanç (1965), Pazar Konuşmaları (1966), Kurtuluş (1966), Bayrak (1970)

Türk edebiyatında deneme yazanlar

Nurullah Ataç (1898-1957),

Sabahattin Eyüboğlu (1908-1973),

Suut Kemal Yetkin (1903-1980),

Mehmet Kaplan (1915-1986),

Nurettin Topçu (1909-1975),

Salah Birsel (1919 ),

Vedat Günyol (1912 ),

Enis Batur (1952 ),

Cemil Meriç (19171987),

Mehmet Salihoğlu (1922 ),

Uğur Kökden (1934 ),

Nermi Uygur (1925 ) bunlardan birkaçıdır.