Dünyanın gözü Türkiye'de üretilen bu ekmekte! Karadeniz sahillerinde Bafra Pidesi izleri

Samsun'un en meşhur yemeği olarak geçen Bafra Pidesi dünya ülkelerinin radarına girdi. Talip Bayram, dünyanın en iyi ekmeği olarak seçilen Bafra Pidesi'nin izlerini tgrthaber.com'un özel haber şefi Zehra Maslak'a anlattı.

Lezzetlerin haritası Taste Atlas, 2024 yılının en seçkin ekmeklerini belirlerken, dünyanın gözünü Türkiye'ye çevirdi. Bafra pidesi, geleneksel lezzetleriyle tüm dünyada yankı bulan bir zaferle listede birinciliğe oturdu. Bu başarı, sadece bir ekmeğin ötesinde, ülkemizin zengin mutfak kültürünün bir kez daha dünya sofralarına taşınmasının gurur verici bir kanıtıdır.

 KARADENİZ SAHİLLERİNDE BAFRA PİDESİ İZLERİ

Karadeniz'in şirin ilçesi Bafra, sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda damak çatlatan lezzetleriyle de tanınır.

Bu lezzetlerin başında ise Bafra pidesi gelir. Bafra pidesi, Türkiye'nin geleneksel mutfak zenginliklerinden biri olarak, yöresel yemek kültürünün simgelerinden biri haline gelmiştir.

Bafra Pidesi, Bafra Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan müracaat ile 18.11.2009 tarihinde coğrafi işaret belgesi almıştır.

GELENEKTEN GELECEĞE UZANAN BİR LEZZET 

Bafra pidesi, sadece bir yiyecek olmanın ötesinde, bölgenin kültürel mirasının da bir parçasıdır. Bafra'da hemen her evde yapılan ve misafirlere ikram edilen pide, toplumsal bağları güçlendiren bir unsurdur. Özel günlerde, bayramlarda ve düğünlerde mutlaka yerini alır.

Ayrıca Bafra'da ve Türkiye’nin birçok yerindeki fırınlar, bu geleneksel lezzeti yaşatmak için yıllardır aynı tarifleri kullanarak üretim yapmaktadır. Bafra pidesi, tarihinden aldığı güç ve lezzetiyle, hem yerel hem de ulusal düzeyde önemli bir gastronomik değer olarak varlığını sürdürmektedir. Gelenekten geleceğe uzanan bu lezzet yolculuğu, Bafra'nın kültürel zenginliğinin en güzel örneklerinden biridir.

GELECEĞE TAŞINAN BİR MİRAS

Günümüzde Bafra pidesi, sadece Karadeniz'de değil, Türkiye'nin dört bir yanında ve hatta yurtdışında bile tanınan ve sevilen bir lezzet haline gelmiştir. Gastronomi turizminin de etkisiyle, Bafra pidesi pek çok insanın tatmak için özel olarak seyahat ettiği bir ürün olmuştur. Bu lezzetin korunması ve gelecek nesillere aktarılması için yapılan çalışmalar da oldukça önemlidir. Yerel yönetimler ve gastronomi dernekleri, Bafra pidesinin dünya mutfaklarında tanıtılması için yoğun çaba sarf etmektedir.

PİDENİN TARİHÇESİ 

Bafra pidesinin kökeni, Karadeniz Bölgesi'nin zengin tarım ve hayvancılık kültürüne dayanır. Tarihi kaynaklar, pidenin Osmanlı döneminde yaygın olarak tüketildiğini ve zamanla Bafra'da özel bir form kazandığını gösterir.

Geleneksel pidenin Bafra'da bu denli ünlü hale gelmesinde, ilçenin verimli topraklarında yetişen kaliteli buğdayların ve Karadeniz'in bereketli sularında yetişen hayvanların katkısı büyüktür. Özellikle bu bölgenin un ve tereyağı, pidenin lezzetinde büyük rol oynar.

Bafra pidesinin 150-200 yıl öncesine kadar dayandığı belirtiliyor. 1850'li yıllardan beri Bafra'daki fırıncı aileler tarafından yapılan Bafra pidesi, o yıllarda evlerde içi hazırlanarak fırınlara getirilip yaptırılırmış. O dönem Fırıncı Hacı Kerimzade, Akekmekçizade Ömer Efendi ve Şişik Salim'in fırınları varmış.

1920'li yıllarla 1960'lı yıllarda ise Hüseyin Tokalak'ın Tokalaklar fırını, Mehmet Akekmekçi'nin Cimbilikler fırını, Bayram Camadan'ın Camadanlar fırını, Halil İbrahim Bayram'ın Yeni fırını, Hürriyet Dayı’nın Hürriyet fırını, Dadaş Mehmet'in Dadaş fırını, Hacı Kerim'in fırını ve Kamil Günday’ın 2 adet Gündaylar fırını gibi fırınlar açılmış. 

Tokalaklar'ın ve Cimbilikler'in fırını o yıllarda haftanın her günü iç getirene Bafra Pidesi yaparken, diğer fırınlar ise sadece Pazar günleri yaparmış. Bafra pidesinin ilk dışarıya açılması ise 1962 yılında Tokalak fırınının sahibi rahmetli Hüseyin Tokalak'ın oğlu Hasan Tokalak ile olmuştur.

Daha önce, Bafra'daki fırını için İstanbul'dan getirttiği Rum fırın ustasından öğrendiği şekilde buraya kendi elleriyle fırın yapmış. Hasan Tokalak böylece ilk hazır Bafra Pidesi satışı yapan kişi olarak Bafra tarihine geçmiştir.

BAFRA PİDESİ COŞKUN KURU SAYESİNDE İSTANBUL'DA 

İstanbul’un Kadıköy semtinde 1980 yılında Coşkun Kuru’nun açtığı “Coşkun Usta Pide Salonları”, Bafra pidesinin eşsiz lezzetini büyük bir ustalıkla sunarak bu nadide yemeğin tanıtımına önemli katkılar sağlamıştır. 1980'lerin başında Kuru ailesi tarafından küçük bir pide dükkanı olarak kurulan bu işletme, zamanla lezzetli ve kaliteli ürünleri sayesinde müşterilerinin gönlünde taht kurmuş ve İstanbul'un en gözde pide mekanlarından biri olmayı başarmıştır.

Samsun Bafra’da 1963 yılından itibaren pidecilik yapan Coşkun Kuru’nun özverili çalışmaları ve kaliteye verdiği önem, işletmeyi başarıya taşıyan en önemli unsurlar olmuştur. Coşkun Kuru’nun oğlu Tolga Kuru da babasının mirasını devralarak Bafra pideyi markalaştırma sürecini ustalıkla yönetmiştir.

Babasının ismini Bafra Pide markasına eklerken sosyal medyada da bu yeniden doğuşun hikayesini yazmıştır. Aynı zamanda işletmenin yöneticisi olarak görev yapan Tolga Kuru, işletme yönetimi ve pazarlama stratejilerinde önemli bir rol üstlenmiş ve Bafra pidenin başarısında büyük pay sahibi olmuştur. Bu mekânın müşterileri arasında fırıncı çocukları, Trabzon'dan Bafra'ya göç edenler, oradan da Almanya ve Amerika'ya yerleşenler, İstanbul'a gelenler, bürokrat, iş insanı, komutan, sanatçı, sporcu ve hatta cumhurbaşkanları dahi olmuştur.

Tolga Kuru; “Karadeniz sahillerinde pidenin izini sürdüm. Kaliteli malzemenin tereyağının peynirin etin peşine düştüm. İnsanlarla sohbet ettim, bilgiler topladım. Bundan 15 yıl önce Samsun’a gittiğimde merkez caddelerinde dahi Bafra pidesini insanlar bilmiyordu. Ancak şu anda her yerde bu pide konuşuluyor. O zaman şunu anladım demek ki dedim babam bu işi layıkıyla yapmış. Biz de TV’lerde, üniversitelerde aşçılık ve gastronomi bölümlerinde Bafra pidesi bölümü açtırarak katkılarda bulunduk. Bütün ünlüler, sanatçılar sporcularla birlikte inanılmaz bir bilinirlik oluştu ve insanlar Bafra’ya gittiklerinde bu pideyi yemeye başladılar. Sonuç olarak Bafra Pidesi sayesinde hep beraber Türkiye’nin gastronomi turizmine katkı sağladık” demektedir. 

NOKUL LEZZET DURAĞI 

İstanbul’da Bafra Pidesi konusunda katkı sağlayanlardan biri de hiç kuşkusuz Samsun-Bafra’nın önemli ailelerinden birine mensup ve İSGİD - İstanbul Samsunlu Genç İş İnsanları Derneği kurucu Genel Başkanı Fatih Aşçı’dır. İstanbul’da kurduğu Nokul Bafra Pidesi mekanından sonra Kuzey Marmara Otoyolunda açtığı Nokul Lezzet Durağında da harika Bafra Pidesi yapılmaktadır. 

BAFRA PİDESİNİN YAPILIŞI LEZZETİN SIRRI GELENEKTE SAKLI

Bafra pidesi hamuru, özel bir un türüyle hazırlanır ve uzun süre mayalanarak dinlendirilir. Bu sayede hamur, hem yumuşak hem de esnek bir yapıya kavuşur. İncecik açılan hamurun içine genellikle kıyma, çiğ soğan ve baharatlardan oluşan harç konulur. Ancak peynir, pastırma veya kavurma gibi farklı iç harç seçenekleri de tercih edilebilir.

Bafra pidesinin en önemli özelliklerinden biri, kapalı bir şekilde pişirilmesidir. Bu sayede iç harcın lezzeti hamura iyice siner ve pide daha lezzetli hale gelir. Pide, meşe veya gürgen odunu ile ısıtılan taş fırında pişirilir. Fırının en uzak kısmında, yani "koltuk" denilen bölgede yavaşça pişirilen pide, çıtır çıtır bir dış yüzeye sahip olur.

Pidenin lezzetini belirleyen en önemli faktörlerden biri de kullanılan malzemelerin kalitesidir. Bafra'da üretilen özel un, tereyağı ve manda peyniri, pidenin eşsiz lezzetini ortaya çıkaran başlıca unsurlardır. Pişirme sırasında pideye sürülen yayık tereyağı ise, pidenin lezzetini daha da zenginleştirir.

Sonuç olarak, Bafra pidesi, özel hamuru, lezzetli iç harcı ve geleneksel pişirme yöntemiyle öne çıkan, Karadeniz mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biridir.