Kanda UİBC Nedir? UİBC Düşüklüğü, Yüksekliği Ve Normal Değerleri Nasıldır?

UİBC (Unsaturated Iron Binding Capacity) Nedir?

Atom numarası 26, kütlesi 55,8 gram olan demir, vücutta oksijeni taşıyan proteinlerin ve enzimlerin yapısında bulunur.

Demir, peroksidazlar ve sitokromlar gibi oksidatif reaksiyonları katalizleyen enzimlerde, enzim molekülünün integral parçası veya kofaktörü olarak bulunur. Gıdalarla vücuda alınan demir “hem” veya “non-hem” demiri şeklinde bulunur. Bu iki formun emilimi birbirinden farklıdır.

İnsan kanında doymamış demir bağlama kapasitesine UİBC (Unsaturated Iron Binding Capacity) denir. UIBC(Unsaturated Iron Binding Capacity), demirle doymamış yedek demir bağlama kapasitesidir. Doymamış demir bağlama kapasitesi (UIBC), demir mineraliyle ilgili kan testleriyle tespit edilir. Vücuttaki demir miktarıyla ilgili problemleri teşhis etmeye yardımcı olmak için kullanılan testlerden biridir.

İnsandaki demir, vücut fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde yerine gelmesi için çok gerekli olan mineraldir. Bedendeki demirin yaklaşık %75'i, kırmızı kan hücrelerindeki oksijen taşıyıcısı olan hemoglobinin bileşenidir. Hemoglobin, oksijeni akciğerlerden tüm vücut hücrelerine iletmekle kalmaz, kırmızı kan hücrelerine kırmızı renk verir. Kandaki demirin %95'ini transferrin adlı bir protein taşır. Transferrin, bağırsaklar tarafından demiri emip oradan da kan yoluyla vücudun diğer hücrelerine taşır.

Sağlıklı bireylerde transferrin çok daha fazla demir taşıyabilecekken kapasitesinin ancak üçte birini demirle doyurur. Üçte iki kapasitesi halen boştur, yani demirle doymamıştır. Demirle doymamış bu yedek demir bağlama kapasitesine ise UIBC diyoruz.

UİBC (Unsaturated Iron Binding Capacity) Normal Değerleri Nasıldır?

UİBC değerleri kadın ve erkeklere göre değişiklik gösterir.

Kadınlarda; 215-480 ug/ dl
Erkeklerde; 225-480 ug/ dl

Bu değerler laboratuvar ortamlarında yapılan kan testleri depolanan demir miktarını gösterir. Kanda transferrin proteini yüksek ise bu durum demir eksikliğini gösterir. Söz konusu oranlar kadınlarda özellikle hamilelik dönemlerinde artış göstermektedir.

UİBC, laboratuvar testleri ile ölçülebilmektedir. İlk olarak radyoaktif demir ve spektrofotometrik yaklaşımlar kullanılır.

Toplam demir bağlama kapasitesinin hangi oranda olduğunu görmek için UİBC ve plazma demirinin toplamının bilinmesi gerekir. Yapılan testlerde ideal aralık 255 - 450 ug/dl olarak belirlenmiştir. Vücuttaki demir eksikliği UİBC değerini arttırır.

Kanda demirin normal değerlerde olabilmesi için UİBC oranının normal seyrine çekilmesi gerekmektedir. Bu durumda olan hastaların dâhiliye uzmanı doktor ile görüşmesi gerekir. Dâhiliye uzmanı doktorun uyguladığı testlerden çıkan sonuca göre en uygun tedavi sürecine başlanır.

UİBC (Unsaturated Iron Binding Capacity) Düşüklüğü Nedir?

UIBC düşüklüğünün birçok nedeni olabilir. Kanda bulunan ve hayati önem taşıyan demirle ilgili bir kavram olan UİBC genel sağlık hakkında da ipuçları vermektedir. Kanda bulunan miktar, bu bakımdan önem taşımaktadır.

UİBC miktarının düşmesinde etkili olan durumlar;

•    Demirin deri, kalp, karaciğer gibi yapılarda birikmesine ve organlarda işlev kaybına neden olmasına sebebiyet veren hemokromatozis hastalığı
•    Demir birikimine bağlı olarak ortaya çıkan kansızlık
•    Yetersiz ve dengesiz beslenme
•    Vücutta sık sık iltihaplanma yaşanması
•    Karaciğer hastalıkları
•    Nefrotik sendrom
•    Kronik enfeksiyonlar
•    Hemolitik anemi türü
•    Sideroblastik anemi
•    Demir toksisitesi durumunun yaşanması
•    Vücutta aşırı demir yüklenmesi
•    Transferrin doygunluğu
•    B12 vitaminin sindirim sisteminde emiliminin bozulması
•    Akdeniz anemisi yani talasemi
•    Siroz hastalığı

UİBC Yüksekliği Nedir Nasıl Olmalıdır?

UİBC seviyesinin yüksek olması da demir miktarı ile bağlantılı bir durumdur. Demir eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durumun etkili olmasında beslenme birincil etkendir. Yanlış beslenme direkt olarak kanın içeriğindeki maddeleri etkilemektedir. Demir bakımından yetersiz beslenme sonucunda UİBC yüksekliği ortaya çıkmaktadır. Beslenme düzeninde düzenli demir alımına dikkat edilmelidir. Demir vücuda sağlıklı şekilde alınsa dahi vücutta karşılaşılan zorluklar, UİBC sorunlarının yaşanmasına neden olmaktadır. Demirin sağlıklı şekilde emilmesi gerekmektedir. Demir emiliminde yaşanan problemler UİBC miktarını yükseltmektedir.

UİBC yüksekliğine neden olan durumlar;

•    Kansızlık yani demir eksikliği anemisi
•    Doğum kontrol haplarının kullanılması
•    Gebeliğin son zamanları
•    Karaciğerde meydana gelen akut hasarlar
•    Akut hepatitler
•    Kan kaybının yaşanması
•    Kırmızı kan hücrelerinin aşırı miktarda üretilmesi anlamına gelen polisitemia hastalığı
•    Kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin miktarının az olması