Davaların kesinleşmiş hükümleri, çoğu durumda daha fazla denetimden geçmez. Ancak kanun yararına bozma dilekçesi nedir diye soranlar, yargılamada ortaya çıkmış yanlışlıkları ortadan kaldırmak amacıyla bu yolun kullanılabileceğini öğrenir. Kanun yararına bozma, özellikle hukuka aykırılık içeren ama taraflardan biri için kesinleşen kararların, devletin menfaatini gözeterek yeniden gözden geçirilmesini sağlar. Böylece, benzer konularda gelecekte ortaya çıkabilecek hataları önlemeyi hedefler.
Kanun yararına bozma, istinaf veya temyiz süresi geçmiş olsa bile hatalı kararlara karşı bir düzeltme yolunu mümkün kılar. Yargıtay veya Danıştay gibi üst merciler, yerel mahkeme kararındaki hukuka aykırılığı tespit ettiğinde kararı bozarak, benzer durumların tekrar yaşanmamasını amaçlar. Burada, mağdur olan tarafın doğrudan hak kazanması değil, "kamu yararının" gözetilmesi ön planda olur. Uygulamada, savcılıklar veya Adalet Bakanlığı devreye girerek, ilgili kararın kanun yararına incelenmesini talep edebilir. Kişi veya avukatının talebiyle başlayan süreçte, kanun yararına bozma dilekçesi örneği doğrultusunda hazırlanan başvuru metni, dosyadaki hukuka aykırılıkları üst merciye sunar. Bu yol, kararı etkilemese de yanlışlığın tespitiyle benzer davalara yol gösterir.
Kanun yararına bozma dilekçesi nedir sorusu, yargılama sürecindeki kimi hatalı kararların, kesinleşmiş olsa dahi denetlenmesine olanak veren hukuki yolun tanımıdır. Normal itiraz veya temyiz süreleri dolmuş olan bir karardaki hukuka aykırılık, kanun yararına bozma mekanizmasıyla tekrar gündeme taşınabilir. Hükmü vermiş olan mahkeme, yeniden yargılama yapmasa da, bozma kararının etkisiyle benzer hatalara düşülmemesi sağlanır. Bu nedenle esas amaç, kamu düzenini korumak ve yargı içtihatlarının doğru olmasını garanti altına almaktır.
"Kanun yararına bozma dilekçesi nasıl yazılır" diyenler, aşağıdaki noktalara dikkat ederek başvurularını şekillendirebilir:
•Yetkili Merci: Dilekçe genellikle Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı üzerinden yürütülür. Kararı inceleyecek üst mahkeme ya da daire belirtilmelidir.
•Karara Ait Bilgiler: Kararı veren mahkeme, dosya numarası ve kesinleşme tarihi gibi unsurlar açıkça yer almalıdır.
•Hukuka Aykırılık Gerekçesi: Yanlış uygulanan madde, göz ardı edilen emsal kararlar veya hatalı değerlendirmeler net biçimde anlatılmalıdır.
•Talep: "Kanun yararına bozmaya konu kararın incelenmesini ve hukuka aykırı kısımların giderilmesini talep ediyorum" gibi bir ibareyle sonuçlandırabilirsiniz.
•İmza ve Tarih: Dilekçe sahiplerinin ıslak imzası ve başvuru tarihiyle belgelendirilmesi gerekir.
Nelere Dikkat Edilmeli?
•Süreler: Normal istinaf/temyiz süresi geçmiş kararlarda kullanılır, bu nedenle zaman kısıtlamasına dikkat etmek gerekir.
•Sonuç: Bozma kararı, davanın tarafları için bir hak sağlamaz; sadece hukuka aykırılığın tespiti amacı taşır.
•Kamu Yararı: Yol, esas olarak kamu düzenine aykırı kararları düzeltmek içindir.
Aşağıdaki örnek metin, hazırlayacağınız dilekçe için temel bir rehber sunmaktadır. Kendi somut davanızdaki bilgileri ve hukuki gerekçeleri ekleyerek dilekçeyi düzenlemeniz gerekir.
…… ADLİ YARGI İLK DERECE MAHKEMESİ’NİN …/… ESAS VE …/… KARAR SAYILI İLAMI İÇİN
(ADALET BAKANLIĞI / YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NA)
DOSYA NO: …/…
BAŞVURUDA BULUNAN (TALEP EDEN):
Adı Soyadı: ………………………………………………
Adres: ………………………………………………
KONU: Kanun yararına bozma yoluna başvuru talebidir.
AÇIKLAMALAR:
1.Mahkemenin …… tarihli ve …/… esas, …/… karar numaralı ilamı, davacı/davalı lehine yahut aleyhine kesinleşmiştir. Ancak bu karar, hukuka aykırı bir takım gerekçeler içermektedir.
2.Kararda ………… kanun maddesinin yanlış uygulanması (veya uygulamada açık hataya düşülmesi) söz konusudur. Delillerin değerlendirilmesi sırasında da somut gerçeklerin göz ardı edildiği görülmektedir.
3.Normal itiraz veya temyiz süreleri geçtiğinden, bu başvuruyu kamu yararına bozma yolu ile gerçekleştiriyorum.
TALEP VE SONUÇ: Yukarıda izah edilen sebeplerle, adı geçen ilamın kanun yararına bozulmasını ve hukuka aykırılığın giderilmesini arz ederim.
Tarih: …/…/20…
İmza: …………………………………………………
(Ad – Soyad)