Üniversiteden mezun olur olmaz kariyer basamaklarını hızla tırmanmak isteyenlerin kapısını çalan sınav KPSS’nin en prestijli kulvarı KPSS A grubu nedir sorusuyla başlar. A grubu puanıyla; Hazine ve Maliye, Ticaret, Çalışma ve Enerji bakanlıklarında uzman yardımcılığından denetmenliğe kadar yüksek sorumluluk içeren kadrolara girilir ve birkaç yıl içinde müfettiş, uzman veya kontrolör unvanına yükselme şansı doğar. Bu kulvarda yalnızca Genel Kültür–Genel Yetenek değil, hukuk, iktisat, maliye, işletme ve muhasebe alan testlerine de girildiği için hazırlık süreci uzun ve yoğun olur.
KPSS A grubu meslekleri kamu yönetiminde stratejik karar süreçlerine yön veren kariyer kadrolarıdır; bu unvanlara atanmak için lisans mezunu olmak, ilgili alan testlerinde başarılı bir puan almak ve kurumların yaptığı sözlü/mülakat aşamalarını geçmek gerekli. A grubu puan türleri çok sayıda test kombinasyonundan oluşur, bu yüzden kpss grubu konuları sadece genel yetenekle sınırlı kalmaz. Her kurum, uzman yardımcısı veya müfettiş yardımcısı ilanı açarken kendi taban puan türünü ve asgari puanını duyurur; adaylar KPSS A grubu puan hesaplama işleminin nasıl yapıldığını bilmeden tercih stratejisi kuramaz. Yılda bir kez yapılan çoktan seçmeli oturumların ardından, kurumların ilan takvimleri takip edilerek başvuru yapılır; işte bu süreç KPSS A grubu atamaları olarak adlandırılır.
KPSS A grubu; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun kariyer meslek tanımına giren, politika üretme, denetim gerçekleştirme ve uzmanlık gerektiren kadrolara giriş sınavıdır. Başvuru hakkı sadece dört yıllık lisans programlarından mezun olanlara tanınır. Bu grup, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda gelir uzman yardımcısı, Ticaret Bakanlığı’nda gümrük müfettiş yardımcısı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda iş müfettiş yardımcısı gibi kritik görevlere personel seçer. Sınavın merkezi kısmını ÖSYM yapar; kurum sınavı puan barajını aştıktan sonra yazılı ve sözlü aşamalarla kendi personelini belirler. Yerleştirilen adaylar üç‑dört yıllık yetişme döneminden sonra “uzman” veya “müfettiş” unvanıyla asli memurluğa geçer ve rotasyon, yurtdışı görev, yüksek maaş gibi haklardan yararlanır.
A grubu meslek yelpazesi, Türkiye’deki merkezi yönetim kuruluşlarının büyük bölümünü kapsar. Gelir İdaresi, Ticaret, Hazine Kontrolörlüğü, Sayıştay Denetçiliği, Merkez Bankası denetmenliği, Rekabet Kurumu ve BDDK uzmanlıkları bu listenin başlıca örnekleridir. Ayrıca Mali Suçları Araştırma Kurulu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, SPK, RTÜK, BTK gibi düzenleyici‑denetleyici kuruluşlar da KPSS A puanıyla “uzman yardımcısı” alımı yapar. Bu kadroların ortak paydası, politika geliştirme veya denetleme yetkisine sahip olmalarıdır; dolayısıyla personelin mevzuata hâkim, analitik düşünen ve yabancı dil bilen bireylerden seçilmesi amaçlanır. A grubu unvanları, kariyer çizgisinde şube müdürü veya daire başkanı gibi üst yöneticilik kapılarını da aralar.
A grubu adayları, Genel Yetenek–Genel Kültür testine ek olarak hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe derslerinden çoktan seçmeli sınava girer. Kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler ve istatistik testleri de bazı puan türlerinde ağırlık taşır. ÖSYM, her test için standart puan hesaplayıp 100’lük skala üzerinde KPSS P48, P42, P14 gibi farklı puan türleri oluşturur; her puan türünde test ağırlıkları değişir. Örneğin Hazine ve Maliye Uzman Yardımcılığı başvurusunda P48 aranırken, Gümrük Müfettiş Yardımcılığında P44 geçerlidir. KPSS A grubu puan hesaplama algoritması, doğru sayısından yanlışın dörtte birini düşerek ham puan bulur, sonra standartlaştırma ve ağırlıklandırma adımlarını uygular. Adaylar, hangi testin kendi hedef unvanında kaç katsayıya sahip olduğunu bilerek ders çalışma stratejisi geliştirmelidir.
Atama süreci üç aşamalıdır: (1) ÖSYM sınavı ile baraj puanını aşmak, (2) kurumun ilan ettiği kontenjana KPSS puanına göre başvurmak, (3) kurumun kendi yaptığı yazılı ve/veya sözlü sınavı geçmek. Örneğin Gelir İdaresi 400 Gelir Uzman Yardımcısı ilan ettiğinde, KPSS P48 puanı en yüksek 4.000 kişi mülakata çağrılır (10 katı kuralı). Yazılı sınavda alan bilgisi ve genel kültür soruları, sözlü sınavda mevzuat ve iletişim becerileri ölçülür. Başarılı olanlar asil listede yer alır, güvenlik soruşturması tamamlandıktan sonra göreve başlar. A grubu yerleştirmeleri kurum bazında yapıldığından “pusula” takvimi aday tarafından takip edilmelidir; merkezi toplu atama yoktur.