Prolaktin (prolactin) nedir? Kadınlarda prolaktin hormonu kaç olmalı?

Prolaktin (prolactin) hipofiz tarafından salgılanan bir hormondur. Beynin arkasında bulunan ve ön hipofizden salgılanan prolaktin hormonu, hipotalamus tarafından salgılanan ve Dopamin adı verilen başka bir madde ile kontrol edilebilmektedir. Prolaktin, büyüme hormonuna ve plasental laktojene benzer bir hormondur ve laktasyonu dengeleyen hormondur. Hipofizden salgılanan bu hormon, özellikle kadınların gebelik veya hamilelik döneminde artış gösterir. Doğum sonrasında süt salgılanmasına engel olan diğer hormonların azalması ile laktasyon gerçekleşir.

Prolaktin hamilelik ve süt salgılanması dışında normal seviyelerde bulunarak, kadın üreme organlarının gelişimini de sağlar.

Bu hormonun kadınlardaki normal seviyesi 5-16 ng/mL arasındadır.

Egzersiz, uyku, hipoglisemi, stres gibi durumlar prolaktin salgısını arttıran etkenler arasındadır. Diğer taraftan, prolaktin, adölesans (ergenlik) döneminde az da olsa artış gösterebilmektedir.

Kadınlarda prolaktin gece 1 ile sabah 6 saatleri arasında en yüksek seviyelerde seyreder. Sabah saat altıdan sonra ise bu seviye düşer ve gün boyu aynı seviyede kalır.

Kadınlarda prolaktin hormonunun fazla salgılandığında hiperprolaktinemi oluşur ve adet gecikmeleri, adet düzensizliği ve göğüsten süt gelebilir.

Kadınlarda üreme sistemi üç hormonsal seviyeden oluşur.

Bunlar;

• Hipotalamus seviyesi,
• Hipofiz seviyesi,
• Overler seviyesi

olarak bilinir.

Kadınlarda östrojen ve prolaktin düzeleri birbirini etkiler. Burada kadınlık hormonu da denilen östrojenin, prolaktin salgılanmasını uyardığı bilinmektedir. Ön hipofizin laktotropik hücre aktivitesi ile seks hormonları arasında bir bağ olduğu ispatlanmıştır. Östrojen uygulamasıyla birlikte bu hücrelerin ve prolaktinin konsantrasyonu artar. Hamilelik döneminde 2 katına çıkan hipofiz hacmi ile prolaktin seviyesi sürekli olarak artış gösterir. Östrojenin dopamin-antagonistik etkisinin bu duruma bağlı olduğu sanılmaktadır.

Proklatin Testi Nasıl Yapılır?

Süt hormonu olarak bilinen ve beynin arka tarafındaki hipofiz bezinin ön lobundan salgılanan prolaktin hormonu kadınlarda süt üretimi, süt salgılanması, adet döngüsü, üreme fonksiyonları, cinsel istek ve arzuları destekleyen bu hormon, kadınlarda üreme sağlığı açısından büyük önem taşır.

İşte bu değerlerin ne olduğunu öğrenmek için alınan kandaki prolaktin hormonu seviyesini ölçmek için bir çeşit kan testi yapılır.

Proklatin Testi Hangi Hastalıkları Teşhis Etmek İçin Yapılır?

Yapılan bu testte öncelikle hastanın prolaktin testiyle prolaktin hormonu yüksekliği ya da düşüklüğüne bakılır.

• Tiroid hormonu,
• Psikiyatrik sorunlar,

• Yumurtlama problemleri,
• Gebelik, hamilelik
• Emzirme durumu,
• Cinsel isteksizlik,
• Kemik erimesi,
• Östrojen-testosteron hormonu,
• Jinekomasti,
• Adet düzensizliği

gibi kadın hastalıklarını belirlemek için prolaktin hormonu testi yapılmaktadır.

Diğer taraftan hipofiz beziyle ilgili sorunlardan:

• Kafa travmaları,
• Bazı enfeksiyonların teşhisi,
• Pituiter tümörlerin teşhisi

gibi durumlarda ek tetkik olarak istenebilmektedir.

Prolaktin Testi Nasıl Yapılır?

Bu test için kişiden kolundan alınan kan örneğinden yapılabilmektedir.

Normal Prolaktin Değerleri Ne Olmalıdır?

PRL olarak kısaltılan prolaktin hormonu, kadınlarda yaklaşık olarak 15 ile 25 µg/L seviyesinde olması beklenir.

Bu hormon erkeklerde ise yaklaşık olarak 5 ile 10 µg/L aralığında olması gerekir.

Prolaktin Yüksekliği Nedir?

Yapılan kan testinde şayet kişide prolaktin değeri 25 µg/L’nin üstündeyse bu o kişinin ya da hastanın prolaktin yüksekliği (hiperprolaktinemi) olduğunu gösterir.

Gebelik sırasında ve doğum sonrasında prolaktin hormonu yüksekliği normal olarak kabul edilse de, eğer gebelik ve lohusalık söz konusu değilse, prolaktin hormonunun yükselmesi ile FSH ve GnRH hormon üretimi baskılanarak yine normal değerlerde olmaktadır. 

Prolaktin Eksikliği Nedir?

Yapılan kan testinde şayet kişide proklatin değeri 15 µg/L’nin altındaysa bu o kişide prolaktin eksikliği olduğunu göstermektedir. Prolaktin hormonu düşüklüğü, yüksekliğine göre çok daha az görülen vakalar arasında yer alır. Prolaktin düşüklüğü, vücutta aşırı dopamin salgılanması, epifiz bezinin yeterli hormon salgılamıyor olması, bağışıklık sisteminde bozukluklar olmasından kaynaklı bazı hastalıklar, büyüme hormonu yetersizliği gibi başlıca sebeplerden kaynaklanabilmektedir.

Prolaktin Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Prolaktin seviyesi yüksekliğine en çok;

• antidepresanlar,
• opiat ilaçlar,
• hipertansiyon ilaçları,
• östrojen içeren ilaçlar,
• bazı doğum kontrol hapları,
• reflü ilaçları

epilepsi ilaçları ise;

• kronik böbrek yetmezliği,
• akromegali gibi bazı kronik hastalıklar,
• sarkoidoz gibi bazı sistemik hastalıklar,
• strese bağlı hastalıklar,
• göğüs duvarına travma,
• tiroid hormon düşüklüğü
• hipofiz bezi tümörü

gibi istenmeyen hastalıklara sebep olabilmektedir.

Prolaktin Yüksekliği Nelere Sebep Olur?

Prolaktin yüksekliği kadınlarda;

• vajinal kuruluk,
• doğum harici memelerden süt gelmesi,
• yumurta üretiminin kesilmesi,
• gebe kalamama,
• adet düzensizliği,
• adet kesilmesi,
• cinsel istekte azalma,
• ağrılı cinsel ilişki

gibi istenmeyen durumlara neden olmaktadır.

Erkeklerde prolaktin yüksekliği;

• cinsel isteksizlik,
• ereksiyon problemleri,
• kısırlık,
• vücut tüylerinde azalma
• nadiren de olsa meme ucu akıntısı

gibi istenmeyen durumlara neden olmaktadır.

Diğer taraftan, kişinin normal hayatını etkileyecek düzeyde

• kemik erimesi,
• baş ağrısı
• görme problemlerine

de yol açabilmektedir.

Prolaktin Yüksekliği Hamileliğe Engel mi?

Prolaktin hormonunun yüksek seviyelerde olması yumurtlamayı engellemektedir. Bu sebeple hamile kalmak normal şartlara göre zorlaşmaktadır. Ancak kesin olarak gebeliğe engel olmamaktadır. Doktor kontrolünde uygun önlemler ve tedaviler alınması akıllardan çıkartılmamalıdır.

Prolaktin Yüksekliğinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yapılan kan testi ile hastanın prolaktinin yüksek çıkması durumlarda medikal tedavi uygulanır.

• MR yöntemi ile hipofiz bezi görüntülenerek, lezyon olup olmadığı netleştirilir.
• Prolaktin seviyesi prolaktin ilaç tedavisi ile dengelenebilmektedir.
• Ağızdan alınan bu prolaktin ilaçları ile yaklaşık iki üç aylık bir tedavi ile hormon seviyesi normal seviyeye indirilebilmektedir.

Prolaktin Hormon Düşüklüğü Hangi Sorunlara Neden Olur?

Kadınlarda prolaktin düşüklüğü;

• yetersiz süt üretimine,
• yumurtalık fonksiyonlarının düşmesine

sebep olabilir. Doğumdan sonra annenin göğsünden süt gelmemesi en önemli belirtidir. Erkeklerde de erken boşalma veya sertleşme sorunlarına sebep olmaktadır.

Prolaktin Düşüklüğünün Tedavisi Nasıl Yapılır?

Prolaktin düşüklüğü tedavisinde ilaçla istenilen düzeye getirilebilmektedir.

Prolaktin Yüksekliği Vücutta Nelere Sebep Olur?

Kadınlarda prolaktin yüksekliği kiloya neden olmaz. Fakat kadınların regl dönemini geciktirmesi nedeniyle kadın vücudunda ödem ve şişkinlik yaşanmasına sebep olabilmektedir. Uzun süren yüksek prolaktin seviyesi ise kişiyi kilo almış hissetmesine neden olabilmektedir.

Prolaktin Hormonunu Dengelemek İçin Hangi Gıdalar Tüketilmelidir?

Bu konuyla ilgili çok az bilimsel çalışma yapıldığından, kesinliği olmamakla birlikte doymuş yağların prolaktin hormonu seviyesini düşürdüğüne dair bulgular vardır.

Prolaktin Hormonunu Hangi Gıdalar Yükseltir?

Herhangi bir kesinlik olmamakla birlikte hormonun yükselmesine C vitamininin, rezenenin ve çemen otunun artırdığı sanılmaktadır.