Propolis Nedir? Propolis Faydaları Nelerdir? Propolis Nasıl Kullanılır?

Propolisin Tarihçesi

Yunanca’dan türemiş olan propolis kelimesinde; pro “savunma”, polis ise “şehir” anlamına gelir. Bu kelimelerden yola çıkarak bir şehrin veya kovanın savunması anlamı çıkartmak pekala mümkün. 

Propolisin keşfi milattan öncelere kadar dayanır. Ünlü filozof Aristo Teles, arıların çalışmasını saydam kovan kullanarak incelemek istemiş, ancak kovanın saydamlığı koyu renkte mumsu maddeler ile kapatılmıştır. Bu koyu renkli maddenin ise propolis olduğu tahmin edilmektedir.

Propolisin, insan vücuduna olumlu etkileri eski yıllardan beri biliniyor. Özellikle halk arasında kullanımı ise çok eski çağlara kadar dayanmaktadır. Propolisi ilk olarak M.Ö. 79-23 yılları arasında Roma’da bir okul olan “Pliny the Elder” ağrı kesici, yara iyileştirici özelliği keşf edilerek kullanılmıştır. Yine eski Mısırlılar tarafından da bazı hastalıkların tedavi edilmesinde, ölülerin mumyalanmasında kullanılmıştır. 

Yunan ve Romalılar, propolisi deri apselerinin tedavisinde yüzyıllarca kullanmışlardır. Hipokrat (460-377 M.Ö.), propolisin deri hastalıkları, ülser ve sindirim sistermi rahatsızlıklarının tedavisinde kullanıldığını belirtmiştir. Kara kıta Afrika’nın her ülkesinde ilaç olarak uzun süredir kullanılan propolis, 12. yüzyıl Avrupa kayıtlarında ise ağız, boğaz enfeksiyonları ve diş sağlığı için kullanılmıştır. Diğer taraftan, eski zamanlara vernik olarak kullanılan propolis, İtalya’da 17. y.y.’da Stradivari, propolisi telli enstrümanların cilalanmasında yani parlatılmasında kullanmıştır.

Elbette propolisin tarihçesine geçmiş zamanlarda kullanıldığı alanların dışında en önemli özelliği ise zararlı mikroorganizmalara karşı olan iyileştirici etkisidir diyebiliriz. İşte bu sebeplerden dolayı propolis günümüzde de kullanılmaktadır.

Son yıllarda uzmanlar tarafından özellikle çocuklar için kullanılmasına başlanan propolis; vücut direncini arttırma, antibiyotik etki gösterme ve en önemlisi doğal bir ürün olma özelliklerinden dolayı tüketilmektedir.

Propolis Nedir?

Arıların bitkilerin polen, yaprak, sap ve tomurcuklarından topladıkları çok güçlü antioksidan ve antimikrobiyal etkilere sahip doğal bir arı ürünü olan propolis, arı kovanındaki mikropları yok etmek ve kovanın sterilizasyonu için kullanılmaktadır.

Propolis kovanda hangi görevi görüyorsa, insan vücudunda da aynı etkileri gösterir düşüncesinden yola çıkarak, virüs ve bakterilerileri yok ederek vücudun hastalıklarla karşı direnç kazanmasına yardımcı olmaktadır. Özellikle çocuklar kreş, okul gibi kalabalık alanlarda maruz kaldıkları mikroplardan dolayı sık sık hasta olmaktadır, işte tam olarak propolis burada düzenli tüketildiğinde takdirde çocukların bağışıklık sistemini güçlendirmek ve hastalanma riskini azaltmak için kullanılmaktadır. 

İçeriğindeki önemli bir bölümünün flavonoitlerden oluşan propolisin bileşiminde; polifenoller, fenolik asitler ve bunların esterleri, terpenler, steroitler, B1, B2, C ve E vitaminleri, mineraller ve aminoasitler yer almaktadır. Propolis yani "arı tutkalı ya da arı reçinesi" sağlık açısından güçlü bir balsamdır. 

Propolis Faydaları Nelerdir?

%50 oranında reçine, %30 bal mumu, %10 esansiyel ve aromatik yağlar, %5 polen ve %5 mineral madde ve organik kalıntılardan meydana gelen propolis, insan sağlığı üzerinde pek çok olumlu etkisi bulunduğu bilim insanlarınca saptanmıştır.

Propolis, faydaları bakımından oldukça zengin bir üründür. Antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antienflamatuar içeriğinin yanı sıra pek çok farklı rahatsızlık için de önleyici ve tedavi edici özelliği bulunduğu bilinir.

Propoliste yer alan etanol ekstraktı bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olmaktadır. Etanol ekstraktı, aynı zamanda iltihap önleyici, antibakteriyel, antiviral, antifungal, antioksidan ve lokal anestezik gibi özelliklere sahiptir.

Propolis içeriğinde yer alan kafeik asit fenil ester ve clerodane diterpenoidin de kanserli hücrelerin gelişimini engellediği ve sağlıklı hücrelerin, kanserli hücreye dönüşme ihtimalini azalttığı düşünülmektedir.

Özellikle kadınlarda meme, cilt, gırtlak, karaciğer, kolon, mesane, ve yumurtalık kanseri tedavisinde iyileştirici etkisi olduğu öne sürülmektedir.

Propolis, karaciğeri zararlı maddelere karşı koruduğu da söylenmektedir.

İçeriğindeki adenovirüs ve influenza gibi mineraller virüslere karşı etkili olduğu gibi, yara iyileşmesinde ise kullanılması tavsiye edilmektedir. Yapılan bazı araştırmalarda ise propolisin soğuk algınlığı ve grip gibi rahatsızlıkların iyileşmesine yardımcı olduğu söylenmektedir. 

Diş macununa eklenerek kullanılan propolisin, ağızda bakteri oluşumunu azalttığı, diş etlerinde var olan bazı rahatsızlıkları iyileştirmeye yardımcı olduğu bilinmektedir.

Propolisin cilde de faydaları olduğu söylenmektedir. Özellikle hücre büyümesini hızlandırdığı için cilt yanıklarının daha hızlı iyileşmesinde etkili olduğu söylenmektedir. Propolisin, ülseratif kolit, ülser, mide ve bağırsak kanserlerinin yanı sıra diğer gastrointestinal sistem rahatsızlıklarına karşı koruma sağladığı ve bu hastalıkların tedavisine de yardımcı olduğu yönünde sınırlı çalışmalar bulunmakta. 

Propolis Nasıl Kullanılır?

Propolis; özellikle bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, ağız ve boğazda var olan rahatsızlıkların giderilmesinde etkilidir. Suda çözünür damla, tablet, kapsül, krem, sprey, şurup ve toz gibi formlarında birçok yerde bulunmakta, satılmaktadır. Formlarının çeşitliliği nedeniyle genel olarak propolis kullanımının oral ya da cilt üzerine sürülerek yapıldığı görülmektedir.

Damla propolis; daha çok ağız yaraları ve boğaz enfeksiyonları için sıvı ve katı gıdalara damlatılarak tüketilebileceği gibi gargara yapılarak da kullanılabilmektedir.

Tablet ve ya kapsül propolis; bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve uyku problemlerinin giderilmesi amacıyla su ile birlikte yutularak; krem propolis, küçük yanık ve yaraların tedavisi için cilt üzerine sürülerek kullanılmaktadır.

Sprey formda propolis; boğaz enfeksiyonlarının tedavisinde direkt olarak boğaza sıkılarak kullanılmaktadır. Bu sayede öksürük ve ağız yaraları için sprey formdaki propolis kullanılabilmektedir.

Toz formunda propolis; daha çok bal ile birlikte tüketildiğinde etkili olduğu bilinmektedir. İçeceklere ve yoğurda eklenerek rahatlıkla tüketilebilmektedir.

Hastalıkların tedavisi için propolis kullanılmadan önce mutlaka hekime danışılmalı ve hekimin belirlediği doz ve sürede kullanılmalıdır.

Propolis Kullanmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Propolis kullanımından önce ürünün kullanım talimatları dikkatlice okunmalı, kişiyi şüpheye düşürecek bir durumun varlığında mutlaka hekime danışılmalıdır. Ayrıca kronik hastalığı olan kişiler de propolis kullanmadan önce mutlaka hekime danışmalıdır. Propolis kullanımından önce dikkat edilmesi gerekenlerin bir kısmı şunlardır:

• Propolisin içeriğinde yer alan doğal bileşenlerden bazıları kanın pıhtılaşmasını yavaşlatabilir. Bu yüzden planlanan bir operasyon öncesinde propolis ve diğer doğal, bitkisel ürün ya da ilaçların tüketimi bırakılmalıdır.
• Bala alerjisi olan kişilerin propolis tüketmemesi önerilir.
• Gebe ve emziren annelerin, propolis kullanmadan önce hekime danışmaları son derece önemlidir.
• Propolis alkol ile birlikte kullanılmamalıdır.
• Astım gibi solunum ile ilgili rahatsızlığı olanların, propolis kullanımından önce hekimden görüş almaları gerekir.
• Propolis de dahil olmak üzere hiçbir doğal ya da bitkisel ürün, yüksek miktarda tüketilmemelidir.
• Propolisin uzun süre ile kullanımı alerjik reaksiyonlara yol açabilir.

Sağlıklı günler dileriz.