Siirt'in efsane yemeği Perde Pilavı'ndaki evlilik sembolleri ve gizemli anlamlar!

Siirt'in en meşhur yemeği olan Perde Pilav'ı hakkında bilinmeyenleri Gastronomi Köşe Yazarı Talip Bayram, tgrtgaber.com'un özel haber şefi Zehra Maslak'a anlattı. Anadolu mutfağının eşsiz lezzetleri arasında yer alan Perde Pilavı'nın özellikle düğünlerde meşhur olduğunu vurgulayan Bayram, evlilik sembollerini de tek tek ifade etti. Talip Bayram'ın ifadeleriyle Siirt'in meşhur efsanesi Perde Pilavı'nın hikayesi...

SİİRT'İN EFSANEVİ LEZZETİ: PERDE PİLAVI

Siirt'in tarih kokan sokaklarında, her taşın ardında bir hikâye gizlidir. Bu hikâyelerin en lezzetli sayfalarından biri de, kuşkusuz, Siirt'in mutfak kültürünün incisi olan perde pilavıdır.

Yalnızca bir yemek olmanın ötesinde, aile​ sofralarının, düğünlerin ve özel günlerin vazgeçilmez ritüeli, yılların birikimini, emeğini ve sevgisini bir araya getirir.

Her bir pirinç tanesi, Siirt'in bereketli topraklarından kopup gelen bir anı, her bir baharat tanesi, bu kadim şehrin ruhunu taşır. Perde pilavı, Siirt'in sıcak kalplerini ve misafirperverliğini sarmalayan, damaklarda iz bırakan bir mirastır.

Siirt Perde Pilavı, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 15.07.2004 tarihinde Siirt İl Özel İdaresi başvurusuyla tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

Siirt'in sofralarında misafirlere sunulan en nadide lezzetlerden biridir Perde Pilavı. Rivayete göre eski dönemlerde Siirt'te kaynana, evine yeni gelen gelinine bu yemekle mesaj veriyormuş. Adını, özel bakır tencerelerin içine yerleştirilen perde gibi hamurun şeklinden alan bu efsanevi yemeğin hikâyesi, ustalık ve özenle harmanlanmış eski tatlara dayanır.

Fes biçimindeki tencerelerde hayat bulan Perde Pilavı'nın ilk adımı, hamurun hazırlanmasıyla başlar. Yumurta, süt ve yağın muhteşem uyumuyla yoğrulan hamur, özel tencerenin iç çeperlerine özenle yayılır. Bu yufkanın üzerine, badem içlerinden zarif motifler işlenir. Badem içi motifleri, sadece görsel bir şölen sunmakla kalmaz, yemeğe ayrı bir lezzet de katar. 

Yemeğin ana öğesi pirinç ise önceden haşlanmış keklik veya tavuk etinin suyuyla yumuşacık bir kıvama gelene kadar pişirilir. Ardından, baharatların ve çam fıstığının da eşlik ettiği bu lezzetli pilav, badem içi motiflerle süslenmiş hamur yatağına yerleştirilir. Tencerenin ağzı da aynı hamurla kapatılarak tıpkı bir perdeyle örtülür gibi kapatılır.

Perde Pilavı'nın pişirme aşaması da oldukça özeldir. Eskiden kor ateş üzerinde özenle döndürülerek pişen bu efsanevi lezzet, günümüzde fırınlarda pişirilmektedir. Fırından çıkan pilav, büyükçe bir tepsiye ters çevrilerek külah şeklinde boşaltılır. Bu işlem sırasında, hamur adeta bir börek gibi kızararak iştah açıcı bir görünüme bürünür.

Hazırlanan Perde Pilavı, servis tabağına alındıktan sonra hamur kabuğu dikkatlice yarılarak servis edilir. Her lokmada, badem içlerinin çıtırtısı, pirincin yumuşaklığı ve baharatların uyumu bir araya gelerek unutulmaz bir lezzet şöleni yaşatır. Perde Pilavı, sadece bir yemek olmanın ötesinde, Siirt'in misafirperverliğini ve ustalığını gözler önüne seren bir sanat eseridir.

Bu lezzet nerde yenir derseniz, genellikle evlerde yapılır ve sıcak servis edilir. Ancak günümüzde yapan restoranlar da var. İstanbul Fatih Kadınlar Pazarı’nda Şeref Büryan gibi.

PERDE PİLAVI'NIN GİZEMLİ DİLİ: SEMBOLLER VE ANLAMLARI

Siirt mutfağının nadide gözbebeği ve geleneksel bir misafir yemeği olan Perde Pilavı, sadece lezzetiyle değil, taşıdığı anlamlarla da büyüler. Her bir malzemesi, adeta birer hikaye fısıldar sofraya oturanlara. Aynı zamanda düğünlerde de ikram edilen perde pilavının hikayesi aslında bir gelin, kaynana olayına dayanır. Evlilikle bağdaştırılan bu yemeğin her malzemesi bilerek seçilmiştir.

Pilavın içinde saklı baharatlar, adeta hayatın baharatları gibidir. Acı, tatlı, ekşi... Her biri bir duyguyu, bir tecrübeyi temsil eder. Acı biberin keskinliği zorlukları simgelerken, kimyonun sıcaklığı sevgiyi, tarçının tatlılığı ise huzuru yansıtır. Bu baharatların uyum içinde dansı, tıpkı hayattaki gibi, her duygunun bir yeri olduğunu, her zorluğun bir çözümü olduğunu bize hatırlatır.

Badem, bereketin ve soyun devamlılığının sembolüdür. Perde Pilavı'ndaki bademler, erkek torun hasretini ve ailenin kalıcılığını temsil eder. Her bir badem, yeni bir neslin umudunu, aile bağlarının gücünü taşır. Dolma fıstığı ise kız torun hasretini ve ailenin şefkatini simgeler. Dolmalık fıstıklar, tıpkı çiçekler gibi açarak aileye renk ve neşe katacak torunları müjdeler.

Kuş üzümü ise şifanın ve sağlığın vesilesidir. Tatlı ekşiliğiyle damak tadına hitap eden kuş üzümü, Perde Pilavı'na ayrı bir lezzet katarken, aynı zamanda bolluk ve bereketin de simgesidir. Her bir üzüm tanesi, sağlıklı bir yaşamın ve ailenin huzurunun anahtarı gibidir.

Pilavı saran hamur ise ailenin birlik ve beraberliğini temsil eder. Tıpkı bir perde gibi evi saran bu hamur, ailenin sırlarını ve sorunlarını saklar, korur. Gelinin el emeğiyle hazırlanan bu hamur, kayınvalideden geline geçen sevgiyi ve bağlılığı simgeler.
Perde Pilavı, sadece bir lezzet şöleni değil, aynı zamanda Siirt kültürünün ve geleneklerinin de bir yansımasıdır. Her bir lokmada, ailenin sıcaklığını, bereketin bolluğunu ve sevginin derinliğini hissedersiniz. Bu efsanevi yemeğin sofranızda yer alması, sadece damak tadınıza değil, ruhunuza da iyi gelecektir.

SİİRT USULÜ PERDE PİLAVI NASIL YAPILIR?

Perde Pilavı içi hazırlanışı

•    1,5 kilo tavuk
•    750 gr pirinç
•    150 gr badem içi
•    Tereyağı
•    Dolmalık fıstık
•    Kuş Üzümü, Tarçın, Karabiber, Kimyon, Kırmızıbiber ve tuz

Pilavı perde gibi saran hamurun hazırlanışı

•    6 yumurta
•    100 gr margarin
•    2 yemek kaşığı zeytinyağı
•    1 kahve fincanı tavuk suyu
•    Alabildiğince un ve tuz

PERDE PİLAVININ DETAYLI YAPILIŞ TARİFİ

Bir kâsenin içinde, yumurta, eritilmeden bekleyen margarin, tuz ve zeytinyağı bir araya gelir. Onlara bir kahve fincanı tavuk suyu da eklenir ve hepsi pürüzsüz bir kıvam alana kadar karıştırılır. Un, yavaş yavaş bu karışıma ilave edilir ve hamur kıvamına gelene kadar yoğrulur. Bu lezzetli yolculuğun sonunda hamur ikiye bölünür: Biri büyük, diğeri ise küçük iki beze. On dakika dinlenmeleri için bir kenara bırakılır.

Perde pilavının tenceresi ise tereyağı veya margarin ile özenle yağlanır. Bademler, adeta mücevher gibi tencerenin dibine dizilir. Dinlendirilen hamurun büyük bezesi oklavayla 1 cm kalınlığında açılır ve yağlanan tencerenin kenarlarını kapatacak, dışarı sarkan bir perde gibi yerleştirilir.

Ardından, iç pilavın hazırlıklarına sıra gelinir. Tavuklar önce haşlanır, sonra kemiklerinden ayrılıp tavada kızartılır. Pirinç, tuzlu suda 20 dakika dinlenmeye bırakılır. Bademler ise haşlanıp kabuklarından kurtulur. İç pilav gibi pişirilen pirinç, rengi değişmeyecek şekilde özenle kavrulur. Kaynadığında haşlanmış bademler de ona katılır. Pişen pilav demlendikten sonra üzerine karabiber ve tarçın serpilerek büyülü bir aroma katılır.

Hamur döşenmiş tencere, lezzet katmanlarıyla dolmaya başlar. Önce pirinç pilavı, sonra da haşlanmış tavuk parçaları kat kat dizilir. En üste ise dinlenen küçük hamur bezesi oklavayla açılarak kapak görevi görür. Hava almaması için kenarları özenle kapatılır ve hamurun üzeri yağlanır. Perde Pilavı, 180 derece fırında kızarana kadar pişirilir ve sofralara muhteşem bir lezzet şöleni olarak taşınır.